20
– Həm də unutmamalıyıq ki, o, bu vaxta qədər mənim ya
nımda böyümüş və tərbiyə almışdır. Mən əminəm ki, bizim
Sentimiz pul qazanmağın çətinliyini bizdən də yaxşı anlayır
və duyur. Mən bir qayğıkeş ata kimi etiraf edə bilərəm ki, Sen
timizin həyatında vardövlətin, pulun həlledici rol oynaması
nın tərəfdarı deyiləm.
Liza baş örpəyinin saçaqlarını əlində oynadaoynada sus
muşdu. O, Pentanın Senti haqqındakı sözlərini bütün varlı
ğı ilə dinləyirdi. Ananın bütün arzusu, istəyi, bircə oğluna
xoşbəxtik diləməkdən başqa bir şey deyildir. O öz Sentisini
xoşbəxt görmək istəyirdi. O öz Sentisini hamıdan gözəl, ha
mıdan ağıllı görmək istəyirdi, onun hamıdan bacarıqlı olma
sını arzulayırdı. Odur ki, ərinin ürəyinə yata biləcək bir tərzdə
sözə başladı:
– Pentan, mənim sənə məsləhət verməyim artıqdır. Hər bir
məsələyə münasibətdə sən məndən yaxşı baş çıxarmağı baca
rırsan. Ancaq hər halda yadına salıram. Parisdə Sentinin yanı
na yolun düşəndə ona bəzən həyatı boyu lazım olacaq ən va
cib məsləhətləri verməyi unutma. Birinci növbədə ona həmişə
öz mənliyini, şəxsiyyətini, namusunu qorumağı, uca tutmağı
tövsiyə elə, çünki o burada belə tərbiyə olunmuşdur. Ancaq
yenə də bütün bunları Sentiyə bir daha xatırlatmaq lazımdır.
Əvvəllər o, hələ uşaq idi. İndi isə artıq gəncdir, həyata baxışı
da təzələnmişdir. Nabələd adamlar yeni bir mühitə düşəndə
nə edirlərsə, Senti də həyata yeni baxışı ilə o cür edə bilər.
Həyatın bəzi zahirən rövnəqli görünən cərəyanları onu özünə
cəlb edə bilər. Sentini bu illüziyadan qorumaq üçün ona vax
tında verilmiş məsləhətlər, nəsihətlər kömək edə bilər. Əks
təqdirdə, biz gözümüzün ağıqarası olan Sentimizi də, onun
bir övlad kimi, bizə bəxş edəcəyi xoş arzuları da, istəkləri də
itirmiş olarıq.
21
Pentan arvadının sözlərini əsil yoldaşdan, dostdan eşidilən
sözlər kimi qəbul etdi. O özünün illərdən bəri acılışirinli
günlərini bölüşdüyü arvadına xoş bir baxışla razılıq etdi. Onun
övladına qarşı bu qədər qayğıkeş münasibət bəslədiyindən
razı qaldığını iftixar hissi ilə sinəsini qabartmaqla hiss etdir
di. Pentan öz ömürgün yoldaşının ürəyini daha da arxayın
laşdırmaq üçün Senti haqqında bu sözləri də ona çatdırmağı
lazım bildi:
– Liza, unutma ki, mən Sentini heç də səndən az istəmirəm.
Bizim üçün Sentinin ləyaqətli bir şəxsiyyət kimi yetişməsi bö
yük iftixardır. Senti gələcəkdə layiqli bir Fransa vətəndaşı,
ləyaqətli bir şəxsiyyət olarsa, bizim bir valideyn kimi onunla
fəxr etməyə haqqımız vardır. Mən onunla teztez əlaqə sax
layacağam və ona layiqli lazımi məsləhətlər verməyi unut
mayacağam və bizim bir valideyn kimi başlıca vəzifəmiz
ondan ibarətdir ki, ona doğrudüzgün yol göstərək, lazımsız
tələblərinə qarşı heç bir güzəştə getməyək. Senti bir müstəqil
gənc kimi bizim məsləhətlərimizi qəbul etməyə də bilər, bu
mümkündür, lakin o öz valideynlərinə qarşı heç vaxt aman
sızlıq etməz.
Pentanın inamla dediyi bu sözlər Lizanı da razı saldı. O,
na zik göy damarları çıxmış zərif əlləri ilə Pentanın kişilərə
məxsus kobud əllərini sığalladı. Sonra dik onun gözlərinin
içərisinə baxıb dilləndi:
– Biz ona qarşı bir valideyn kimi öz valideynlik borcumu
zu yerinə yetirməliyik. Xoşbəxt o kəsdir ki, varlığında həmişə
valideynləri ilə səmimi münasibətdə olur, onların köməyindən
məhrum deyildir. Valideynin övladına qarşı ən böyük borcu
onu həyatda əsil bir insan kimi tərbiyə etməkdir.
Arvadının bu sözlərinin doğruluğunu Pentan başını tər
pətməklə təsdiq etdi. O, onsuz da bütün bu məsələlər barədə
22
çoxdan düşünmüşdü və bəzi qərarlara gəlmişdi. İndi, Pen
tanın, oğlunun Parisdə təhsil alması üçün qarşısında duran
yeganə məsələ onu pulla təchiz etmək idi ki, onun da yeganə
yolunu tapmışdı. Nə isə…
Nəhayət ki, bu məsələ barədə qəti qərara gəldikdən sonra
o, arvadına ciddi bir görkəmlə dedi:
– Əzizim Liza, nəhayət ki, mən Sentinin Parisdə pulla təmin
edilməsi üçün ikinci yolu seçməyi qərara aldım. Öz maddi eh
tiyaclarımıza və əlavə xərclərə sərf edilən pulu azaldaq, təki
bizim Sentimiz ehtiyac içərisində yaşamasın. Təki o, həyatın
bir çoxlarına qismət olan, onları daimi təqib edən yoxsullu
ğun, kasıblığın əzabəziyyətlərini hiss etməsin. Təki o, ehtiyac
içərisində yaşamasın.
Gecədir ucqar kənd gecələrindən biri. Kənd şirin yuxu
ya dalmışdır. Kəndin şirin yuxusunu arabir xoruzların ban
laması ilə itlərin hürüşməsi pozur. Pentangilin evlərində
də sakitlikdir. Lakin bu sakitliyi heç də hiss olunmadan iki
döyünən ürəyin daxilində baş verən narahatlıqlar pozur. Nə
Liza, nə də ki Pentan bəlkə də biribirlərinin oyaq olduğun
dan xəbərsizdirlər. Amma onların hər biri özözlüyündə öz
ürəkləri ilə danışırdılar. Liza düşünürdü:
– Kaş mənim balam Senti indi gimnaziyanı qurtarıb otağa
daxil olaydı. Boynuna sarılıb duz kimi o üz, bu üzünü yala
yaydım. Sonra da arxayınlıqla oturub kənddəki bütün gözəl
göyçək qızları onun üçün sadalayaydım. O da utanautana
sevdiyinin adını mənə deyəydi. Mən də tez bir zamanda Pen
tanı tələsdirib ona toy elətdirəydim. Ax… bir gör o zaman
mən necə xoşbəxt olardım. O zaman dünyadan köçsəydim də
artıq heç bir dərdim olmazdı.
Bu zaman Pentan da Senti barədə fikirləşirdi. O da oğlunun
məktəbi qurtarıb gəlməsini arzulayırdı. Onu işgüzar, ağıllı bir
Dostları ilə paylaş: |