312
First of all, the systematic review of the regulatory activity was addressed to its constitutional
inquiry. On the other hand, progress has been made in regulating the international standards.
The article broadcasts the current role of natural resources and their utilization, economic
instruments and tools in the development of agrarian sphere. In this area, components such as land and
water resources, burial, tax, subsidy, investment, concessionary loans are of particular importance. Here is
an individual approach to each component of the system.
In the study of the topic, the regulatory activity that will be carried out in the sales operations along
with the production has not gone beyond. From this point of view, opinions were expressed regarding the
transportation and realization of products to their realization venues.
The relevant statistical data was used to justify the theoretical considerations of the article, and
comparisons were made based on the indicators.
РЕЗЮМЕ
Гасан Аббасов
СООТВЕТСТВИЕ И ВОЗМОЖНОСТИ ОЦЕНИВАНИЯ АГРАРНОЙ РЕГУЛИВОЧНОЙ
ДЕЯТЕЛЬНОСТИ С ТРЕБОВАНИЯМИ
ХОЗЯЙСТВЕННЫХ СУБЪЕКТОВ
В статье основными объектами исследования выбраны хозяйственные субъекты, действу-
ющие в аграрной отрасли. Проводимая в стране регулировочная деятельность, применяемые
регулировочные механизмы охватили и сельское хозяйство, создали возможность для про-
движения вперед его различных сторон.
В работе в первую очередь был обеспечен системный подход по регуливочной деятель-
ности, было применено его исследование на основе классификаций. С другой стороны, основы-
ваясь на международные стандарты было повествовано о проделываемых усовершенствованных
работах.
В статье широко освещаются существующие природные ресурсы и возможности их ис-
пользования, роль экономических инструментариев и средств в развитии аграрной отрасли. В этой
сфере земельные и водные ресурсы, таможенные и налоговые средства, субсидирование,
инвестиционные вложения, дача привелигированных кредитов имеют особое значение. По каж-
дому из показанных в работе компонентов применен индивидуальный подход.
В изучении темы наряду с рассмотрением регулировочных работ по производственным
операциям проанализированы и регулировочные шаги реализационного характера. С этой точки
зрения, также были высказаны побуждения по поводу транспортировки товаров св пункты
реализации.
Для обоснования теоретических мыслей были использованы соответствующие статисти-
ческие данные, с учетом годовых показателей проведены соответствующие сравнения.
NDU-nun Elmi Şurasının 19 oktyabr 2017-cı il tarixli qərarı
ilə çapa
tövsiyyə olunmuşdur. (protokol № 02).
Məqaləni çapa təqdim etdi: İqtisad üzrə elmlər doktoru, professor A.Rüstəmov
313
NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ.
ELMİ ƏSƏRLƏR, 2017, № 6 (87)
NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY.
SCIENTIFIC WORKS, 2017, № 6 (87)
НАХЧЫВАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ.
НАУЧНЫЕ ТРУДЫ, 2017, № 6 (87)
ELTUN İBRAHİMOV
AMEA Naxçıvan bölməsi
eltunibrahimov@yahoo.com
UOT: 339
MUXTAR RESPUBLİKADA KREDİTLƏŞMƏNİN
TƏŞKİLİ VƏ KREDİTİN FORMALARI
Açar sözlər: kreditləşmə, resurs, kənd təsərrüfatı, faiz dərəcəsi, uzunmüddətli, borcalan
Keywords: lending, resource, agriculture, interest rate, long term, borrower
Ключевые слова: кредитование, ресурс, сельское хозяйство, процентная ставка,
долгосрочный, кредитор.
İqtisadiyyatın təhlil olunmasında əsas göstəricilərdən biri də bankların kredit siyasəti və
onun xüsusiyyətləridir. Kreditləşmə bank fəaliyyətinin əsas tərkib hissəsi olmaqla, iqtisadi inkişafa
nail olmaq üçün nəzərdə tutulmuş mühüm bir prosesdir. Hazırki şəraitdə muxtar respublikada
mövcud imkanların hərtərəfli qorunması və kredit resurslarının səmərəli istifadəsini təşkil etmək
üçün kredit imkanları, kreditin növləri və kreditləşmə prosesini nəzərdən keçirmək lazımdır.
Hal–hazırda iqtisad elmində müxtəlif növ kredit formalarına rast gəlmək olar. Əsasən
kreditin forması bir sıra xarakterlərdən asılı olur ki, bunlar da- borcalanın tələbatına, borc verilmiş
dəyərin xarakterinə, kreditor və borcalanın xüsusiyyətlərinə görə qruplaşdırılır. Bütün bu xüsusiy-
yətləri cəmləşdirib krediti pul, əmtəə, əmtəə-pul, bank krediti, dövlət krediti, kommersiya krediti,
beynəlxalq kredit, məhsuldar və istehlak krediti formasında fərqləndirmək olar [1.s 203].
Qeyd etmək olar ki, muxtar respublikada bankların kredit xidmətləri əhalinin və digər
təsərrüfat subyektlərinin həyatında, onları maliyyə vəsaitləri ilə təmin edilməsində və sosial rifah
halının yüksəldilməsində əsas yeri tutur.
Kredit təşkilatları ilə birlikdə muxtar respublikada 15-dən çox bank və bank filialı fəaliyyət göstərir.
Muxtar Respublikada bankların əsas xidmətlərdən biri iqtisadiyyatının ayrı-ayrı sahələrinin
kreditləşdirilməsidir. Bank şöbələrini xaric bütün banklar, onların filialları və kredit təşkilatları əhalinin
maliyyə vəsaitləri ilə təmin edilməsində böyük rol oynayır. Kredit qoyuluşu bankların fəaliyyətinin əsas
tərkib hissəsidir. Qeyd olunmalıdır ki, kredit qoyuluşu vasitəsilə bank öz imkanlarını genişləndirir, əsas
məqsədi mənfəət əldə etməkdir, borcalan isə öz maddi tələbatlarını ödəmək istəyir. Bununla da borcalan-
kreditor qarşılıqlı münasibətləri təmin olunur və kreditləşmə prosesi həyata keçir.
Muxtar Respublikada kreditin formalarını və kreditləşmənin xüsusiyyətlərini nəzərdən
keçirdikdə bir sıra məsələlərə diqqət yetirmək yerinə düşər. Təbii coğrafi müxtəliflik və əmək
imkanlarını nəzərə alsaq görərik ki, kreditlərin verilməsi sahə və sektorlar üzrə fərqlidir. Demək
olar ki, muxtar respublikada sənaye və kənd təsərrüfatı sahəsindən tutmuş tikinti, topdan və
pərakəndə ticarət, avtomobil, nəqliyyat və rabitə, daşınmaz əmlak, və başqa sahələr üzrə kreditləş-
mə prosesi həyata keçirilir .
Həmçinin qeyd olunmalıdır ki, muxtar respublikada elə sahələr varkı, həmin sahələr üzrə
bugünədək kredit verilməsi ya qeydə alınmamışdır, ya da çox az göstəricilərə malikdir. Yəni bu o
deməkdir ki, bəzi kredit növləri ümumiyyətlə muxtar respublikada yox dərəcəsindədir. Bu kredit
növlərinə misal olaraq, beynəlxalq kredit, təhsil krediti və veksel kreditini qeyd etmək olar. Lakin
onuda vurğulamaq lazımdır ki, bu kredit növləri ümumiyyətlə ölkəmizdə zəif inkişaf edibdir. Yəni
çox az sayda bank tapmaq olarki, belə kredit növləri təklif etsin. Son illər ərzində isə bir sıra sahələr
üzrə kreditləşmədə xeyli zəiflik nəzərə çarpır. Bunlara balıqyetişdirmə, səhiyyə və sosial xidmətlər,
şəkər çuğunduru, göbələk istehsalı, ovçuluq və meşə təsərrüfatı sahələrini misal göstərmək olar.