Elmi redaktor: Azərbaycan Dövlət İqtisad
Yüklə 1,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maliyyə siyasətinin əsas istiqamətləri
- 2.6. Maliyyə siyasətinin strategiyası və taktikası
- FƏSİL. MALİYYƏ SİSTEMİ 3.1. Maliyyə sisteminin mahiyyəti
- 3.2. Pul münasibətləri 21 3.3. Pul fondları
- 3.6. Müəssisələrin maliyyəsi
suverenliyinin qorunması məqsədilə gömrük sərhədlərinin müdafiəsi, qaçaqmalçılıq hallanmn qarşısının alınması, idxal- ixrac əməliyyatlannm tənzimlənməsi, habelə büdcə gəlirlərinin formalaşdıniması proseslərini əhatə edir. Qiymət siyasəti - strateji məhsullann qiymətlərinin tənzimlənməsi məqsədilə həyata keçirilən tədbirlər sistemidir. Qiymətin müəyyən edilməsi üsulu bazann təbiətini və iqtisadi sistemin özünü xarakterizə edir. Valyuta siyasəti - milli valyutanın digər valyutalara nisbətən məzənnəsinin qorunması, xarici dövlətlərlə apanlan valyuta əməliyyatlannm tənzimlənməsini əhatə edir.Valyuta siyasəti dünya təsərrüfat əlaqələri sistemində iqtisadiyyatın daxili və xarici tarazlığını təmin etmək, beynəlxalq ödənişləri müəyyən bir sistem daxilində yerinə yetirmək və tədiyyə balansını tənzimləmək məqsədilə hökumətin həyata keçirdiyi tədbirlərin məcmuundan ibarətdir. Beynəlxalq maliyyə siyasəti - beynəlxalq əlaqələr sahəsində valyuta-maliyyə və kredit münasibətlərinin idarə olunmasını əhatə edir. Bu münasibətlər dövlətlər və beynəlxalq maliyyə təşkilatlan arasında meydana gələn pul münasibətlərini ifadə edir. 15 2.5. Dövlətin iqtisadi siyasətində maliyyə siyasətinin rolu 17 2.6. Maliyyə siyasətinin strategiyası və taktikası 18 2.7. İqtisadiyyatın maliyyə tənzimlənməsi istiqamətləri 19 III FƏSİL. MALİYYƏ SİSTEMİ 3.1. Maliyyə sisteminin mahiyyəti Maliyyə sistemi - pul vəsaitləri fondlarının yaradılması və istifadəsində öz xüsusiyyətləri ilə xarakterizə olunan müxtəlif maliyyə münasibətlərinin məcmusudur. Maliyyə münasibətləri pul münasibətlərinin tərkib hissəsidir. Pul münasibətlərinə aiddir: - müəssisə ilə işçilər arasında pul münasibətləri; - müəssisələr arasında pul münasibətləri; - müəssisələrlə dövlətlər arasında pul münasibətləri; - dövlətlərarası pul münasibətləri; - fiziki şəxslər arasında yaranan pul münasibətləri. Maliyyə münasibətləri dövlətlə əlaqədar olan pul münasibətləridir, yəni o, imperativ xarakter daşıyır. Maliyyə münasibətlərinə dövlətlərarası maliyyə münasibətləri, dövlətlə müəssisələr arasında maliyyə münasibətləri, dövlətlə fiziki şəxslər arasında yaranan maliyyə münasibətləri aiddir. Azərbaycan Respublikası maliyyə sisteminin tərkibinə daxildir: dövlət büdcəsi, büdcədəıiənar fondlar, dövlət krediti, sığorta fondları və müxtəlif mülkiyyət formalarında olan müəssisələrin maliyyəsi. Dövlət büdcəsi - ümumi daxili məhsulun və milli gəlirin bölgüsündə iştirak etməklə dövlətin mərkəzləşdirilmiş pul vəsaiti fondu və əsas maliyyə planı kimi çıxış edir. Büdcədənkənar fondlar - dövlətin məqsədli pul vəsaiti fondlannın yaradılması və istifadəsi ilə əlaqədar olan maliyyə münasibətlərini həyata keçirir. Dövlət krediti - dövlətlə hüquqi və fiziki şəxslər arasında yaranan kredit münasibətlərinin xüsusi formasıdır. Burada əsasən dövlət borc alan (debitor), əhali yaxud hüquqi şəxslər isə borc verən (kreditor) kimi çıxış edir. Sığorta - əsasən ictimai istehsal prosesində yaranan maddi itkilərin və fövqəladə hadisələrdən şəxslərə dəyən zərərlərin əvəzinin ödənilməsi ilə əlaqədar maliyyə münasibətləridir. Təsərrüfat subyektlərinin maliyyəsi - müxtəlif mülkiyyət formalı müəssisələrin maliyyə münasibətlərini təşkil etməklə ÜDM və MG-in yaradılması və bölgüsü prosesini əhatə edir. 20 3.2. Pul münasibətləri 21 3.3. Pul fondları 22 3.6. Müəssisələrin maliyyəsi 25 IV FƏSİL. MALİYYƏNİN İDARƏ EDİLMƏSİ 4.1. Maliyyənin idarə edilməsinin mahiyyəti İdarəetmə - müəyyən nəticələr əldə etmək üçün hər hansı bir obyektə şüurlu surətdə təsir etmə vasitəsi olmaqla çoxcəhətli bir prosesdir. Bu proses siyasi, iqtisadi və sosial idarəetmə sistemindən ibarətdir. İqtisadi idarəetmənin tərkib hissəsi olmaqla maliyyənin idarə edilməsi maliyyə metodları tətbiq etməklə müəyyən nəticələr əldə edilməsi prosesidir. Maliyyənin idarə edilməsi bir-biri ilə qarşlılıqlı əlaqədə olan iki mərhələdən - hazırlıq və birbaşa fəaliyyət mərhələsindən ibarətdir. Hazırlıq mərhələsi özü də maliyyə informasiyalarının əldə edilməsindən və planlaşdırmadan ibarətdir. Maliyyə informasiyalarının dəqiqliyi və vaxtında alınması hər hansı bir prosesin gedişini araşdırmağa və son nəticəni təhlil etməyə imkan yaradır. Maliyyə planlaşdırması dəyər formasında tərtib olunur. Pul gəlirlərinin səfərbərliyə alınması və bölgüsü, milli gəlirin bölgüsü və yenidən bölgüsü, pul fondlarının yaradılması və istifadə edilməsi maliyyə planlaşdınimasımın obyekti kimi çıxış edir. Maliyyə planlaşdırılması vasitəsilə aşağıdakı vəzifələr həyata keçirilir: • Pul fondlarının yaradılması mənbələrinin müəyyənləşdirilməsi; • Maliyyə ehtiyatlarının istifadə olunma istiqamətləri; • Maliyyə nəzarətinin həyata keçirilməsi; • Gəlir və xərclərin balanslaşdıniması. İdarəetmənin birbaşa fəaliyyət mərhələsi operativ idarəetmə, tənzimləmə və nəzarətdən ibarətdir. Azərbaycan Respublikasında maliyyənin idarə edilməsini ali qanunverici hakimiyyət orqanı olan Milli Məclis, Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyi, Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyi, Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi, Azərbaycan Respublikası Milli Bankı və müvafiq orqanların yerli təşkilatlan həyata keçirir. 28 Yüklə 1,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|