Elmi redaktor: Azərbaycan Dövlət İqtisad

21.
 
Н.Н.Тренев «Управление финансами», Москва, 1999. 
22.
 
Финансы.  Под  редакцией  А.М.Ковалевой,  Москва, 
1997. 
23.
 
14.Финансы. Под ред. В.М.Родионовой, Москва, 1995. 
24.
 
Архипова А.И. Экономика. Москва, 1998. 
25.
 
Артемов  Ю.М.  Некоторые  особенности  бюджетной  и 
налоговой системы Швейцарии. Финансы, № 11, 1995. 
26.
 
Барулин С.В. Налоги как инструмент государственного 
регулирования экономики. Финансы, 1996, №1. 
27.
 
Базылев С.П. Экономическая теория. Москва, 1998. 
28.
 
Беспамятных  Н.Н.  О  бюджетных  взаимоотношениях  в 
регионе. Финансы 1994, №8. 
29.
 
Ван  Хорн  Дж.  К.  Основы  управления  финансами:  М.: 
Финансы и статистика, 1996. 
30.
 
Введение 
в 
экономико-метематические 
модели 
налогообложения.  Учебное  пособие.  Под  ред. 
Д.Г.Черника, М.: Финансы и статистика, 2000. 
31.
 
Гаджиев  Ш.Г.  Азербайджан  на  пути  к  мировому 
сообществу: 
стратегия 
внешнеэкономического 
развития. Киев, 2000. 
32.
 
Гулиев Т.А. Регулируемая рыночная экономика. II изд., 
Баку, 2000. 
33.
 
М.Х.Гасанлы.  «Теория  налогооблажения»  Санкт- 
Петербург 1998 
34.
 
М.Х.Гасанлы  «Налоговая  система»  Санкт-Петербург 
1999. 
35.
 
Гусев  В.В.  Налоговая  система  России:  бюджет  и 
производство.  Промышленный  вестник  России,  1994, 
№2. 
36.
 
Заяц Н.Е.Теория финансов, Минск, 1998. 
37.
 
Стиглиц  Дж.Ю.  Экономика  государственного  сектора. 
М.: Изд-во МГУ: ИНФРА-М, 1997. 
38.
 
Фишер  С.,  Дорнбуш  Р.  Шмалензи  Р.  Экономика. 
Москва, 1993. 
158 

---

MUNDƏRICAT 
I Fəsil 
Giriş .............................................................  
Maliyyənin mahiyyəti və funksiyaları ......  
3 
5 
1.1. 
Maliyyənin mahiyyəti və zəruriliyi ..............  
5 
1.2. 
«Maliyyə»  anlayışı  ilə  müəyyən  edilən  pul 
münasibətlərinin məcmusu ..........................  
6 
1.3. 
Maliyyənin funksiyalan ................................  
7 
1.4. 
Maliyyə resursları mənbələri .......................  
9 
1.5. 
Maliyyə  fənninin  digər  elmlərlə  qarşılıqlı 
əlaqəsi ..........................................................  
1
0 
II Fəsil  Maliyyə siyasəti ..........................................  
1
2 
2.1. 
Maliyyə  siyasətinin  məzmunu  və  əhəmiyyəti
 .....................................................................  
1
2 
2.2. 
Maliyyə siyasətinin məqsəd və vəzifələri... 
1
2 
2.3. 
Maliyyə siyasətinin təşkili prinsipləri ..........  
1
3 
2.4. 
Maliyyə siyasətinin əsas istiqamətləri .........  
1
4 
2.5. 
Dövlətin 
iqtisadi 
siyasətində 
maliyyə 
siyasətinin rolu ............................................  
1
7 
2.6. 
Maliyyə siyasətinin strategiyası və taktikası. 
1
8 
2.7. 
İqtisadiyyatın  maliyyə  tənzimlənməsi  siyasəti 
 .....................................................................  
1
9 
III Fəsil  Maliyyə sistemi ............................................  
2
0 
3.1. 
Maliyyə sisteminin mahiyyəti ......................  
2
0 
3.2. 
Pul münasibətləri ..........................................  
2
1 
3.3. 
Pul fondları ...................................................  
2
2 
3.4. 
Maliyyə sisteminin sxemi .............................  
2
3 
3.5. 
Maliyyə sisteminin həlqələri ........................  
2
4 
3.6. 
Müəssisələrin maliyyəsi ..............................  
2
5 
3.7. 
Dövlət maliyyəsi ..........................................  
2
6 
3.8. 
Sığorta maliyyəsi .........................................  
2
7 
IV Fəsil  Maliyyənin idarə olunması ........................ 
2
8 
4.1. 
Maliyyənin idarə edilməsinin mahiyyəti .....  
2
8 
4.2. 
Müəssisələrdə maliyyənin idarəetmə sistemi 
2
9 
4.3. 
Maliyyə menecmenti ...................................  
3
0 
159 

---

4.4. 
4.5. 
4.6. 
V
 
Fəsil 
5.1. 
5.2. 
5.3. 
5.4. 
5.5. 
5.6. 
VI
 
Fəsil 
6
.
1
. 
6
.
2
. 
6.3. 
6.4. 
6.5. 
6
.
6
. 
6.7. 
6.8. 
6.9. 
6.3.
 
 
6
.
1
1
. 
6
.
1
2
. 
6.1
3. 
Maliyyənin idarə olunmasının obyekt və 
subyektləri .......................................................  31 
Maliyyənin idarə edilməsi metodları ...........   32 
Maliyyənin idarəetmə orqanları ......................  33 
Maliyyə nəzarəti .............................................  34 
Maliyyə nəzarətinin mahiyyəti və zəruriliyi  34 
Maliyyə nəzarətinin obyektləri və subyekt- 
35 
ləri ................................................................  
Maliyyə nəzarətinin təsnifləşdirilməsi .........   35 
Maliyyə nəzarətinin strukturu .........................  40 
Maliyyə nəzarətini həyata keçirən orqanlar..  41 
Maliyyə nəzarətinin təkmilləşdirilməsi 
istiqamətləri ....................................................  41 
Müəssisələrin maliyyəsi ..................................  42 
Müəssisələrin maliyyəsinin mahiyyəti ........   42 
Müəssisələrin maliyyəsinin flmksiyalan.... 
44 
Müəssisələrin təşkilati - hüquqi formaları.. 
46 
Müəssisələrin maliyyəsinin təşkili prinsip- 
ləri ...................................................................  47 
Müəssisələrin iqtisadi xarakteristikasının 
əsaslan .............................................................  48 
Müəssisələrin maliyyə planının quruluşu....  49 
Biznes plan ......................................................  50 
Müəssisənin gəlirlərinin tərkibi ......................  52 
Müəssisənin xərclərinin təsnifatı ....................  53 
Müəssisənin fəaliyyətinə təsir göstərən 
amillər .............................................................  54 
Məhsul istehsalı və satışı xərclərinin 
təsnifatını müəyyən edən amillər ....................  55 
Müəssisədə məhsul istehsalı və satışı 
xərcləri ...........................................................   56 
Müəssisələrin maliyyə resurslannm təşkili 
mənbələri ........................................................  58 
160 

---

6.14. 
6.15. 
6.16. 
6.17. 
6.18. 
6.19. 
VII Fəsil 
7.1. 
12
,
 
7.3. 
VIII Fəsil 
8.1.
 
 
8
.
2
.
 
8.3. 
8.4. 
IX
 
Fəsil 
9.1. 
9.2. 
9.3. 
9.4. 
X
 
Fəsil 
10
.
1
. 
10
.
2
. 
10.3. 
XI
 
Fəsil 
11
.
1
.
 
11
.
2
.
 
Müəssisənin pul fondunun və mənfəətin 
formalaşması mənbələri ...................................  59 
Müəssisədə mənfəətin formalaşması istiqa- 
mətləri ..............................................................  60 
Müəssisənin balans mənfəəti ...........................  61 
Müəssisələrdə mali)0'ənin idarə olunması 
sistemi ..............................................................  62 
Müəssisədə maliyyə risklərinin idarə olun- 
ması ..................................................................  63 
Azərbaycan Respublikasının qiymət sistemi 64 
Dövlət maliyyəsi ..............................................  65 
Dövlət maliyyəsinin mahiyyəti və iqtisadi 
inkişafda rolu ..................................................   65 
Dövlət malİ5^əsinin tərkibi .............................  67 
Dövlət gəlirləri və xərcləri ...............................  68 
Dövlət büdcəsi .................................................  69 
Dövlət büdcəsinin mahiyyəti ...........................  69 
Dövlət büdcəsinin funksiyalan.........................  70 
Dövlət büdcəsinin təşkili prinsipləri ............   72 
Büdcə kəsiri, onun yaranma səbəbləri və 
azaldılması istiqamətləri ..................................  73 
Büdcə sistemi ...................................................  74 
Büdcə sisteminin quruluşu və büdcə quru- 
culuğu ..............................................................  74 
Azərbaycan Respublikasının büdcə sistemi.. 75 
Büdcə təsnifatı .................................................  76 
Müasir şəraitdə büdcə siyasətinin əsas 
istiqamətləri .....................................................  77 
Büdcə prosesinin təşkili ..............  
78 
Büdcə prosesinin mahiyyəti və mərhələləri. 78 
Büdcə planlaşdınimasınm prinsipləri...........   81 
Büdcə prosesində xəzinədarlığın rolu ..........   81 
Dövlət büdcəsinin gəlirləri...............................  82 
Dövlət büdcəsinin gəlirlərinin iqtisadi 
mahiyyəti .........................................................  82 
Büdcə gəlirlərinin təsnifatı...............................  83 
161 

---

11.3. 
11.4. 
11.5. 
11
.
6
.
 
XII Fəsil 
12
.
1
.
 
12
.
2
.
 
12.3. 
12.4. 
XIII
 
Fəsil 
13.1. 
13.2. 
13.3. 
13.4. 
13.5. 
XIV
 
Fəsil 
14.1. 
14.2. 
14.3. 
14.4. 
14.5. 
XV
 
Fəsil 
15.1. 
15.2. 
15.3. 
XVI
 
Fəsil 
16.1. 
16.2. 
16.3. 
16.4. 
16.5. 
Dövlət büdcəsinin gəlirləri ...........................  84 
Yerli büdcənin gəlirləri ................................  85 
Vergilərin mahiyyəti və funksiyalan .........  
86 
Azərbaycan Respublikasının vergi sistemi... 
89 
Dövlət büdcəsinin xərcləri ...........................  90 
Dövlət büdcəsi xərclərinin iqtisadi mahiy- 
90 
yəti ................................................................  
Büdcə maliyyələşdirilməsi ...........................  90 
Büdcə xərclərinin təsnifatı ...........................  91 
Dövlət büdcəsi xərclərinin tərkibi ....  ...........  94 
Büdcədənkənar fondlar ................................  95 
Büdcədənkənar fondların mahiyyəti və 
əhəmiyyəti ....................................................  95 
Büdcədənkənar fondlann formalaşdıniması 
metodlan .......................................................  96 
Büdcədənkənar fondların təsnifatı ...............  97 
, Məşğulluq fondunun istifadə istiqamətləri...  98 
Azərbaycanda tətbiq olunan dövlət pensiya- 
lan .................................................................  99 
Dövlət krediti ..................................................  100 
Kreditin mahiyyəti və funksiyalan ..................  100 
Dövlət kreditinin təsnifatı ...............................  101 
Dövlət krediti (sxem) ......................................  104 
Dövlət kreditinin formalan ..............................  105 
Dövlət kreditinin idarə olunması .....................  106 
Sığorta işinin təşkili ........................................  107 
Sığortanın mahiyyəti və funksiyalan ............   107 
Sığorta işinin təşkili ........................................  109 
Azərbaycan Respublikasınm sığorta sistemi  IİO 
Sığortanın formaları, sahələri və növləri 
111 
Sığortanın forma, sahə və növlər üzrə hə- 
yata keçirilməsinin əhəmiyyəti .......................  111 
Sığortanın sahələri və obyektləri .....................  113 
Könüllü sığortanın prinsipləri .........................  114 
Məcburi sığortanın prinsipləri .........................  115 
Şəxsi sığortanın növləri ...................................  116 
162 

---

16.6.
 
Əmlak sığortasının növləri ...............................  117 
16.7.
 
Məsuliyyət sığortasının növləri ........................  118 
XVII
 
Fəsil Sosial sığorta ...............................................  119 
, - , Sosial siyasət və onun maliyyələşmə mənbələri ......  119 
,« Sosial sığortanın mahiyyəti və sosial sığorta 
sistemi..............................................................  119 
17.3.
 
Sosial sığortanın təşkili prinsipləri ...................  121 
17.4.
 
Sosial sığortanın növləri ..................................  122 
XVIII
 
Fəsil Maliyyə bazarı ...............................................  123 
18.1.
 
Sərbəst bazarlann xarakteristikası ........  ...........  123 
18.2.
 
Bazar infrastrukturunun mahiyyəti ..................  125 
18.3.
 
Bazar infrastrukturu .........................................  126 
18.4.
 
Maliyyə bazan ............................................... • 127 
18.5.
 
Maliyyə bazannın strukturu .............................  129 
18.6.
 
Qiymətli kağızlar .............................................  130 
18.7.
 
Qiymətldi kağızlann növləri ............................  131 
XIX
 
FəsilDövlət 
xəzinədarlığı
 
 132 
, Q « 
Xəzinədarlıq sisteminin yaranması və inkişafı   132 
19.2.
 
Xəzinədarlığın vəzifələri ..................................  133 
19.3.
 
Xəzinədarlığın funksiyaları ..............................  133 
19.4.
 
Xəzinədarlığın strukturu ..................................  134 
,  Q ^ 
Gəlirlər üzrə xəzinədarlığın icrasının təş- 
kili....................................................................  135 
19.6.
 
Xərclər üzrə xəzinədarlığın icrasımn təşkili. 136 
XX
 
Fəsil  Dövlət borcları ................................................  137 
20.1.
 
Dövlət borclarının iqtisadi mahiyyəti ...........   137 
20.2.
 
Dövlət borclanmn məqsəd və vəzifələri .......   137 
20.3.
 
Borc bazarının strukturu ..................................  139 
20.4.
 
Xarici borclann və kreditlərin formaları .......   140 
XIX Fəsil  Beynəlxalq maliyyə münasibətləri .............  141 
Beynəlxalq maliyyə münasibətlərinin ma- 
21.1.
 
hiyyəti, formaları, prinsipləri və  istiqamətləri .  141 
21.2.
 
Beynəlxalq maliyyə əməliyyatlan ....................  143 
163 

---

 

---

MALIYYƏ
 
DƏRS VƏSAİTİ 
Tərtib edənlər: 
BBU-nun «Maliyyə və kredit» 
kafedrasının müdiri, 
i.e.d., prof. Həsənli Mirələm Xası oğlu. 
BBU-nun «Maliyyə və kredit» 
kafedrasının müəllimi i.e.n. Mehdiyeva 
Leyla Toflq qızı. BBU-nun «Maliyyə və 
kredib> kafedrasının başmüəllinü 
Həsənova Afidə İbrahim qızı. 
BBU-nun «Maliyyə və kredit» 
kafedrasının müəllimi Qurbanova 
Tünzalə Tofiq qızı. 
165 

---

Çapa imzalanıb 22,09,2006 
Kağız formatı 60x841/16 
Həcmi 10,4 ç,v. 
Sayı 200 
Sifariş 28 
Baki Biznes Universitetinin nəşriyyatı 
Bakı, H.Zərdabi küç. 88“ 
166 

---