220
ayrıca qoyun. Marinad üçün qaymaq əlavə edib, ehtiyatla portağal ĢirəĢi və ədviyyat qatın.
Marinadlı, ədviyyatlı salat əldə edəcəksiniz. Pendiri ancaq salatı süfrəyə verən zaman əlavə edin.
Pendiri qabaqcadan əlavə etsəniz salat kəskin pendir iyi verəcəkdir.
Qovundan toyuq xörəyinin hazırlanntası. 1 ədəd toyuq, 1 ədəd qovun, 2 xörək qaĢığı Ģərab,
duz götürün.
Toyuğu azca su və Ģərab qatılmıĢ suda 30 dəqiqə vam od üzərində biĢirin. Sonra toyuğun
dərisini ehtiyatla soyun. Qovunu yuyub, quruyana qədər silib, toxum və selik hissədən təmizləyib
sonra qalın hissələrə doğrayın, Qabığını soyun. Təmiz soyulmuĢ qovunu toyuğun üstünə qoyub
qapağını örtün. Qovunu kibrit ilə toyuğa bərkidin. Sonra dərin qazana qoyub üzərinə 1,5 stəkan su
əlavə edib, 1,5 saat qaynadın. Qabın qapağını möhkəm bağlayıb üzərinə ağır əĢya qoyub buxarın
çıxmasının qarĢısını alın. 1,5 saat sonra qovunu doğrayıb, toyuğu tikə Ģəklinə salın. BiĢərək yumĢaq
hala keçən qovundan ehtiyatla kəsib toyuq tikələrinin yanına qoyub qarnir kimi süfrəyə verin.
Şəkərlənmiş qovunun hazırlanması.
Bunun üçün 1 kq təmizlənmiĢ qovun, 5 stəkan Ģəkər tozu götürün. YetiĢmiĢ Ģirəli qovunu
eni 2-4 sm olan dilimlərə bölüb, toxum və selik hissədən təmizləyin və üzərinə Ģəkər tozu səpib 8-
10 saat saxlayın. ÇıxmıĢ Ģirəni baĢqa bir qaba süzüb qatılaĢana qədər buxarlandırın. Sonra Ģirəni
doğranmıĢ qovun dilimlərinin üzərinə töküb qovun parlaq rəng alana qədər biĢirin və üzərinə Ģəkər
tozu əlavə edib, təmiz parçanın üzərinə sərib 3-4 gün günəĢ qarĢısında və yaxud 40ºC temperaturda
mətbəx peçində biĢirin. Sonra götürüb üzərinə Ģəkər tozu əlavə edib ĢüĢə qaba qoyun, ağzını
bağlayın və yaxud taxta qutulara qoyub sərin yerdə saxlayın, yeri gəldikcə süfrəyə düzün.
Balqabaq – Cucurbita pepo L.
Dünya florasının tərkibində
Cucurbitaceae Juss. fəsiləsinin 120 cinsi və 800-ə qədər növü
yayılmıĢdır. Fəsilənin
cins və növlərinə ən çox Asiya, Afrika, Amerika qitələrində rast gəlmək olar.
Ekoloji cəhətdən fəsilənin növlərinə əsasən nəmli tropik meĢələrdə, isti günəĢli səhralarda,
mülayim iqlim zonalarında təsadüf etmək olar. Fəsilənin ən əhəmiyyətli cinslərindən biri də
balqabaq və ona daxil olan növlər hesab edilir. Balqabaq cinsinin müalicə, qida və bəzək təbiətli
növlərindən biri də yunan balqabağı -
Cucurbita pepo L. hesab edilir. Bu, tərkibindəki faydalı
maddələrin çoxluğu ilə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Belə ki, bitkinin tərkibində mineral duzlar, asan həllolan sulu karbohidratlar, selüloza,
vitamin kompleksi, zülal, Ģəkər, müxtəlif makro və mikroelementlər aĢkar edilmiĢdir. Bu bitki
tərkibindəki kalium, mis, kalsium və fosforun miqdarına görə əksər tərəvəzlərdən üstün sayılır.
Fəsilənin ən mühüm cinslərindən biri də
balqabaq –
Cucurbita L.-dir. Balqabaq cinsinin 27
yabanı növü məlumdur. Bu növlərin sistematikasını
Beyli (Bailey, 1943) öyrənmiĢdir. Cinsin növlərinin
çoxu Meksikada, ABġ-ın cənub ərazilərində
yayılmıĢdır.
Balqabaq cinsinin nümayəndələri birevlidir,
çiçəkləri iridir, parlaq-sarı rəngdə olub yarpaqların
qoltuq hissələrində yerləĢmiĢdir. Balqabaq cinsinin
mədəni halda 5 növü əkilib-becərilir. Bunlar
aĢağıdakılardır: Nəhəng balqabaq -
C. maxima Duch.
,
müĢk balqabağı -
C. moschata Duch.
, yunan balqabağı
- C. pepo L.
, qarıĢıq balqabaq
- C. mixta,
ənciryarpaq balqabaq
- C. ficifolia,Texas yabanı balqabağı
-
C.texana, lundelliya balqabağı -
C.
lundelliana.
Balqabaq güclü kök sisteminə malik, 10 metr uzunluğunda olub, yerlə sürünən və
budaqlanan gövdəli birillik ot bitkisidir. Yarpaqları qarĢı-qarĢıya düzülmüĢ, iri, uzunluğu 20-25 sm-
dir, gövdə və yarpaq hissələri sərt qısa iynəĢəkilli tüklərlə əhatə olunmuĢdur. Çiçəklərinin diametri
10 sm olub tək-tək qoltuqda yerləĢmiĢdir. Meyvəsi iri, diametri 40 sm, çəkisi isə 8,0 kq-a qədər
olur. Ġyun-iyul aylarında çiçək açır, avqust-sentyabr aylarında meyvəsi yetiĢir.