223
verilmiĢindən pencər və bitki yağları ilə birlikdə qəbul etmək daha faydalı hesab edilir. Bu
yeməklər orqanizmi enerji ilə təmin etməklə onları gümrahlaĢdırır.
Yunan balqabağının toxumu və təzə dərilmiĢ çiçəkləri
daha faydalıdır. Belə ki, onların tərkibində fosfor, bitki yağı,
fermentlər aĢkar olunmuĢdur ki, bunlar da orqanizmdə sidik
yolları-cinsiyyət sisteminin normal fəaliyyət göstərməsində
mühüm rol oynayırlar.
Yunan balqabağından müalicə preparatlarının
hazırlanması.
Qida mənşəli allergiya və qəbizliyə qarşı. Cavan
meyvəsindən götürüb qabığı ilə birlikdə sürtgəcdən keçirib
alınan salatından gündə 2-3 dəfə, 3-4 xörək qaĢığı yeyin. Bundan
baĢqa sürtgəcdən keçirilmiĢ sıyığını 2-3 qat tənzifdən keçirib
aldığnız Ģirədən gündə 2 dəfə, yeməyə 15 dəqiqə qalmıĢ 1 xörək
qaĢığı qəbul edin. Sonra get-gedə Ģirənin miqdarını artırıb 1,5-2
ay müddətində, gündə 4 dəfə, 2 stəkana qədər qəbul edin.
Şişlər və diş əti qanaxmalarında. 1 litr qaynar suya 500 q yunan qabağını qabığı ilə birlikdə
vam od üzərinə qoyub 15 dəqiqə biĢirib süzün. Aldığınz ekstraktdan gündə 2 dəfə stəkanın 3/4
hissəsi qədər qəbul edin. Müalicə kursu 3 gündür.
Endokrin vəzin xəstəliklərində, ürək-damar pozuntularında, ürək şişmələrində, qan
dövranının yaxşılaşdırılmasında, potensiyanın gücləndirilməsində. QurudulmuĢ toxumlarını xırda
hissələıə salıb qəhvəüyüdəndən keçirib toz halına salın. Sonra tozdan 2 xörək qaĢığı götürüb 1 stəkan
isti su ilə qarıĢdırıb yeməyə 15 dəqiqə qalmıĢ qəbul edin.
Böyrək və sidik kisəsi xəstəlikləri zamanı sidikqovucu vasitə kimi. 10 ədəd təzə çiçəyindən
götürüb 1 stəkan qaynadılmıĢ suda 10 dəqiqə dəmləyib süzün. Sonra ekstraktdan gün ərzində hər
dəfə yeməyə 20-30 dəqiqə qalmıĢ stəkanın 1/4 hissəsi qədər qəbul edin.
Yunan balqabağından müalicəvi qida məhsullarının hazırlanması. Bir çox ölkələrin
xalqları yunan balqabağını qabığı ilə birlikdə doğrayıb xiyarla birlikdə zərif və dadlı salatını
hazırlayıb süfrəyə verir və iĢtahla yeyirlər. Orta Aralıq dənizi ətrafındakı ölkələrin əhalisi çiçəyini
delikates hesab edib, Ģəkərli tort hazırlayır, bunu biĢirib qarnir kimi ətin yanına qoyub yeyirlər.
Yunan qabağından «Şərq» qızartmasının hazırlanması. 4 ədəd orta ölçüdə yunan qabağı,
stəkanın 3/4 hissəsi qədər bitki yağı, 500 q ət qiyməsi, 2 ədəd soğan, 1 xörək qaĢığı tomat pastası,
bir o qədər də un, çalınmıĢ yumurta, yarım dəstə cəfəri, zövqüniizə görə duz, qara istiot və qırmızı
istiot götürün. Tavaya stəkanın 1/2 hissəsi qədər yağ tökün. Soğanı nazik doğrayıb 2-3 dəqiqə
qızartmaq, üzərinə ət qiyməsi əlavə edib qarıĢdıra-qarıĢdıra 7-10 dəqiqə qızardın. Tavanı odun
üzərindən götürüb qara və qırmızı istiot, tomat pastası, duz, xırda doğranımĢ cəfəri əlavə edib
ehtiyatlara qarıĢdırın.
Yunan balqabağını dairəvi Ģəkildə doğrayıb duzlayın, hər iki tərəfini unlayıb qızardın. Əti
yastıladıb qızardılmıĢ balqabağın üzərinə qoyun və tavanı yağlayıb ət qoyulmuĢ hissəsi üstə
olmaqla, üstünə çalınmıĢ yumurta yaxıb vam odun üərinə qoyub üzəri qabıq bağlayana qədər
saxlayın.
Bir neçə qatdan ibarət tərəvəz piroqunun hazırlanması. 0,5 kq yunan qabağı, 3/4 stəkan
zeymn yağı, təbii alma və yaxud üzüm turĢusu, qaraqınıq otu, 4 diĢ sarımsaq, zövqünüzə görə istiot
götürün. Yunan qabağının saplaq hissəsini kəsin, meyvəni qalın hissələrə salıb tavaya qoyub zeytun
yağı əlavə edib, qızılı rəng alınana qədər qızardın. Sonra götürüb artıq yağı çəkilsin deyə salfetkaya
bükün. Yunan balqabağının üzərinə ət yaxıb lay-lay edib, bir-birinin üzərinə qoyun. Sonra hər qatın
üstünənə yağ, portveyn, göyərti, sarımsaq, sirkə əlavə edin, üzərini folqa ilə örtüb duxovkaya
qoyun, 170ºC temperaturda 20 dəqiqə biĢirib götürün.
Yunan balqabağından mürəbbə. 1 kq yumĢaq balqabaq, 1 kq Ģəkər tozu, 1 ədəd iri limon
götürün. Ġri balqabağı qabığı ilə birlikdə kəsib ayırın, özəyini çıxarın. Sıx ətli hissəsini, kubik
Ģəklində doğrayın, nazik doğranmıĢ limonu sürtgəcdən keçirib onun üzərinə əlavə edin, sonra
üzərinə Ģəkər tozu səpib emallı tasa qoyub 1-2 saat saxlayın. ġirəsi çıxmağa baĢlayanda güclü odun
224
üzərinə qoyub qarıĢdıra-qarıĢdıra qaynama dərəcəsinə gətirin. Sonra odu azaldıb yenidən 20-30
dəqiqə biĢirib götürün.
ZƏNGÇĠÇƏYĠ (ZINQIROVOTU) – Campanulaceae Juss. fəsiləsi
Enliyarpaq zəngçiçəyi – Campanula latifolia L.
Dünya florasının tərkibində 40 cinsinə və 600-ə qədər növünə təsadüf edilir.Ġyunun
ortalarında və iyulun əvvəllərində meĢə açıqlıqlarında, çöllərdə, çəmənliklərdə, yarğanlarda sıx
formada toplaĢan tünd-göy rəngli «zəngcik» zınqırov hamaĢçiçəkləri açılmağa baĢlayır. Bu gözəl
görünüĢə malik zəngçiçəyi əksər bağ sevənlərin nəzər-diqqətini özünə cəlb edir. Həvəskar
bağbanlar bunu öz həyətyanı sahələrində, bağlarında əkib-becərirlər.
Dərman xammalı kimi bitkini çiçək açan zaman, toxumalarını isə meyvəsi yetiĢən zaman
toplayırlar.
Zəngçiçəyi preparatları antibakterial, qankəsici,
yarasağaldıcı, ağrıkəsici, sakitləĢdirici vasitə kimi
soyuqdəymə zmanı istifadə edilir.
Müalicə məqsədləri üçün cinsin enliyarpaq
zəngçiçəyi - Campanula latifolia L. növündən istifadə
olunur.
Zəngçiçəyindən
müalicə
preparatlarının
hazırlanması.
Öskürək, qızdırma və baş ağrıları zamanı. 1 çay
qaĢığı doğranmıĢ otu 1 stəkan qaynar suya töküb, termosda 2-3 saat dəmləyin. Sonra süzüb gündə
3-4 dəfə, yeməyə 15-20 dəqiqə qalmıĢ 2 xörək qaĢığı daxilə qəbul edin.
Uşaqlıq və aybaşı qanaxmalarda. 1 xörək qaĢığı doğranmıĢ otundan götürüb 1 stəkan
qaynar suya töküb, su hamamında 15 dəqiqə saxlayın və 45 dəqiqə dəmləyib süzün. Sonra ekstraktı
1 stəkan həcminə gətirib gündə 5-6 dəfə, yeməyə 15-20 dəqiqə qalmıĢ qəbul edin.
Ateroskleroz, yaddaşın kəskin zəifləməsi zamanı. Bunun üçün yeməyə 15 dəqiqə qalmıĢ
gündə 2-3 dəfə, çay qaĢığının 1/5 hissəsi qədər qurudulub toz halna salınmıĢ meyvə və toxumundan
qəbul edin.
Epilepsiya və əsəb pozuntularında. 2 çay qaĢığı doğranmıĢ otu 1 stəkan qaynar suya tökün,
termosda 1 saat dəmlədikdən sonra süzün, gündə 2-3 dəfə, 1 xörək qaĢığı qəbul edin. Bundan baĢqa
7 xörək qaĢığı doğranmıĢ otu 2 litr qaynar suya töküb 10-15 dəqiqə qaynadın. Sonra süzüb
temperaturu 38-39ºC olan su vannasını qəbul edin. Müalicə kursu 12-13 əməliyyatdır.
Stomatit, gingivit, angina və səs tutulmalarında. 1 xörək qaĢığı doğranmıĢ otu 0,5 litr
qaynar suya tökün, vam od üzərində 3-5 dəqiqə saxladıqdan sonra, 1 saat dəmləyin. Sonra bu
ekstraktla boğazınızı qarqara edin, gündə 3-4 dəfə ağzınızı yaxalayın.
Oızılyel və dəri soyuqdəymələrində. 1 xörək qaĢığı doğranmıĢ otu 2 stəkan qaynar suya
töküb termosda 3-4 saat dəmlədikdən sonra süzün. Xəstə nahiyəni yuyun və yaxud pambığa
hopdurub silin.
Göbələk xəstəliyinin, o cümlədən dəmrovun müalicəsində. Köklərdən təmizlənmiĢ otundan
bir qədər götürüb sobaya qoyun və qurudub toz halına salın. Sonra həmin tozdan xəstə nahiyələrin
üzərinə səpin.
MÜRƏKKƏBÇĠÇƏKLĠLƏR – Asteraceae Dumort. fəsiləsi
Dünya florasının tərkibində mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin 920 cinsi və 19000 növü
yayılmıĢdır.
Fəsilənin növlərinin içərisində qiymətli dərman, qida, yağ, boyaq, efiryağlı, aĢı, nektar
təbiətli, yem əhəmiyyətli, bəzək üçün yararlı bitkilərin spektrinə rast gəlinir.
Çoxillik qızçiçəyi – Bellis perennis L.
Dostları ilə paylaş: |