Elmi redaktorlar: Əziz Məmmədov

 

şəhadətnaməsinin  fon'naları”nın  təsdiq  edilməsi  haqqında  Qərarının 

müddəalarına  uyğun  olaraq,  siğorta  olunanla  (siğortah)  siğorta  edən 

(siğortaçı)  arasında  ən  azı  bir  il  müddətə  bağlanır  (V.  Məmmədov,  E. 

Yusifov, 2014). 

Ekoloji siğorta müqaviləsinin növləri 

Siğorta

 

Çirklən

 

 

Dəymiş

 

Ərazi üzrə

 

Siğortalan

 

Çİ

 

mə

 

Obyektlər

 

ziyan

 

 

mış risk

 

növləri

 

üzrə

 

növləri

 

üzrə

 

Üzrə -

 

üzrə

 

 

növləri

 

üzrə

 

 

♦ 

Qəza

 

Stasionar ;

 

Bədən

 

nəticəsində

 

obyektlər t

 

xəsarəti

 

çirklən

 

mələr

 

Nəqliyyat

 

vasitələri

 

Əmlak

 

 

Xidmətlər . 

(tikinti, ä 

i 

montaj)

 

Dolayı

 

ziyan

 

Tədrici

 

çirklənmə

 

Məhsullar S :

 

 

Təhlükəli obyektlərin istismarı 

ilə məşğul olan sənaye, ticarət 

və ya kənd təsərrüfatı 

obyektləri 

Ətraf mühitin çirkləndiricilər- dən 

mühafizəsi, o cümlədən çirklənmiş 

ərazilərin təmizlən məsi ilə məşğul 

olan müəssisələr 

Yerli icra strukturlanmn 

tabeçiliyində olan təşkilatlar 

inzibati 

rayon 

Ölkə 

Region 

1

.Təhlükəli 

istehsalat 

və 

təsərrüfat 

obyektlərin istismarı nəticəsində ətraf mühitə 

olan risklərin siğortası  _________________   

2

.Sənaye və ticarət komplekslərinin istismarı 

ilə əlaqədar yaranan qəzalar nəticəsində ətraf 

mühitin çirklənmısi riskinin siğortası 

TStasionar  quru  obyektlərinin  istismarı 

zamanı  yaranan  qəzalar  nəticəsində  ətraf 

mühitin çirklənmısi riskinin siğortası ______  

4.Tədqiqatlar  və  işlərin  aparılması  zamanı 

ətraf  mühitin  çirklənmısi  üzrə  vətəndaş 

məsuliyyəti riskinin siğortası ____________   

5.  Tikinti  işlərinin  aparıldığı  zaman  ətraf 

mühitin çirklənmısi üzrə vətəndaş məsuliyyəti 

riskinin siğortası 

Şəkil 11.9. Ekoloji siğorta müqaviləsinin 

növləri (V. Məmmədov, E.Yusifov, 

2014) 

634 

---

11.9.Ekoloji  pasportlaşdırma  (pasportizasiya). 

Müəssisələrin 

ekoloji 

pasportlaşdirılması 

ətraf 

mühitin 

keyfiyyətinin 

qiymətləndirilməsi və tənzimlənməsi prosesinin ən aparıcı və başlıca aləti 

kimi  sənaye  və  aqrosənaye  zonalarının  müxtəlif  təsərrüfat  subyektləri 

(müəssisələr,  təsərrüfatlar),  şəhər  və  reion  səviyyəsində  təbiəti  mühafizə 

tədbirlərinin  rasional  fonuada  həyata  keçirilməsi  yalnız  bütün  çirklənmə 

mənbələrinin  dəqiq  uçotunun  aparılması  prizması  çərçivəsində  mümkün 

ola bilər. Bu cür informasiyaların isə, başlıca olaraq, yeganə bir sənəddə- 

ekoloji  pasportda  müfəssəl  şərhini  tapması  mümkündür.  Müəssisənin 

ekoloji  pasportu-onun  tərəfindən  təbii  resurslardan  (hava,  təbii  sular, 

torpaqlar, meşə ehtiatları, neft, daş kömür, torf, qaz və s.) istifadə olunması 

və  təsərrüfat  fəaliyyətinin  təbii  ətraf  mühitə  neqativ  təsiri  barədə 

nomıativ-texniki  sənəddir.  Bu  cür  pasportların  hazırlanması  təbii  ətraf 

mühitin  vəziyyətinə  nəzarətin  ekoloji  problemlərinin,  onların  idarə 

olunmasının  və  ekoloji  proqnozunun  tətbiqinin  mövcud  vəziyyətinin 

öyrənilməsi prosesində ən vacib məsələ sayılır. Ayrı-ayrı müəssisələr üçün 

ekoloji pasportlar hazırlandıqdan sonra onların arealı daha da genişlənərək 

ərazilərdə  də  geniş  tətbiq  olunmağa  başladı.  Ekoloji  pasport  yararlı  əkin 

sahəsi  lOOha-dan  çox  olan  bütün  sahibkarlıq  təsərrüfatları  üçün  mütləq 

foraıada  hazırlanmalıdır.  Sahəsi  100  ha-dan  az  olan  təsərrüfatların 

ərazisində təbii ətraf mühiti çirkləndirən mənbələr (təmir- mexaniki sexlər, 

dəmirçixanalar,  heyvandarlıq  fermalan,  kərpic,  sement,  beton  zavodları, 

daş,  qum,  çınqıl  karxanalan,  bərk  və  maye  yanacaqlarla  işlyən 

istilik-energetika  generatorları,  iri  avtomagistrallar,  təyyarə  limanları, 

sənaye,  emal  müəssisələri  və  s.)  olduğu  təqdirdə  həmin  müəssisələrə  də 

ekoloji  pasport  verilir.  Ekoloji  pasportda  təsbit  olunan  informasiyalar 

aşağıdakı ekoloji-iqtisadi məsələlərin həlli üçün nəzərdə tutulur: 

•

 

tullantilarin  təbii  ətraf  mühiti  çirkləndirən  maddələrin  təsirinin 

qiymətləndirilməsi  və  təbiətdən  istifadənin  ödəniş  haqqının 

müəyyən edilməsi; 

•

 

ətraf  mühitdə  müəssisəyə  məxsus  əsas  keyfiyyət  göstəricilərinin 

yol erilən qatılıq həddi, yol verilən tullantılar və zibillərin müəyyən 

edilməsi; 

•

 

müəssisənin  təbiəti  mühafizə  tədbirlərinin  planlaşdıniması  və 

onların səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi; 

•

 

təbii (su və torpaq ehtiyatları) və maddi resurslann , enerji və onun 

ehtiyatlarının istifadəsinin səmərəliliyinin artırılması; 

•

 

layihələşdirilən,  mövcud  olan  və  rekonstruksiya  olunan 

müəssisələrin ekoloji ekspertizası; 

635 

---