Onun elçisisən. Allah şahiddir ki, münafiqlər
əsl yalançıdırlar. Onlar andlarını sipər edib
(insanları) Allah yolundan döndərdilər.
Həqiqətən, onların törətdikləri əməllər necə
də pisdir! Bu, ona görədir ki, onlar iman
gətirdikdən sonra kafir oldular. Sonra da
onların qəlbinə möhür vuruldu. Artıq onlar
anlamırlar. (Munafiqun surəsi, 1-3)
Ayələrdə də bildirildiyi kimi,
ikiüzlülər
andlarını
yalanlarına,
saxtakarlıqlarına sipər edirlər. Allah bir başqa
ayədə də münafiqlərin bu xüsusiyyətini belə
bildirir:
(Münafiqlər) sizdən olmaya-olmaya
mütləq sizdən olduqları barədə Allah`a and
içərlər. Lakin onlar qorxaq bir zümrədir.
(Tövbə surəsi, 56)
Allah bir başqa ayədə isə daim and
içən şəxslərlə əlaqədar belə buyurur:
İtaət etmə hər tez-tez and içənə, alçağa
(Qələm surəsi, 10)
Allah`ı şahid gətirərək özünü təmizə
çıxarmağa çalışır
Yalançıların and içməkdən başqa
üslubları da var. Onlar danışıqlarında tez-tez
dindar olduqlarını vurğulayırlar. Məsələn,
yalanına inanılmadığı və ya şübhə edildiyi
zaman: «Allah mənim qəlbimdəkini bilir»,
«Allah şahiddir», «Əgər doğru deyilsə, Allah
buradan çıxmağımı nəsib etməsin», - deyərlər.
Halbuki, bu cür ifadələr belə insanların
səmimiyyətsizliklərini
gizlətmək
üçün
istifadə etdikləri üsuldur.
Allah qəlblərində səmimiyyətsizlik
olmasına baxmayaraq, Onu şahid göstərən
şəxslər haqqında Quranda belə bildirir:
İnsanların eləsi də var ki, onun
bu dünya həyatında danışdığı sözlər səni
heyran edər. O, qəlbində olana Allah`ı şahid
göstərər. Əslində, o, ən qatı mübahisəçidir.
(Bəqərə surəsi, 204)
Səmimi insanın halı və rəftarı isə
onun səmimi və dürüst olduğunu göstərir.
Həyatının hər anında daim səmimi davranan
bir insanın səmimi və dürüst olduğunu
35
Düşünən İnsan,
Noyabr 2013
Düşünən İnsan, Noyabr 2013
sübut etməsinə ehtiyac olmaz, çünki
onun səmimi olduğu ətrafındakı insanlar
tərəfindən asanlıqla görünür. Ancaq
səmimi olmayan insanlar bunu daim sözlə
sübut etməyə çalışırlar və qarşılarındakı
insanları inandırmağa çalışırlar.
Yalana zəmin hazırlayan giriş
cümlələrindən istifadə
And içmək və dini məna verən
cümlələrdən istifadə etməklə yanaşı,
yalançının yalanlarına zəmin hazırlayan,
yalanına əvvəldən inandırmağa çalışan
ifadələri olur. «Çox səmimi deyirəm»,
«mənə
inana
bilərsən»,
«bütün
səmimiyyətimlə söyləyirəm», «həqiqətən,
doğru söyləyirəm» kimi sözlər də bu
məqsədlə deyilər.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi,
münafiqlər Peyğəmbərimizə (s.ə.v) Allah’ın
elçisi olduğunu dediklərində sözlərinə:
«Şahidlik edirik ki», - deyə başlayırlar.
Sözlərində səmimi olmadıqları üçün
giriş cümlələri ilə insanları inandırmağa
çalışırlar. Halbuki, Peyğəmbərimizin (s.ə.v)
Allah’ın elçisi olduğu məlumdur və bunun
üçün birisinin şahidlik etdiyini, səmimi
söylədiyini deməyə ehtiyac yoxdur.
Səmimi olaraq iman gətirən insan bu cür
ifadələrə ehtiyac duymaz. Bir müsəlman
«bunu bütün səmimiyyətimlə deyirəm,
inana bilərsən» kimi bir cümləni lüzum
bilməz, çünki müsəlman hər zaman
səmimidir, Allah`ın onu hər an gördüyünü
və eşitdiyini bildiyi üçün səmimiyyətsizlik,
ikiüzlülük etməz.
Ancaq bu, o demək deyil ki,
bu cümlələri deyən hər adam yalan
Yalançının fiziki
görünüşü və bəzi
davranışları
36
Düşünən İnsan,
Noyabr 2013
www.sosialdarvinizm.com
söyləyir. Səmimi insan da lazım olanda bu
ifadələrdən istifadə edə bilər. Ancaq yalan
söyləyən insanlar bu cür giriş cümlələri və
ya yalanlarını dəstəkləyən cümlələrdən tez-
tez istifadə edirlər.
Yalançı, ikiüzlü və səmimiyyətsiz
insanın davranışları, üzü, səsi və üslubu
dürüst və səmimi insandan fərqlənir və
o, bu xüsusiyyətləri ilə də özünü ələ verir.
Allah Quranda ikiüzlü insanların danışıq
tərzlərindən və üzlərindən tanınacaqlarını
belə bildirir:
Əgər Biz istəsəydik, onları sənə
göstərərdik, sən də onları üzlərindəki
əlamətlərdən tanıyardın. Sən onları danışıq
tərzlərindən mütləq tanıyacaqsan. Allah
sizin əməllərinizi bilir. (Muhəmməd surəsi,
30)
Əgər insan yalan söyləyirsə, deməli,
o, ətrafındakılara güvənmir, onları dostları
və yaxınları kimi görmür. Həm yaxınlıq
duymadığı insanlarla birlikdə olmaqdan,
həm də yalanının üstünün açılmasından
qorxduğu üçün onun rəftarları da təbii
olmaz. Səsi zəif çıxar, gözləri kiçilər.
Qarşısındakı insanlara qorxaraq və ya
çəkinərək
baxar.
Səmimiyyətsizliyi,
etibarsızlığı və narahatlığı gözlərindən bəlli
olar.
Yalan danışmağa adət etmiş
şəxslər bəzən yalan danışanda həddindən
artıq sakit olur, bir çox insan isə yalan
danışanda həyəcanlanır, əlləri tərləyir və
narahat olur. Onlarda sakit, dinc ruhlu
bir insanın halı olmaz. Yalan söyləyərkən
daim gözlərini qaçırar, qarşısındakı insanın
gözlərinə baxa bilməzlər. Ancaq ani baxar
və ya izdihamlı yerdə özünü başqalarının
arxasında gizlətməyə çalışarlar. Yalanın
ortaya çıxmasından, gözlərinin onları ələ
verməsindən çəkinərlər.
Allah “Hud” surəsindəki bir
ayəsində səmimiyyətsiz insanların bu
şəkildə özlərini gizlətməyə çalışdıqlarını
belə bildirir:
Baxın, onlar ürəklərini qısırlar ki,
Allah`dan gizlənsinlər. Doğrusu, onlar
libaslarına büründükdə belə, (Allah)
onların gizli saxladıqlarını da, aşkara
çıxartdıqlarını da bilir. Həqiqətən də, O,
kökslərdə olanları bilir. (Hud surəsi, 5)
Yalan söyləyən adam axirəti deyil, yalnız
həmin anı düşünür
İnsanın yalan söyləməsinə mane
olan əhəmiyyətli həqiqət ölümündən sonrakı
sonsuz həyatını, cənnəti və cəhənnəmi
düşünməsidir. Bir insana yalan danışmaq və
vəziyyətdən xilas olmaq o an üçün çox asan
və faydalı çıxış yolu kimi görünür. Ancaq
bir insan dünya həyatında nə qədər ağır
vəziyyətdə olsa da, bu, axirətdə yaşayacağı
əzabla müqayisə edilə bilməz. Elə isə ağıllı
və vicdanlı bir insan belə bir vəziyyətlə
qarşılaşdığında dərhal axirətdə ala biləcəyi
qarşılığı düşünməlidir. Bir anlıq rahatlıq
və ya mənfəət üçün həm dünyada, həm də
axirətdə hörmətdən düşməyi və əzab içində
yaşamağı qəbul etməməlidir. Allah bir
ayəsində dünya həyatları üçün axirətlərini
verən insanlar haqqında belə buyurur:
Onlar axirəti verib dünya həyatını
satın aldılar. Ona görə də onların nə əzabı
yüngülləşdiriləcək, nə də onlara kömək
göstəriləcəkdir. (Bəqərə surəsi, 86)
Dürüst insan isə bəzən çətinlikləri
gözə almaq vəziyyətində qala bilər. Ancaq
dürüst və səmimi olduğu üçün daim qazanar.
Allah onun gözəl əxlaqına görə dünyada
və axirətdə ona nemətini, rəhmətini,
sevgisini, razılığını bildirər və onu cənnətlə
mükafatlandırar. Uca Allah dürüst olan
səmimi möminlərin qarşılaşacağı gözəl
nəticəsini Quranda belə bildirmişdir:
Allah dedi: “Bu, doğru danışanlara
doğruluqlarının fayda verəcəyi gündür!
Onlar üçün (ağacları) altından çaylar axan
və içində əbədi qalacaqları cənnət bağları
hazırlanmışdır”. Allah onlardan razıdır,
onlar da Ondan razıdırlar. Bu, böyük
uğurdur. (Maidə surəsi, 119)
37
Düşünən İnsan,
Noyabr 2013
Düşünən İnsan, Noyabr 2013