Elşən Misir oğlu Nəsibov
Yüklə 2,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
269 yolunu sərbəst seçən cəmiyyətlər hesab olunurlar. Azad cəmiyyətlər öz üzərlərində basqı görə bilməyən və hakimiyyətlərinə nəzarət edən cəmiyyətlərdir. Azad cəmiyyətlərdə dini tolerantlıq da mövcud olur. Belə cəmiyyətlərdə sərbəst ibadət, dini etqiad azadlığı müşayiət olunur. Azad cəmiyyətlərin düşüncələrinin və əməllərinin mərkəzində insan faktoru dayanır. Yəni, insan özünə xidmət edir. Özünü analiz edir və nəticələr çıxarır. Azad cəmiyyətlər xalqın iradəsini yerinə yetirən müstəqil qurumlardır. Belə cəmiyyətlər dövlətlərini zəngin potensial ilə qururlar və dövlətlərinin daimi dəstəyini qazanırlar. Azad cəmiyyətlər istedadlar və bacarıqlar cəmiyyətidir. Burada insanlar üçün geniş məkanlar var və hərəkət modelləri, vətəndaş münasibət və əlaqə formaları çoxluq təşkil edir. Azad cəmiyyətlər hüquqi cəmiyyətlərdir, buna görə də hüquqlarını strukturlaşdıran kompleksiyalardır. Azad cəmiyyətlər insanların ideal azadlıqları ilə real azadlıqları arasında orta vəziyyəti əks etdirən və real azadlığı nəzəri amillərlə sintezləşdirən vasitələrdir, məkanlardır. Azad cəmiyyətlərdə insanların hüquqları şaquli və üfiqi məkanlar üzrə, sistemli olaraq genişlənir. Azad cəmiyyətlər o cəmiyyətlər hesab olunur ki, onlarda şəxslər öz dəyərlərini formalaşdırırlar, cəmiyyətlərə dəyərlər verirlər və ondan da mənbə kimi bəhrələnirlər. Azad cəmiyyətlər daxildən və xarici mühitdən təzyiqlərlə üzləşməyən və taleyini azad və müstəqil müəyyən edən cəmiyyətdir. Azad cəmiyyətlər insanlıq dəyərini nemətə çevirən və ondan faydalanan cəmiyyətlərdir, kompleksi- yalardır. Azad cəmiyyətlər daxildən öz elementləri tərəfindən sıxılmayan, həmçinin kənardan təzyiqlər sayəsində gərilməyən müstəvilərdir. Yumşaq müstəvidə elementlər azad gəzirlər və artımlar edirlər. Azad cəmiyyətlər öz hakimiyyətləri üçün sərbəst və azad hökumət rolunu oynayırılar. Azad cəmiyyətlərin yaratdıqları hökumət, hakimiyyət öz 270 cəmiyyətlərinə arxayın olurlar. Belə ki, cəmiyyətlərdən sərbəst və arxayın şəkildə, ardıcıl və mütəmadi qaydada qidalanırlar, faydalanırlar. Azad cəmiyyətlər dövlətlərini “Açıq hökumət” prinsipləri ilə formalaşdırırlar. “Açıq hökumət” azad cəmiyyətlərin şəffaf formalaşması üçün idarəçilik üsulları rolunu oynayır. Açıq hökumətlər öz fəaliyyətlərini cəmiyyətlərinə, xalqına açıq elan edən fəaliyyət formasıdır. Açıq hökumət azad cəmiyyətlərdən ideyalar, təşəbbüslər qəbul edir. Həmin ideyalar əsasında, reaksiyalara cavab verərək öz fəaliyyətlərini stimullaşdırırlar. Açıq hökumətlər və azad cəmiyyətlər bir-birilərini tamam- layırlar. Belə ki, Açıq hökumət azad cəmiyətlərin sərbəst ideyalarını, azad istəklərini reallaşdıran mexanizmləri özündə cəmləşdirir. Açıq hökumətin fəaliyyətinin aynasını mətbuat və televiziya, internet resursları yaradır. Açıq hökumət rəvan şəkildə cəmiyyətdən informasiyaları, istək daşıyıcılarını qəbul edir və cəmiyyətə də açıq şəkildə ötürür. Buradan da şəffaflıq, inam və etibar meydana gəlir. Azad cəmiyyətlər öz Açıq hökumətlərinə inanırlar, Açıq hökumətlər də azad cəmiyyət- lərinə inam və etibar nümayiş etdirirlər. Açıq hökumətlər bir tərəfdən qanunvericiliyin açıq şəkildə, cəmiyyətlə birlikdə formalaşmasını təmin edirlər, digər tərəfdən də qanunvericiliyin icrasına nəzarət mexanizmini həyata keçirirlər. Açıq hökumətlər və azad cəmiyyətlər hüquq müstəvisində bir-biriləri ilə uzlaşırlar. Onların açıq fəaliyyətləri sayəsində hüquq bağlantıları, vəzifə və səlahiyyətləri, eləcə də öhdəlikləri yaranır. Açıq hökumətlər cəmiyyətlərinə hesabat verirlər. Onları fəaliyyətləri barədə mütəmadi olaraq məlumatlandırırlar. Açıq hökumətlərlə azad cəmiyyətlər arasında olan qarşılıqlı hüquqi şəffaflıq nəticə etibarilə azadlığı yüksək səviyyədə təmin edən hüquq normaları sisteminin formalaşmasına səbəb olur. 271 Açıq hökumətləri formaları və fəaliyyətləri baxımdan bu şəkildə ümumi əsaslarla xarakterizə etmək olar: -Açıq hökumətlər azad cəmiyyətlərin maraqlarını ödəyə biləcək formada strukturlaşırlar; -Açıq hökumətlər fəaliyyət prinsiplərini azad cəmiyyətlərin istək və maraqları ilə uzlaşdırırlar; -Açıq hökumətlərin forma və məzmunları cəmiyyətin tələbatlarını ödəmək fəaliyyəti prinsipləri ilə uzlaşır; -Açıq hökumətlər şəffaf məzmunda hesabatlı işlər görürlər; -Açıq hökumətlər azad cəmiyyətin üzvləri ilə dialoqlar şəkilində fəaliyyət prinsiplərini müəyyən edirlər; -Açıq hökumətlərdə informasiya resurslarından istifadə olunur. Məlumatların alınması və göndərilməsi prosesləri şəffaf formada sistemləşir, konseptuallaşır; -Açıq hökumətdə elektron qanun, elektron hökumət, elektron cəmiyyət iş prinsipləri qəbul edilir; -Açıq hökumətlərdə şəffaflıq prinsipləri ilə cəmiyyətin dövlət məmurları üzərində müşahidələri yaranır; -Açıq hökumət dövlətin və xalqın vəsaitlərinin dövriyyəsi barədə azad cəmiyyətləri məlumatlandırır; -Açıq hökumət inam və etibar qazanmaq yolları ilə fəaliyyətini uzlaşdırır; -Açıq hökumətlərin fəaliyyəti hakimiyyətin təbiətini, xarakterini müəyyən edir; -Açıq hökumətlərin fəaliyyəti azad cəmiyyətlərin münasibətlərini və mövqelərini, əlaqələrini müəyyən edir; -Açıq hökumət “Asan idarəçiliyi” təşkil edir və vətəndaş müraciətlərini sadələşdirir; -Açıq hökumət “Vahid pəncərə” sistemini tətbiq edir və elektron tablolarla fəaliyyət barədə vətəndaşları və qeyri- vətəndaşları məlumatlandırır; -Açıq hökumət layihələri insanların hüquqları ilə bağlı onları məlumatlandırır; -Açıq hökumət “Açıq efir” layihələrini həyata keçirir. Yüklə 2,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|