Əlyazması hüququnda Cabbarova Ülviyyə Natiq
Yüklə 0,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 4. PVX linoleumların xarakteristikaları
- Köpükləndirilmiş
- Cədvəl 5. Müxtəlif plastifikatorlu PVX linoleumların xassələri
- Statik şəraitdə şaxtaya davamlılıq, 0 c
- Gərilmə zamanı dağıdıcı gərginlik, mpa
20 PVX linoleum nümunələrini (cədvəl 4) yaxma üsulu ilə hazırlamışlar. Plastifikatorlar qismində dioktilftalat (DOF), DOF-un XR-470 markalı xlorparafinlə qarışığı, yaxud dibutilftalat (DBF) və 8-10 markalı dialkilftalatdan (DAF) istifadə edilmişdir. № 1, № 2, № 5, № 8 nümunələri ekspertizadan istehsal ediləndən dərhal, № 3, № 4, № 6, № 7 nümunələri 1 aydan, № 9 nümunəsi isə 18 aydan sonra keçirilmişdir. Alınmış nəticələrin PVX linoleumların istehsalının texnoloci recimi ilə müqayisəsi geləmələgəlmə dərəcəsinin və linoleumlardan ayrılan plastifikatorların miqdarının kompozisiyada PVX:DOF nisbəti və hazırlanma temperaturundan asılılığını göstərmişdir. Dekolin, köpükləndirilmiş J və D tipli linoleumlarda DOF miqdarı azaldıqca geləmələgətirmə dərəcəsi artır, ayrılmış plastifikatorun miqdarı isə azalır. Hazırlanma temperaturu artdıqda da geləmələgətirmə dərəcəsi artır.
Cədvəl 4. PVX linoleumların xarakteristikaları
sayı Linoleumun tipi Miqdarı, faizlə PVX- ftalat nisbəti Hazırlanma temperaturu, 0 S PVX DOF XR-470 1.
Dekolin 42,7
23,7 6,4
1,8:1 130-150
2. Dekolin 44,6
19,6 6,7
2,29:1 130-150
3. Dekolin 44,5
19,5 6,8
2,28:1 130-150
4. Köpükləndirilmiş 62,8
18,6 9,0
* 2,27:1
150-180 5.
Köpükləndirilmiş 49,7
29,8 - 1,67:1 130-150 6.
A 46,0
21,8 5,9
2,11:1 130-190
7. B 46,0
21,8 * 5,9 2,11:1 130-190
8. C 40,6
25,2 8,5
1,61:1 160-170
9. D 38,3
21,0 3,85
1,82:1 160-170
* DAF və DBF plastifikatorları 21 Alimlər qrupu tərəfindən plastifikatorun şaxtaya davamlılığını artırmaq məqsədilə PVX
üçün modifikasiyalaşdırılmış plastifikatorların ekspertizası aparılmışdır. Stearin turşulu kadmium sabitləşdiricisinin polimer 100 k.h.-nə düşən miqdarı 2 k.h., plastifikatorun isə 75 k.h. təşkil etmişdir. PVX kompozisiyalarda plastifikatorlar tətbiqinin effektivliyini hşüşələşdirmə temperaturuna əsasən müəyyənləşdirmişlər. DBSA və
DBKA plastifikatorlarının təsirinin effektivliyi ənənəvi plastifikatorlardan az deyildir (cədvəl 5).
DBSA DBKA DOA DOS Şüşələnmə temperaturu, 0 c -71
-68 -70
-72 Statik şəraitdə şaxtaya davamlılıq, 0 c -65
-65 -65
-65 -30 0 c-də dinamik şəraitdə şaxtaya davamlılıq, tsikl 6,1
5,2 2,5
2,1 Gərilmə zamanı dağıdıcı gərginlik, mpa 11,3
10,4 11,4
11,4 Üzülmə zamanı nisbi uzanma, % 385
365 675
380 Termostabillik, dəq 8 5 30 32
DBSA və DBKA-lı plyonkalar dinamik şəraitdə şaxtaya davamlılığa görə DOS və DOA-lı plyonkaları üstələyirlər, bu da DBSA və DBKA molekullarının spirt hissəsinin quruluşunun xüsusiyyətləri ilə əlaqədardır. Eyni zamanda tərkibində adipin turşusu və oksietilləşdirilmiş spirtlər əsaslı efirlər olan PVX kompozisiyalar ənənəvi plastifikatorlu kompozisiyalara nisbətən daha aşağı termostabilliyə malikdir. Effektiv antioksidantlar və onların qarışığından istifadə etdikdə termiki qocalma prosesi zamanı DBSA və DBKA-lı PVX kompozisiyalar fiziki-mexaniki xassələrin sabitliyinə görə DOS-lu kompozisiyalardan geri qalmır.
22 Nəticə etibarilə qeyd etmək lazımdır ki, antioksidləşdirilmiş spirtlər (butilsellozolv və butilkarbital) və adipin turşu əsaslı mürəkkəb efirli plastifikatorlar PVX-in şaxtaya davamlılığını artırır və təsir effektivliyinə görə tanınmış plastifikatorları dioktiladipinat və dioktilsebasinatı üstələyir. Digər işdə DOF və fenol ekstraktı (FE) qarışığı ilə plastifikasiyalaşdırılmış PVX-in xassələrinin ekspertizası aparılır. Təyin edilmişdir ki, qarışıqlarda FE-nın miqdarı artdıqca kompozisiyanın şüşələnmə temperaturu və axıcılığı plastifikasiyalaşdırılmış PVX-in axıcılığı və şüşələnmə temperaturuna yaxınlaşaraq artırlar. DOF-ın bir hissəsinin FE-na dəyişməklə alınan PVX linoleumunun dinamik şəraitdə xassələrinin öyrənilməsi göstərir ki, kompozisiyaya FE-nı daxil etməklə kütlə itkisinin başlanma temperaturu standart kompozisiyanın bu göstəricisinə nisbətən 25- 30 0 S artır. Kompozisiyanın tərkibində 28%-ə qədər FE olduqda polimer parçalanmasının maksimal temperaturu təqribən 15 0 S artır. Ekstruziya prosesinin texnoloci parametrləri və PVX kompozisiyaların tərkibindəki sürtkü azaldıcılarını plastifikasiya təsiri öyrənilmişdir. 100 k.h. PVX-ə qarşı 50 k.h. DOF, 6 k.h. üçəsaslı qurğuşun sulfatı, 4 k.h. sürtkü azaldıcısını daxil edən kompozisiyalar 40-45 dəq ərzində 90-100 0 S
asetatı, qossipol qatranı, dietilenqlikolun və sintetik yağlı turşunun parsial efiri (lubrikant K-11), kalsium stearatı, ikiəsaslı qurğuşun stearatı, stearin turşusundan istifadə edilmişdir. Sürtkü azaldıcılarının ekstruziya prosesinə təsirinin kəmiyyət qiymətini tapmaq üçün Q/M, yəni ekstruderin xüsusi məhsuldarlığı ölçüsündən istifadə etmək olar. Təyin edilmişdir ki, ekstruziya prosesinin M/Q və Q/M parametrlərinin kompozisiyaların plastifikasiya sürətindən asılılığı kompozisiyaların ərinti şəklinə keçən zamanı böyük xüsusi mexaniki qüvvələrin təsirini tələb edir. Yüklə 0,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|