Etnologiya uzb

 
69 
 
 
6 MAVZU  
AMERIKA XALQINING ETNOLOGIYaSI
 
6.1. Ma`ruzani olib borish texnologiyasi 
Mashg`ulot shakli 
Ma`ruza – vizuallastirish
 
Ma`ruza rejasi 
1. Amerikaliklarning kelib chiqishi. 
2. Antropologik va lingvistik klassifikatsiyasi. 
3.  Ilk  davlatchilik  shakllanishining  jarayoni.  Ma`naviy  madaniyat. 
Qadimgi diniy tushunchalar. 
4. Xalqlarning etnogenezi. 
5. Hozirgi Amerikaning etnik kiyofasi 
O’quv mashg`ulotining 
maqsadi 
-Mavzuning maqsadi- talabalarning bilim va kunlikmalarii uqutuvchi 
boschiligida vajarish bulib xisoblanadi. 
-har bir savol buyicha yangi bilimlarni mukommal urganish: 
-mavjud  ma`lumotlarni,  jumladan  tarixiy  malumatlarni  urganish, 
aniqlosh; 
-axborot manbalari va urinlaridan o’rinli foydalana olish; 
-elektron  o’quvliklar,  adebietlar  va  ma`lumotlar  banki  bilan 
ishlashish; 
Tayanch tushuncha va 
iboralar 
Amerikaliklarning  kelib  chiqishi,  antropologik  va  lingvistik 
klassifikatsiyasi, Ilk davlatchilik shakllanishining jarayoni. Ma`naviy 
madaniyat.  Qadimgi  diniy  tushunchalar.    Xalqlarning  etnogenezi 
indeetslar (qizil tanalilar), mayalar, attsteklar b.h. 
Pedagogik vazifalar: 
O’quv faoliyati natijalari: 
Amerika  xalqining  etnogenezi  va 
etnik tarixi haqida aytib o’tiladi; 
Amerika xalqining etnogenezi va etnik tarixi haqida aytib bera 
oladilar; 
Amerikaliklarning ma`naviy 
va moddiy madaniyati haqida 
tushuntiriladi; 
Amerika xalqining ma`naviy va moddiy madaniyati haqida aytib 
bera oladilar; 
Amerika xalqining milliy urf-
odatlari va dasturlari haqida 
ma`lumot beriladi; 
Amerika xalqining milliy urf-odatlari va dasturlari haqida 
ma`lumotlar bera oladilar; 
O’qitish usullari  
 
Ma`ruza, namoyish, blits-so’rov, aqliy xujum, klaster 
O’qitish vositalari 
Ma`ruza matni, komp`yuter texnologiyasi, slaydlar 
O’qitish shakllari  
Frontal, kollektiv ish 
O’qitish sharoiti  
Texnik vositalar bilan ta`minlangan, o’qitish usullarini qo’llash 
mumkin bo’lgan o’quv xona 
Monitoring va baholash 
Kuzatish, og`zaki nazorat, yozma nazorat, o’quv topshiriq 
 

---

 
70 
 
Ma`ruzaning texnologik xaritasi 
Faoliyatning mazmuni 
Ish jarayoni 
bosqichlari vaqti 
o’qituvchi 
Talaba 
1 bosqich. 
Kirish 
(15 daqiqa) 
1.1.  O’quv  fanining  nomini  ayta-di,  predmetning 
dastlabki  umu-miy  tasavvurini  beradi.  Uslubiy  va 
tashkiliy  tomonlari,  talabalar  bilimlarini  baxolash 
mezonlarini va fan strukturasini tanishtiradi. 
 (1-ilova) 
1.2.  Mazkur  fanning  o’rgani-ladigan  mavzulari 
bo’yicha  nazariy  va  amaliy  mashg`ulotlar,  ularning 
uzviyligi  xaqida  qisqacha  ma`lumot  beradi.  Asosiy 
adabiyotlarning ro’yxati bilan tanishtiradi.  (2-ilova).  
O’quv dasturini talabalarga tanishtiradi. 
1.3.  Ma`ruza  darsining  maqsadi  va  o’quv  faoliyati 
natijalarini  aytadi.  Talabalarni  aqliy  xujumga  tortish 
uchun jonlantiruvchi savollar beradi. (3-ilova).   
 
Tinglaydi va yozadi 
 
 
 
 
 
 
Mavzu nomini yozib 
oladilar 
 
 
Savollarga javob beradi 
2 bosqich. 
Asosiy jarayon 
(55 daqiqa) 
2.1.Ma`ruza rejasining barcha savollari bo’yicha vizual 
materialni namoyish qiladi.   (4- ilova) 
Mavzuning asosiy joylarini yozib olishlarini so’raydi. 
Faollashtiruvchi savol-javob o’tkazadi.  
1. Amerikaliklarning kelib chiqishi.  
2. Antropologik va lingvistik klassifikatsiyasi.  
  3. Ilk davlatchilik shakllanishining jarayoni. Ma`naviy 
madaniyat. Qadimgi diniy tushunchalar. 
4. Xalqlarning etnogenezi. 
5. Hozirgi Amerikaning etnik kiyofasi  
Javoblarni to’g`rilaydi va xulosalaydi.  
2.2.Mavzuning  tayanch  iboralari  kerakli  tushuncha  va 
iboralar 
qo’shiladi. 
Javoblarni 
to’g`rilaydi 
va 
xulosalaydi. (5-ilova) 
2.3.  Talabalarga  erkin  fikr  aytishga  ruxsat  beriladi  va 
ularni rag`batlantiradi.  
Tinglaydi, o’rganadi, 
Yozadi, aniqlaydi,  
savollar beradi. 
 
Asosiy joylarini yozadi 
 
 
Savollarga javob beradi 
 
 
 
 
Xar bir tayanch tushuncha 
va iboralarni muxokama 
kiladi. Yozadi. 
Javob beradi 
3 bosqich. 
Yakuniy bosqich 
(10 daqiqa) 
3.1.  Mavzu bo’yicha umumiy xulosa qiladi. 
3.2.Talabalarning bilim va ko’nikmalarini baxolaydi. 
3.3.Navbatdagi  mashg`ulotda  ko’riladigan  masalani 
e`lon  qiladi,  va  mustaqil  tayyorgarlik  ko’rishlarini 
so’raydi.  
3.4. Talabalarga uyga vazifa qilib:   
(1).“Amerika  xalqlari  etnologiyasi”  mavzusida  esse 
yozib kelish; 
(2).Mustaqil ishlash uchun mavzular taklif etiladi; 
(3).Kelgusi  mavzu  e`lon  kili-nadi  va  unga  tayyorlanib 
kelishni aytadi. 
(4). O’zini-o’zi nazorat qilish uchun savollar beradi. (6- 
ilova). 
(5). Tavsiya etilgan adabiyotlarni o’rganishga beradi. 
tinglaydi 
 
 
 
 
Mustaqil ishlash uchun 
topshiriqni yozib oladi 
 
 
 
Dokladlar mavzusiga 
tayyorlanadi. 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
71 
 
1-Ilova (1.1) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-ilova(1.2) 
Fanning tarkibiy-mantiqiy tuzilishi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                  
                                                                                                            2-ilova(1.3) 
Adabiyotlar 
1.
 
Osnovi etnografii. Pod. red. S.A.Tokareva. M., 1968. 
2.
 
Etnologiya. Pod. red. Yu.V.Bromleya i G.E.Markova. M.: Visshaya shkola, 1982. 
3.
 
A.P.Sadoxin. Etnologiya. M., 2001. 
4.
 
Ocherki istorii etnografii. M.: Nauka, 1957-1968 g. Vip. 1-5. 
5.
 
Narodi mira. M.-L., 1954-1966, T.1-13. 
6.
 
Bromley Yu.V. Sovremennie problemi etnografii. M., 1981. 
7.
 
Bruk S.I. Naselenie mira. M., 1981. 
8.
 
Its R.F. Vvedenie v etnografiyu. L., 1974. Izd. vtoroe, 1994. 
9.
 
Tokarev S.A. Istoki etnograficheskoy nauki. M.: Nauka, 1978. 
10.
 
Tokarev S.A. Istoriya zarubejnoy etnografii. M.: Nauka, 1978. 
AMERIKA XALQINING ETNOGRAFIK 
XUDUDLARI 
ShMOLIY 
АМЕРИКА
 
MARKAZIY 
AMERIKA
 
JANUBIY 
AМЕРИКА 
TAYaNCh TUShINChASI 
Amerikaliklarning kelib chiqishi, antropologik va lingvistik 
klassifikatsiyasi, Ilk davlatchilik shakllanishining jarayoni. 
Ma`naviy madaniyat. Qadimgi diniy tushunchalar.  
Xalqlarning etnogenezi indeetslar (qizil tanalilar), mayalar, 
attsteklar b.h 

---