F. KÖÇƏRLİ adina məDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ respublika uşaq kitabxanasi
Yüklə 3,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bu tarixi unutmayaq 26 Fevral – Xocalı faciəsi, (1992)
- İnternetdə: www.books.google.com
- İnternetdə: www.books.google.com
- Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
39 26 Fevral – Xocalı faciəsi, (1992) Xocalı soyqırımı
1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan silahlı qüvvələri, Rusiyanın Xankəndi şəhərində yerləşən 366-cı motoatıcı alayının zirehli texnikası və hərbi heyətinin köməkliyi ilə,
Xocalı şəhərini işğal edərkən, azərbaycanlılara qarşı törədilmiş kütləvi qırğındır. Bu faciə xalqımıza qarşı dəhşətli soyqırımıdır. Hücumdan əvvəl, yəni fevralın 25-i axşam şəhər toplardan və ağır artileriyadan şiddətli atəşə tutulmuşdur. Nəticədə, fevralın 26-sı səhər saat 5 radələrində Xocalı tam alova bürünmüşdür. Mühasirəyə alınan şəhərdə qalmış təqribən 2500 nəfər xocalılı Ağdam rayonunun mərkəzinə çatmaq ümidi ilə şəhəri tərk etmişdir. Amma bir günün içində yer üzündən silinən şəhəri tərk edən sakinlərdən 613-ü düşmən gülləsinə tuş gələrək qətliamın qurbanı olmuşdur. Bu soyqırım nəticəsində 63-ü uşaq, 106-sı qadın, 70-i qoca və qarı olmaqla, 613 nəfər Xocalı sakini qətlə yetirilmiş, 8 ailə tamamilə məhv edilmiş, 25 uşaq hər iki valideynini, 130 uşaq valideynlərindən birini itirmişdir. Düşmən gülləsinə tuş gəlib yaralanan 487 nəfərdən 76-sı uşaq olmuşdur. 1275 xocalılı əsir, 150 insan itkin düşmüşdür. Dövlətin və əhalinin əmlakına 1 aprel 1992-ci il tarixinə olan qiymətlərlə 5 mlrd. rubl dəyərində ziyan vurulmuşdur. 1994-cü ildən ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Azərbaycan hökuməti və parlamenti erməni millətçilərinin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri cinayətlər, o cümlədən Xocalı soyqırımı haqqında həqiqətləri bütün miqyası və dəhşətləri ilə dünya dövlətlərinə və beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırmaq, bunların soyqırımı siyasəti kimi tanınmasına nail olmaq üçün ardıcıl tədbirlər görmüşdür. Məqsəd Xocalı faciəsinə beynəlxalq hüquqi, siyasi qiymət verilməsinə, onun təşkilatçılarının, ideoloqlarının və icraçılarının dünya ictimaiyyətinin gözündə ifşasına və cəzalandırılmasına nail olmaqdır. Bu, Xocalı müdafiəçilərinin və şəhidlərinin ruhu qarşısında bizim insanlıq və vətəndaşlıq borcumuzdur.
40
28 Fevral – Publisist, coğrafiyaşünas Budaq Budaqovun 90 illiyi, (1928-2012) Budaq Budaqov 1928-ci il 28 fevralda Qərbi Azərbaycanda Zəngibasar bölgəsinin Çobankərə kəndində anadan olmuşdur. Burada orta məktəbi bitirmişdir. Yerevanda Azərbaycan Dövlət Pedaqoji məktəbində təhsilini davam etdirmişdir (1943-1947). Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun coğrafiya fakültəsinə daxil olmuşdur. Moskvada SSRİ EA Coğrafiya İnstitutunda aspiranturanı bitirdikdən sonra (1951-1955) "Cənubi-Şərqi Qafqazın şimal yamacının geomorfologiyası" adlı namizədlik (1955) və "Azərbaycanın Böyük Qafqaz hissəsinin geomorfologiyası və yeni tektonikası" adlı doktorluq (1967) dissertasiyalarını müdafiə etmişdir. Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1976) və akademik (1989) seçilmişdir. Onun yaradıcılığında elmi-kütləvi, elmi-publisistik məzmunlu məqalələr geniş yer tutur. Onun "Ən yüksək zirvələrdə", "Canlı adalar", "Qərq olmuş dağlar", "İki mərtəbəli çay", "Üzən su anbarları", "Coğrafı adlar tarixi abidədir", "Toxunulmaz müqəddəslər" və s. bu səpkidə yazdığı 180-dən artıq elmi-kütləvi və publisistik məqalələri "Elm və həyat", "Azərbaycan təbiəti", "Azərbaycan məktəbi", "Ulduz" jurnallarında, "Sovet Ermənistanı", "Vətən səsi", "Ədəbiyyat və incəsənət" və s. qəzetlərdə dərc edilmişdir. Budaq Budaqov coğrafi təkanın, sel ocaqlarının təsnifatını vermiş, təbiətin dağıdıcı hadisələrini sistemləşdirmiş, Böyük Qafqazın Azərbaycan hissəsinin geomorfologiyasını, yeni tektonik hərəkətlərini, qədim buzlaşmasını öyrənmiş, ərazinin xəritələrini tərtib etmişdir. İlk dəfə (1956) Qafqazda 3600 m mütləq yüksəklikdə Üst Sarmaq yaşlı dəniz faunasını aşkara çıxarmışdır. Azərbaycanın təbii və antropogen landşaftını, orada baş verən səhralaşmanı, landşafın geokimyasını öyrənmişdir. İlk dəfə Azərbaycanda təbii- dağıdıcı hadisələrin intensivliyinə görə ekoloji-coğrafi şəraiti tədqiq etmiş və ərazinin 1:500000 xəritəsini tərtib etmişdir. Kitabları:
“Dağların həyatı” (1965), “Əfsanəvi dağlar” (1973), “Cənub-Şərqi Qafqazın geomorfologiyası və yeni tektonikası” (1973), “Təbiəti qoruyun” (1977), “Elim, obam mənim” (1984), “Azərbaycanın müasir təbii landşafları” (1988), “Təbiət və poeziya” (1992), “Türk uluslarının yer yaddaşı” (1995) və s.
41
3 Fevral – Yazıçı, publisist Şamil Süleymanovun 80 illiyi, (1938)
Şamil Süleymanov 1938-ci il fevralın 3-də Azərbaycanda Zərdab rayonunun Lələağacı kəndində anadan olmuşdur. Şəmkir rayonundakı Səməd Vurğun adına orta məktəbi bitirdikdən sonra ordu sıralarında xidmət etmişdir. M. F. Axundov adına Dövlət Pedoqoji Rus Dili və Ədəbiyyatı İnstitutunda qiyabi təhsilini davam etdirmişdir (1963-1968). Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçilmişdir (1980). Azərbaycan dəmiryolunda tədris müəssisəsində şöbə rəisi, eyni zamanda “Dəmiryolçu” qəzetinin baş redaktoru (1991), Azərbaycan Respublikasının Prezident Aparatı yanında Ali Nəzarət İnspeksiyasında şöbə müdiri (1992), “Yazıçı” nəşriyyatının direktoru (1992), Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti “Qərarlar məcmuəsi”nin redaktoru olmuşdur (1992-1995). Ədəbi fəaliyyətə 60-cı illərdən başlamışdır. Hekayə, povest və publisist əsərləri dövri mətbuatda vaxtaşırı çap olunmuşdur. Rus dilində tərcümələr etmişdir.
“Qürbətdən gələn səda” (povest və hekayələr)(1998), “İnsanın yaxşı adı” (1998), “Qibləsiz məzar” (2003) və s.
Yüklə 3,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|