209
12 İyun – Xalq artisti, kinodramaturq Oqtay Mirqasımovun 75 illiyi, (1943)
Oqtay Mirqasımov 12 iyun 1943-cı ildə Bakı şəhərində anadan olub. O,
1963-1968-ci illərdə Moskvada ÜDKİ-nin rejissorluq fakültəsində təhsil
alıb, Bakıya "Azərbaycanfilm" kinostudiyasına qayıdıb. Bir neçə sənədli, bədii
filmlərin quruluşçu rejissoru və ssenari müəllifidir. Filmləri Ümumittifaq
festivallarında mükafat alıb. Azərbaycanın xalq artistidir. 1993-2001-ci illərdə
"Azərkinovideo" İstehsalat Birliyinin baş direktoru vəzifəsində çalışıb. 2015-ci
ildə Cəfər Cabbarlı mükafatına layiq görülmüşdür.
Filmoqrafiya: Əmək və qızılgül (film, 1962), Dəniz (film, 1965), Qobustan (film,
1967), Bu, həqiqətin səsidir. Bəstəkar Qara Qarayev (film, 1968), Cəfər Cabbarlı
(film, 1969), Xəzinə (film, 1970), Gecə söhbəti (film, 1971), Rəşid Behbudov (film,
1975), Leylək gözləyir (film, 1977), De ki, məni sevirsən! (film, 1977), Gecəniz
xeyrə qalsın (film, 1977), İşgüzar adamlar (film, 1977), Fənd (film, 1978), Kallıq
(film, 1981), Günlərin bir günü... (film, 1981), Gümüşü furqon (film, 1982), Qaladan
tapılan mücrü (film, 1982), Əhməd haradadır? (film, 1983), Vətəndaş, həkim, alim
(film, 1984), Cin mikrorayonda (film, 1985), Cəza (film, 1986), Günah (film, 1989),
Kədərimiz... Vüqarımız... (film, 1998), Şəhidlik zirvəsi (film, 2001), Ovsunçu (film,
2002), Günaydın, mələyim! (film, 2008), Qisas almadan ölmə. Keçmişdən
məktublar (film, 2014) və s.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
210
15 İyun – Xalq artisti, bəstəkar Hacı Xanməmmədovun 100 illiyi, (1918-2005)
Hacı Xanməmmədov 1918-ci il iyunun 15-də Dərbənd
şəhərində anadan olub. 14 yaşında ikən Bakıya gələn Hacı
Xanməmmədovun Üzeyir Hacıbəyovla tanışlığı onun
gələcəyini, bütövlükdə taleyini müəyyənləşdirib, bəstəkar və
musiqiçi kimi püxtələşməsində həlledici rol oynamışdır. O,
Ü.Hacıbəyovun himayədarlığı ilə Azərbaycan Dövlət
Konservatoriyasının nəzdindəki fəhlə fakültəsinə daxil olur
və Səid Rüstəmovun tar sinfində təhsil alır. 1934-cü ildə
Ü.Hacıbəyov H.Xanməmmədovu özünün rəhbərlik etdiyi
Azərbaycan Dövlət Radiosu nəzdindəki Xalq Çalğı Alətləri
Orkestrinə solist kimi qəbul edir. 1943-cü ildə Azərbaycan Dövlət
Konservatoriyasında Üzeyir bəyin təşəbbüsü ilə "Xalq musiqisinin əsasları" şöbəsi
açıldıqda H.Xanməmmədov bu şöbəyə qəbul olunur. 1947-ci ildə H.
Xanməmmədov öz təhsilini Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq
fakültəsində davam etdirir. 1990-cı ildə H.Xanməmmədov yenə də musiqimizdə ilk
dəfə olaraq kamança və orkesrt üçün "Konsert" bəstələyir və əsər mərhum
sənətkarımız Ədalət Vəzirovun ilk və kamil ifasından sonra tez bir zamanda
məşhurlaşır, ifaçıların repertuarına və tədris proqramlarına daxil olur. H.
Xanməmmədovun istedadı digər janrlarda da özünü bariz şəkildə nümayiş
etdirmişdir. Keçən əsrin 60-cı illərində bəstəkar Azərbaycan Dövlət Musiqili
Komediya Teatrında səhnələşdirilmiş "Bir dəqiqə" (librettosu Məhərrəm
Əlizadənin), "Bütün ərlər yaxşıdır" (librettosu Aleksandr Xaldeyevin) musiqili
komediyalarını yaradır. Xüsusilə, H.Xanməmmədovun yaradıcılıq tapıntıları onun
"Azərbaycan eskizləri" süitasında və "Simfoniyetta"da bariz nəticəsini vermişdir.
Onun 150-dən çox mahnısı görkəmli müğənnilərimizin repertuarında layiqli yer
tutur. Bu mahnıların mətnini Aşıq Ələsgər, Mikayıl Müşfiq kimi görkəmli şairlərin
şeirləri təşkil edir. Xüsusilə, H.Xanməmmədovun lirik mahnıları xalqımız arasında
geniş yayılmışdır. Bu baxımdan "Yaşa könül", "Arzuya bax, sevgilim", "Yadıma
düşdü", "Gözünə qurban", "Güllü", "Ceyran", "Getmə, amandır", "Oxu, sevgilim"
və s. gözəl örnəklərdir. Görkəmli bəstəkar, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti,
"Şöhrət" ordenli, Prezident təqaüdçüsü, Bakı Musiqi Akademiyasının professoru
Hacı Dadaş oğlu Xanməmmədov 2005-ci il aprelin 7-də ömrünün 87-ci ilində vəfat
etmişdir.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
211
16 İyun – Xalq artisti, aktyor Hacıağa Abbasovun 130 illiyi, (1888-1975)
Hacıağa Abbasov 16 iyun 1888-ci ildə Bakının Maştağa
kəndində müəllim ailəsində doğulub. İbtidai təhsilini doğulduğu
kəndindəki rus-tatar (rus-türk) məktəbində alıb və sonra Bakıda
oxuyub.
1906-1909-cu
illərdə
Petrovsk-Portda
(indiki
Mahaçqala) pedaqoji təhsilə yiyələnib. Burada oxuyarkən
azərbaycanlılardan ibarət teatr dəstəsi yaradıb və həmin truppa
ilə Teymurxanşurada (sonra Bunyaksk adlandırıldı) teatr açıb.
Təhsilini başa vurduqdan sonra müəllim diplomu ilə Bakıya
qayıdıb. Balaxanı kəndində Mirzə Ələkbər Sabirlə birlikdə
uşaqlara dərs deyib. Eyni zamanda "Müsəlman artistləri cəmiyyəti"nin, "Nicat",
"Həmiyyət" teatr truppalarının fəal üzvü olub. Sonralar "Səfa" cəmiyyətinin teatr
truppasında, "Zülfüqar bəy və Üzeyir bəy Hacıbəyov qardaşlarının müdiriyyəti"ndə
aktyorluq edib.1920-ci ildə bugünkü Akademik Milli Dram Teatrına üzv olan
Hacıağa Abbasov bir müddət burada çalışıb. Həyat və sənət dostu Mirzağa Əliyevlə
birgə 1921-ci il noyabrın 13-də Bakı Türk Azad Tənqid və Təbliğ Teatrını
yaradıblar, özü direktor olub. Həmin sənət ocağı bu iki aktyorun adı ilə bağlı
olduğuna görə tamaşaçılar arasında "Hacımirz" teatrı kimi tanınıb-sevilirdi. 1925-ci
ildə Hacıağa Abbasov Akademik teatra direktor təyin olunub. Bakı Teatr
Məktəbində direktor işləyib (1929-1937). Repressiya illərində təqib olunduğuna
görə bir müddət Orta Asiya respublikalarında yaşayıb. Əsas rolları: Şeyx Nəsrulla
("Ölülər", Cəlil Məmmədquluzadə), Mirzə Mehdi xan, Şamdan bəy ("Nadir şah" və
"Şamdan bəy", Nəriman Nərimanov), Ağa Kərim xan, Hacı Qəmbər ("Ağa Kərim
xan Ərdəbili" və "Hacı Qəmbər", Nəcəf bəy Vəzirov), Molla İbrahimxəlil ("Molla
İbrahimxəlil kimyagər", Mirzə Fətəli Axundzadə), Osip ("Müfəttiş", Nikolay
Qoqol). Aktyor Üzeyir bəy Hacıbəyovun "Məşədi İbad", "Arşın mal alan", "Ər və
arvad" operettalarında Məşədi İbad, Soltan bəy, Kəblə Qubad rollarını müxtəlif
quruluşlarda dəfələrlə və uğurla oynayıb. Sənətdə qazandığı nailiyyətlərə və teatr
sənətinin inkişafında göstərdiyi xidmətlərə görə Hacıağa Abbasova xalq artisti fəxri
adı verilib (1932). Hacıağa Abbasov 7 may 1975-ci ildə, 87 yaşında Bakıda
dünyasını dəyişib və 2-ci Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
Filmoqrafiya: Hacı Qara (film, 1929) , Səhnə veteranı (film, 1974) və s.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
Dostları ilə paylaş: |