F. Köçərli adına
Yüklə 312,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
34
bəsitlikdən tam çıxa bilməmişik. Çünki bu gün dünyanın bir çox yerlərində milli-etnik və dini qarşıdurmalar, insanların irqinə, dininə, dilinə, dərisinin rənginə görə təhdid və təqib olunmaları halları davam edir. Baxmayaraq ki, bütün dünya tolerantlığın və multukulturalizmin antonimi, bəzi hallarda isə alternativi kimi irqi ayrı-seçkiliyi qəbul edib. Başqa sözlə desək, dünyada tolerantlığa təhdid yaradan, onunla düşmən olan meyillərdən biri də irqi ayrı-seçkilikdir.
konfessiyalı bir dövlət olub. Təxminən 2500 il bundan əvvəl Dağ yəhudilərinin İsraildən ölkəmizə gələrək, burada məskunlaşdıqları da tarixi faktdır. Ölkəmizin ərazisi Zərdüştlüyün meydana gəldiyi yerlərdən biri hesab olunur. Elə bu səbəbdən də, hələ erkən orta əsrlərdə Azərbaycanda xristianlıq yayılmağa başlayıb. Məlum olduğu kimi, 313-cü ildə Qafqaz Albaniyasında xristianlıq dövlət dini kimi qəbul edilib. O da məlumdur ki, Azərbaycan ərazisi həm də, İslamın ilk yayıldığı yerlərdən biridir. Bütün bunlara baxmayaraq, ölkəmizin ərazisində müxtəlif dinlərin nümayəndələri, o cümlədən də ermənilər (1988-ci ilə qədər) bir yerdə dinc şəraitdə yaşayıblar. Onminlərlə erməni bu gün də Azərbaycanda heç bir təhdid və təzyiqlə üzləşmədən yaşayır. Azərbaycanın multietnik və çox konfessiyalı tarixi irsindən danışarkən qeyd etmək lazımdır ki, dünyada ölkəmiz kimi bu cür tarixi irsə malik dövlətlər çox azdır. Azərbaycan dövləti hər zaman ölkənin multietnik və çox konfessiyalılığını qorumağa çalışıb və heç vaxt etnik və dini azlıqların nümayəndələrini assimilyasiya etmək məqsədini qarşısına qoymayıb. Əksinə, Azərbaycan dövləti tarixin bütün dönəmlərində onların hüquqlarının qorunması istiqamətində mühüm addımlar atıb. Məsələn, Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin İstiqlal Bəyannaməsində etnik, dini, gender
35
mənsubiyyətindən, sosial vəziyyətindən asılı olmayaraq bütün ölkə vətəndaşlarının siyasi hüquqlarının qorunmasının vacibliyi xüsusi qeyd olunub. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin bu maddəyə əməl etməsinin bariz nümunəsi kimi hökumətin tərkibində nazir kimi, parlamentin tərkibində deputat kimi, müxtəlif xalqların nümayəndələrinin olmasını göstərmək olar. Bundan başqa, Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin “Etnik azlıqların ana dilində təhsil almaq hüquqları” qanunda etnik azlıqlara ana dilində təhsil almaq hüququ verilib və bu ənənə bu gün də davam edir. 1991-ci ildə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpa olunması, xüsusilə də ümummilli lider Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətə qayıdışı, ölkədə olan tarixi tolerantlıq ənənələrinin qorunması və inkişafı üçün real şərait yaratdı. Ümummilli lider Heydər Əliyev multikulturalizm siyasətinin əsasını qoydu. O, Azərbaycanın gələcək uğurlu inkişafı üçün dəqiq ideoloji hədəf seçdi və öz uzaqgörən, müdrik siyasəti ilə əsrlər boyu formalaşan Azərbaycan çoxmədəniyyətlilik ənənəsini inkişaf etdirərək onu keyfiyyətcə yeni mərhələyə qaldırdı. Bu mərhələ siyasi mərhələ idi. Ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə 12 noyabr 1995-ci ildə qəbul olunan Konstitusiyada Azərbaycan Respublikasının multikulturalizm siyasətini əsas müddəaları aydın şəkildə göstərilib. Azərbaycan Respublikasının multikulturalizm və tolerant ənənələrinə sadiqliyi digər hüquqi-normativ sənədlərdə də öz əksini tapıb. Məsələn, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 25-ci maddəsinin III bəndində deyilir: -Dövlət irqindən, milliyyətindən, dinindən, dilindən, cinsindən, mənşəyindən, əmlak vəziyyətindən, qulluq mövqeyindən, əqidəsindən, siyasi partiyalara, həmkarlar ittifaqlarına və digər ictimai birliklərə mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hər kəsin hüquq və azadlıqlarının bərabərliyinə təminat verir. İnsan və
36
vətəndaş hüquqlarını və azadlıqlarını irqi, milli, dini, dil, cinsi, mənşəyi, əqidə, siyasi və sosial mənsubiyyətə görə məhdudlaşdırmaq qadağandır. 25-ci maddənin III bəndinin son cümləsində deyilir: -İnsan və vətəndaş hüquqlarını və azadlıqlarını irqi, milli, dini, dil, cinsi, mənşəyi, əqidə, siyasi və sosial mənsubiyyətə görə məhdudlaşdırmaq qadağandır. 26-cı maddənin I bəndində isə yazılıb: - Hər kəsin qanunla qadağan olunmayan üsul və vasitələrlə öz hüquqlarını və azadlıqlarını müdafiə etmək hüququ vardır. Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycanda heç zaman diskriminasiya, irqi ayrı-seçkilik, rasizm halları mövcud olmayıb. Bu gün Azərbaycanda mövcud olan tolerantlığı və multikulturalizmi şərtləndirən əsas amillər də bunlardır. Yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, hər şey ilk növbədə dövlətin və xalqın həmin dəyərlərə münasibətindən asılıdır. Azərbaycanda isə bu dəyərlərin qorunub saxlanılması və inkişaf etdirilməsi üçün hər bir şərait yaradılıb.
ayrı-seçkiliyin bütün formalarını rədd edir. Ölkəmizdə insanlar cinsinə, irqinə, dilinə və dininə görə fərqləndirilmir, təqib olunmur. Azərbaycan dövlət müstəqilliyin bərpa etdiyi illər ərzində bu prinsiplərə, dəyərlərə sadiq olduğunu daim nümayiş etdirib. Dövlətimiz bu mövqeyi ilə insan hüquq və azadlıqlarının qorunması məsələsində səmimiyyətini də göstərir. İnsanların əsas hüquqlarından biri də onların irqi ayrı-seçkiliyə məruz qalmamasıdır. İrqinə, dininə, dilinə, cinsinə görə insanlara fərq qoyulduğu cəmiyyətdə insan hüquq və azadlıqlarından danışmaq əbəsdir. Azərbaycan 1996-cı il mayın 31-də qəbul etdiyi Qanunla bu Konvensiyaya qoşulub. Bu Konvensiyanın əsas məqsədi BMT-yə üzv olan bütün dövlətlərin insanlara irqinə, cinsinə,
Yüklə 312,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|