5
tamamilə məhv etməyə, (holokost), digər xalqları (məsələn
slavyanları) “əsl arilərə” tabe etməyə cəhd göstərmişlər.
XX əsr tarixində Azərbaycan xalqına qarşı ən dəhşətli
soyqırımları ermənilər törətmişlər. Terrorçu erməni təşkilatı
olan “Daşnaksütyun” partiyasınınn rəhbərliyi ilə 1905-1907,
1918-1920, 1937-1940, 1948-1953 və nəhayət, 1988-1994-cü
illərdə erməni vəhşiləri azərbaycanlılara qarşı misilsiz
soyqırımlar törətmişlər. Məhz onların bu qanlı etnik təmizləmə
siyasətinin nəticəsidir ki, indi Ermənistan adlandırılan, əslində
Azərbaycanın qərb torpaqları olan ərazilərdə bir nəfər də olsun
azərbaycanlı qalmamışdır.
Bəs BMT-ni İrqi Ayrı-Seçkiliyin (diskriminasiyanın) Ləğv
Edilməsi Uğrunda Beynəlxalq Mübarizə Günü təsis etməyə
vadar edən nə olmuşdur? Cənubi Afrika Respublikasının hakim
dairələri tərəfindən Afrikanın yerli əhalisi və Hindistandan
köçürülmüşlərə qarşı dözülməz irqi diskriminasiya siyasəti
bəşəriyyəti narahat etmişdi. 1960-cı il oktyabrın 26-da Cənubi
Afrikanın Şarpevil şəhərində polis aparteid rejiminin afrikalı
əhalinin məcburi pasportlaşdırılması haqqında qanuna qarşı
keçirdiyi dinc etiraz nümayişinə divan tutmuşdu. Nəticədə 69
nəfər ölmüşdür.
1966-cı il oktyabrın 26-da BMT Baş Məclisinin XXI
sessiyası İrqi Diskriminasiyanın Ləğvi Uğrunda Beynəlxalq
Mübarizə Gününün təsis edilməsi haqqında qərar qəbul etdi.
BMT Baş Məclisi bununla beynəlxalq ictimaiyyəti irqi
ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğvi uğrunda səyləri
birləşdirməyə çağırdı. 1979-cu ildə Baş Məclis rasizmə və irqi
diskriminasiyaya qarşı mübarizə aparan xalqlarla həmrəylik
həftəsi keçirməyə çağırdı. İndi Cənubi Afrika Respublikasında
21 mart İnsan Hüquqları Günü kimi qeyd olunur.
21 mart İnsan Hüquqları Günü ilə əlaqədar olaraq,
kitabxanada bir sıra tədbirlər: kitab müzakirəsi, oxucu konfransı,
6
rəsm və şeir müsabiqəsi, səhnəciklər, icmal, anım gecəsi və s.
keçirilə bilər. Həmin günü unutmamaq və gənc nəslə, eləcə də
şagirdlərə tanıtmaq məqsədilə kitabxanada kitab sərgisi təşkil
olunmalıdır. Bu mövzu ilə bağlı fotostend, dünya xalqlarının
həmrəyliyindən, sülh və müharibələrdən, irqi ayrı-seçkilikdən
bəhs edən kitablar sərgidə öz yerini alır. Bütün bunlarla yanaşı,
sitatlar və şeir parçaları sərginin daha da dolğunlaşmasına səbəb
olar. Sərgiyə verilən adlar aşağıdakılardır: “Azərbaycan irqi
ayrı-seçkiliyə qarşıdır”, “Biz eyni hüquqluyuq”, “Dünya
insanları birliyi”, “Biz birik, birliyik” “Ey insanlar, gəlin əl-ələ
verək”, “Xoşbəxt dünya, xoşbəxt insan”, “Dünya xalqlarının
həmrəyliyi”, “Tolerantlıq”, “İrqçiliyə son”, “Diskriminasiya və
irqi ayrı-seçkilik tolerantlığın antonimidir” və s.
7
Görkəmli şəxsiyyətlərin 21 mart − İrqi Ayrı-Seçkiliyin Ləğv
Olunması Uğrunda Beynəlxalq Mübarizə Günü haqqında
söylədikləri fikirlər:
Tolerantlıq, dözümlülük çox geniş anlayışdır. O, həm
insani münasibətlərin, həm insan cəmiyyətində gedən
proseslərin, həm də dövlətlərarası, millətlərarası, dinlərarası
münasibətlərin bir çox cəhətlərinə aiddir. …O, təkcə dinlərin
bir-birinə dözümlülüyünü deyil, həm də bir-birinin adətlərinə,
mənəviyyatına
dözümlülük, mədəniyyətlərə dözümlülük
deməkdir.
Heydər Əliyev,
Ümummilli lider
Azərbaycan əsrlər boyu mədəniyyətlərin qovuşduğu bir
diyar olmuşdur. Əsrlər boyu müxtəlif xalqların, dinlərin
nümayəndələri Azərbaycanda bir ailə kimi, sülh, əmin-amanlıq,
qarşılıqlı anlaşma şəraitində yaşamışlar. Bu müsbət meyillər bu
gün də davam edir. Mən əminəm ki, bu meyillər gələcəkdə daha
da gücləndiriləcək və Azərbaycan uğurla inkişafına davam
edəcəkdir.
İlham Əliyev,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
8
II hissə
Kitabxanada keçiriləcək ənənəvi tədbir forması kimi
“İnsanların birliyi” adlı konfrans da məqsədyönlüdür. Bu
məqsədlə kitabxanaçı bir neçə ali məktəblərlə əməkdaşlıq edir.
O, ali məktəb tələbələrini və oxucuları kitabxanaya cəlb etməklə
Azərbaycanda və dünyada yaşanan genosidi, soyqırımı ilə tanış
edir. Kitabxanaya abunə olan tələbə və oxucular dəhşətverici
günlə bağlı yazılarla yaxından tanış olurlar. Daha sonra
kitabxanaçı sözügedən tədbir üçün müəyyən olunmuş tarixdə
oxucuları kitabxanaya dəvət edir. Konfransda müxtəlif ixtisas
və peşə sahibləri – tarixçilər, araşdırmacılar, yazarlar və s. iştirak
edə bilər. İlk olaraq kitabxanaçı bu tarixi hadisə haqqında
oxucuları məlumatlandırır.
Kitabxanaçı: Tarix sübut edib ki, mənəvi gücü zəif olan
cəmiyyətlərdə sosial-iqtisadi, elmi-texniki inkişaf daimi ola
bilməz. Çünki inkişaf və tərəqqinin dayanıqlı olması
üçün cəmiyyət hərtərəfli – həm sosial-iqtisadi, həm də
mədəni-mənəvi cəhətdən inkişaf etməlidir. Etnik hökmranlıq
nəticəsində irqi ayrı-seçkilik (diskriminasiya) əhalinin müəyyən
qrupunun hüquq və azadlıqlarının məhdudlaşdırılmasına və ya
onlardan məhrum edilməsinə gətirib çıxarır. Diskriminasiyanın
bir forması da aparteiddir. Aparteid yerli əhalinin bir-birilə
əlaqəsini kəsmək məqsədilə onların müstəmləkəçilər tərəfindən
insan həyatı üçün yararsız yerlərə köçürülməsidir. Bu cür sistem
uzun müddət ABŞ-da hindulara qarşı, Cənubi Afrika
Respublikasında (CAR) isə zəncilərə qarşı hökm sürmüşdür.
Bu siyasətin əsasında rasizm (rasa irq deməkdir) – insan
irqlərinin qeyri-bərabərliyi şəraitinə əsaslanan ideologiya və
siyasət durur. Rasistlər (irqçilər) iddia edirlər ki, “tam dəyərli”
və “natamam dəyərli” irqlər vardır. Onlar bununla öz ölkələri
Dostları ilə paylaş: |