3)
461 025 soni 11 ga bo'linm aydi; 4 + l + 2 = 7 v a
6
+ 0 + 5 = II
sonlari o 'z aro teng emas, ularning ayirm asi 1 1 - 7 = 4 ham 11 ga
bo'linm aydi.
3-§. T u b va m u r a k k a b so n la r
3.1. Natural sonlarning turlari. T
a ’ r i f.
p >
1 natural sonning
1
va o'zidan boshqa bo'luvchilari bo'lmasa, и holda p son tub son
deyiladi.
B oshqacha aytganda, sonning bo'luvchilari ikkitadan o r
tiq bo'lm asa, bunday sonlar tub sonlar deyiladi.
T a ’ r i f .
Ik k ita d a n o rtiq bo ‘luvchiga ega bo ‘Igan so nla r
murakkab sonlar deyiladi.
T a ’ r i f .
Berilgan son qoldiqsiz bo ‘linadigan natural sonlar uning
bo ‘luvchilari deyiladi.
1
soni faqat b itta bo'luvchiga ega.
Shuning uchun u tub songa
ham , m urakkab songa ham kirm aydi. T ub sonlar qatori cheksizdir:
2, 3, 5, 7, 11, 13, . . . , 1 0 1 , . . .
12 m urakkab son, chunki uning bo'luvchilari: 1, 2, 3, 4,
6
va 12
sonlari; 27 ning bo'luvchilari: 1, 3, 9 va 27 ning o'zidir.
3.2. Berilgan natural sonlarning eng katta umumiy boMuvchisi
(EKUB). T a ’ r i f . Berilgan sonlarning bo ‘luvchilari ichida eng
kattasi ularning eng katta umumiy bo 'luvchisi deyiladi va qisqacha
E K U B deb belgilanadi.
a v a b
natural sonlar b o 'lsa, ularning eng k atta umumiy bo'luv-
chisi EK U B
(a; b)
=
m
kabi
belgilanadi, bu yerda
m
son
a
va
b
n a tu ra l so n la rn in g eng k a tta um um iy b o 'lu v c h is i.
M asa la n ,
36 va 24 so n larin in g eng k a tta um um iy b o 'lu v ch isi 12, y a ’ni
E K U B (36; 24) = 12.
U m um an,
Dostları ilə paylaş: