F.Ə. Sadıxova

 
105
8 
А/индюк/Онтарио/6118/68 
7.IX.73-dən 
H8 
0 
9 
A/PR/8/34 
H1 
10 
10 
A/крачка/Ю.Африка/61/ 
8.VII.71-dən 
H5 
0 
11 
А/цыпленок/Германия/N/49 
5.II.71-dən 
Hav2 
160 
12 
A/Баку/900/79 
 
1280 
13 
А/утка/Украина/1/63 
H3 
0 
14 
А/утка/Англия/56  16.III.73-dən 
H11 
0 
15 
А/индюк/Висконсин/66 
24.IV.73–dən 
H9 
0 
16 
А/Гонконг/1/68  24.IV.73-dən  
H3 
0 
17 
В/СССР/69 
 
0 
 
 
                          A/Баку/900/79 qripi virusu ilə PHAR 
                                                                                                   Cədvəl 2 
 
№
 
 
Zərdablar 
 
№
 
 
A/Баку/900/79
 ştammı 
1 
A/Texac/1/77 
N2 
0 
2 
A/Сингапур/1/57 
N2 
0 
3 
А/цыпленок/Германия/«N»/49 
Neq1 
90 
4 
А/утка/Украина/1/63 
Neq2 
0 
5 
А/утка/Англия/56 
Nav1 
0 

---

 
106
6 
А/крачка/Туркмения/18/74 
Nav2 
0 
7 
А/индюк/Англия/63 
Nav3 
0 
8 
А/индюк/Онтарио/6118/68 
Nav4 
0 
9 
А/буревестник/Австралия/1/72 
Nav5 
0 
10 
А/утка/Йена 
Nav6 
0 
11 
А/Баку/900/79 
 
 
 
1982-ci ilin noyabrında 6 yaşlı xəstə uşağın qan laxtasından 9 günlük toyuq 
embrionlarını yoluxdurmaqla birinci passajdan hemaqqlütinə edən H0Nav2 N1N3 
(А/Баку/799/82/H1N3)antigen  formullu  A  qripi  virusunun  rekombinant  ştammı 
kimi identifikasiya edilən agent ayrılmışdır. 
Uşaq  Bakı  şəhərindəki  stasionarlardan  birinə  daxil  olmuşdu.  Burada 
dekompensə  etmiş  stenozlu  fibrinozirinli  larinqotraxeobronxit  diaqnozu  müəyyən 
edilmişdir.  Xəstənin  vəziyyətinin  dövri  olaraq  pisləşməsi  və  yaxşılaşması  ilə 
davam  edən  dalğavari  axını  vaxtaşırı  afoniyalar  və  sonralar  səsin  aydınlaşması 
genezdə respirator-virus infeksiyasının rol oynadığına şübhə qalmırdı. 
Bu  infeksiya  bütün  ailənin,  demək  olar  ki,  eyni  vaxtda  kəskin  respirator 
virus  infeksiyası  ilə  1982-ci  ilin  noyabrın  8-dən  18-nə  qədər  xəstələnməsi  kimi 
epidemik məlumatlarla təsdiq olunmuşdur. 
Ştammın  insan  qripi  viruslarına  qarşı  antizərdablarla  əvvəlcədən 
tipikləşdirilməsi  AO  (Şklyaver/48)  qripi  virusu  ştammına  (titr  1/1280)  A,  B,  C 
qripi  viruslarının  başqa  tiplərinə  qarşı  antizərdablarla  hemaqqlütinasiyanın  
tormozlanması  tamamilə  olmadığı  şəraitdə  antizərdabın  hemaqqlütinasiyanı 

---

 
107
ləngitdiyini  müəyyən etdi.  (Cədvəl 5). Beləliklə,  ayrılan  ştammın  komponenti  H0 
üzə çıxarıldı.  
Hemaqqlütininin  HATR-da  sonrakı  analizinin  nəticələri  göstərdi  ki,  ştamm 
A/PR/8/34  və  A/кит/T.O./19/76  qarşı  antizərdablarla  tamamilə  neytrallaşır,            
A/WS/33 və  А/Баку/800/82 zərdabları ilə qarşılıqlı təsirdə olur. 
PHAR-da  virus  A/крачка/Ю.Африка/61/H5N3/  (titr  1:3200-ə  qədər)  və 
А/индюк/Англия/63  (titr  1:100-ə  qədər)  qarşı  antineyraminidazalı  antizərdabla 
zəifləyirdi  (Cədvəl  4).  Beləliklə,  insandan  alınmış  hemaqqlütinasiya  agentinin 
antigen formulu müəyyən edildi. 
 
Hemaqqlütinasiya agentinin -799/Бaky/82 insan qripi viruslarına qarşı 
antizərdablarla identifikasiyası. 
                                                                                                     Cədvəl  3 
  Anti 
 genlər 
Qrip diaqnostik zərdablarının tipləri 
    «B» 
B/Лен. 
/369/75 
    «B» 
B/ 
Япония
/23/73 
«A» 
A/Хабаровск/
77/H1N1/ 
«A» 
A/ 
Шклявер/ 
48/H0N1 
«A» 
A/Бангкок/1/79
/H3N2/ 
«A» 
A/Техас/
77/H3N2 
«C» 
799/ 
Бaky 
/82 
/H1N3/ 
 
- 
 
- 
 
- 
 
1280 
 
- 
 
- 
 
- 
 

---

 
108
ÜST –ün  nəzdində Ümumdünya Qrip Mərkəzində London şəhərində Tibbi 
tədqiqatlar  Milli  institutunda  doktor  Skeylin  apardığı  A  qripi  viruslarının  başqa 
ştammları  ilə  müqayisəsi  aspektində  A/H1N3/  ştammının  HALR  və  PHAR-da 
identifikasiyasının  nəticələri  xəstə  uşaqdan  alınmış  A/H1N3/  qripi  virusunun 
antigen  formulunu  təsdiq  etdi.(Cədvəllə  5,  6).  A/H1N3/  qrip  virusunun  analoji 
ştammı  -  А/Баку/800/82  uşağın  32  yaşlı  anasından  alınmışdır.  7  saylı  cədvəldə 
ayrılmış  ştammın  hemaqqlütininin  bütün  monoklonlarının  A/PR/8/34  virusu  ilə 
qohumluğu göstərilmişdir. Uşaq və ananın zərdabında A/WS/33, A/Шклявер/ 48, 
A/PR/8/34, A/Бразилия/11/78, A/кит/T.O./19/76 və A/Баку/799/82  ştammlarının 
hemaqqlütininə qarşı 1:40 və 1:80 titrində antitellər var idi. 
Beləliklə,  insanların  A/H1N3/  qripi  virusu  ilə  yoluxmasının  seroloji  və 
virusoloji sübutları alınmışdır. 
Heyvan  mənşəli  qrip  virusunun  insanlardan  izolə  edilməsi  və  bu  virusların 
RNT və zülallarının fiziki-kimyəvi xassələrinin müqayisəli öyrənilməsi maraqlıdır, 
çünki  insan  və  heyvan  mənşəli  analoji  virusların  arasındakı  qarçılıqlı  əlaqənin 
molekulyar  səviyyədə  müəyyən  edilməsi  epidemiyaların  meydana  çıxması 
mexanizminin 
açılmasında 
və 
heyvanların 
bu 
prosesdə 
rolunun 
müəyyənləşdirməkdə prinsipal əhəmiyyət kəsb edir. 
Qeyd  olunanla  əlaqədar  D.İ.İvanovski  adına  Virusologiya  institutunun 
virusların ekologiyası şöbəsində E.A.Vladimirtseva tərəfindən xəstə uşaqdan izolə 
edilmiş  antigen  cəhətdən  A/кит/T.O./19/76  virusu  ilə  oxşar  olan  (H1N3) 
virusunun,  eləcə  də  H1N3  viruslarının  hemaqqlütininə  görə  oxşar  olduğu 

---