Felsefe ve d n b L mler anab L m dali
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
52
Kısacası, sekülerleşme tezi bireyin dindarlığında belirgin bir düşüş olacağı kehanetinde bulunmuştu. Sekülerleşme kahinlerinin öncelikli hedefi, sadece kurumsal alan değil, bireysel dindarlık, özellikle de inanç alanı idi. “Secular” sözcüğü Latince de “saeculum” sözcüğünden geliyor. Bu terimin, zaman ve mekan çağrışımlarını birlikte veren bir anlamı vardır. “Zaman” dönem, onun şimdi oluşunu, hazır oluşunu; “mekan” ise dünya da ve dünyevi oluşunu gösterir. O halde “saeculum”, “bu çağ ve şimdiki zaman” anlamına gelir 129
. Vurgu, tarihsel süreç olarak dünya da belirli bir zaman ve dönem üzerindedir. Dördüncü ve beşinci asırlardan itibaren “secular” kelimesine, dünya, dış dünya gibi anlamlar verilirken; aynı zamanda Tanrıyla uyuşmayan bir hayat ve hayat şekli anlamında da kullanılıyordu 130 .
ş eklinde tanımlanan “sekülerizasyon” kelimesi de, modern alanla birlikte tanımlayıcı, yönlendirici ve belirleyici bir rol kazanır. Çünkü modernite dine ait olan bir alanda kendisi için bir yer açmak istiyordu 131 . Bu sebeple modernitenin din üzerindeki etkilerini sekülerizm sürecinde daha müşahhas görebiliriz. Hem insan aklının hem de bilimin fizik alanı fethe çıkmasıyla, hayatın tüm alanlarından dinin etkisini daralttığı, hatta dini ilişkileri önemsizleştirerek değersizleştirdiği bir gerçektir. Biz bunun tesirlerinin insan bilincinden ve kurumlardan dinin anlam bildirim özelliğinin olabildiğince asgari bir düzeye çekildiğini söyleyebilme imkanına sahibiz. Artık din, özne değil nesnelleştirilmiştir. Çünkü, tanımlanan bir şeye, dolaylı olarak müdahale edilmiş olmaktadır 132
. Çeşitli biçimlerde yapılmış olan sekülerleşme tanımlamalarından, özellikle “Aydınlanmadan sonra ortaya çıkan ve ilahi temeldeki her şeye meydan okuyup insanı merkeze alan, aklı mutlaklaştıran ve Aşkını reddeden modern zamanlara ait düşünceler bütünü” 133
asıl üzerinde durduğumuz sekülerleşmedir. Sosyal bilimcilerin tanımlama girişimlerinden yola çıkarak söylemek gerekirse, sekülerizm, bir düşünce akımı ve bir hayat tarzı olarak Protestan ülkelerde dinin dünyevilikle olan her türlü aksiyonla bağlantısı kesilerek, dinin özelleştirilmesi yani, bireysel hayata havale edilip, hayat ile
129
Bkz. Tahsin Saraç, Büyük Fransızca-Türkçe Sözlük, Ankara, 1976, s.1283; Attas Nakib, a.g.e. s.42. 130
Ali Köse, a.g.e. s.42 131
Abdurrrahman Arslan, “ nsan ya da Aklın Kimliği”, Bilgi ve Hikmet, (Güz-1993/4) s.10. 132
Ramazan Altıntaş “Teolojik Sekülerleşmenin Neden Olduğu nanç ve Davranış Problemleri”, s.8 (bkz. http//www.cumhuriyet.edu.tr.)
133 Altıntaş.a.g.m. s.8-9. 53
sosyal bir bağı kalmamış bir ritüeller ve inançlar kompleksi haline getirilmesi olayı olarak görülebilir. Nitekim Peter Berger şöyle diyor: “Biz Sekülerizasyonla, toplum ve kültür alanlarının dini kurumlar ve sembollerin egemenliğinden çıkarıldığı süreci kastediyoruz 134 .
açımlayıcı bir tarzda tanımlayanlar da olmuştur: Buna göre sekülerleşme, olayların tabiî ve dünyevi olaylarmış gibi algılanması, insan aklının dini ve metafizik bağlardan kurtarılması, dinin bir vicdan meselesi haline getirilmesidir 135
. Attas’ın dediği gibi, 136 insanın bakışlarını fizik ötesi evrenden buraya, şimdiye ve hali hazıra çevirme anlamı taşıyan sekülerleşme, hayatın sadece sosyal, siyasal, kültürel, iktisadi ve içtimai yanlarını değil, ilahiyat alanlarını da etkisi altına alıyor. Bu da bir nevi “ teolojik sekülerleşme” diyebileceğimiz bir tutuma dönüşerek, dini ve teolojik bir krize neden olmuştur 137 .
kurtarılması” olarak da tanımlanır. Bu, “dünyanın dini veya din misilli kavranışından soyularak bütün kapalı dünya görüşlerinin atılması, tüm doğaüstü mitlerin ve kutsal sembollerin parçalanmasıdır 138
. Sekülerleşmenin sonucu dinsiz toplum demektir. Çünkü sekülerleşme tezinin iddiası,” dinin gerilemesi” idi, yani dinin, daha önce kabul gören sembollerinin, doktrinlerinin ve kurumlarının prestiji ve nüfuz kaybı anlamını taşımaktaydı. Sekülerleşme kavramını sadece siyasi ve sosyolojik bir kavram olarak ele almak bizi kısır bir döngüye götürebilir. Çünkü sekülerleşme, temelinde daha çok ontolojik, kozmolojik ve teolojik unsurları da içeren bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Sekülerizmin doğuşunda Greko-romen medeniyetinin pagan kalıbına sokulan Hıristiyanlığın büyük rolü olmuştur. Böyle bir aşama yaşayan Hıristiyanlık, başta tevhid ve ahiret inancı olmak üzere özgün direniş reflekslerini kaybetmiştir. Halbuki, ilahi dinlerin en büyük amacı, toplumlara yön gösterme özelliğini hiç kaybetmemesidir.
134 Peter L. Berger, Kutsal Şemsiye, Çev.Ali Coşkun, st. 2000, s.162. 135 Mustafa Armağan, Gelenek ve Modernlik Arasında, st. 1998, s.87. 136 S. Nakib Attas, Modern Çağ ve slami Düşünüşün Problemleri Çev. M.Erol Kılıç, nsan Yayınları, st. 1989, s.43 137
Altıntaş, a.g.m. s.12. 138
S. Nakib Attas, slam Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi, s.43 Yüklə 0,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|