Fərid Hüseyn Qandalı görməsin
Yüklə 0,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
ailələriniz gəlib, mulaqat məntəqəsinə aparacaqlar sizi. Əynimizi dəyişib getdik. Sevinirdim ki, anamı görəcəm. Dayımla xeyli söhbət etdik. Bakıyla bağlı söhbətləri gizli-gizli edirdim ki, yanımızda oturan ETTELAAT nümayəndəsi eşidib qeydiyyat aparmasın. Adətən də, dövlətin bizim məsələlərlə maraqlanmasını, işimizin hansı mərhələdə olmasını, kimlərin yanına getmələrini soruşurdum. Dayım da xısın-xısın məlumatları sızdırır, televiziya xəbərlərindən canlı görüşlərə qədər danışırdı. Dayımgil məhkəmənin vaxtını öyrənməyə gəlmişdilər, gecəni də “Şəhriyar” otelində qalmışdılar. Dayım anamın gəlməməsindən istifadə edib mənə bir çox acı gerçəklikləri dedi: “Sizə iş kəsəcəklər, nəsə gözüm su içmir, məhkəmə də tam qəti bir şey deyə bilmir. Dövlətlərarası razılıq olmasa, işiniz lap pis ola bilər”. 15 dəqiqə nədir ki! Vaxt sürətlə əriyib bitdi. Görüş qurtardı.
***
Hər dəfə ailəmizlə görüşməzdən əvvəl və sonra paltarlarımızı yoxlayırdılar ki, birdən evdəkilər nəsə verər. Həmişə də paltarlarımızı eyni əsgərlər yoxlayırdılar. Əsgərlərin verdikləri yeganə sual da bu idi: –
Şəhriyarla məni gülmək tuturdu. Amma sağ olsunlar, bizim üstümüzü o qədər də dərindən axtarmırdılar. Hər dəfə də bizə müəmmayla baxan digər məhbusları belə başa salırdılar: – Tanıdınız bunları? Bakılılardı da, o televizora düşmüşdülər e, bax onlar. Yazıqlar gəzməyə gəlib, bizimkilərdə tutub salıb bura.
Təbriz həbsxanasında edama məhkum olunmuş adamları gördükcə insan dəhşətə gəlirdi. Sabir adlı fruşqahçı (bufetçi) dava zəminində qonşusunu öldürmüş və edam cəzasına məhkum edilmişdi. Ölənin anası əgər şikayətini geri götürsəydi, Sabir azad oluna bilərdi. Deyilənə görə, qadının ürəyi yumşalıbmış, az vaxt sonra rizayətlik verəcəkmiş, amma qəfildən ölüb. Həmin qadının ölən oğlundan başqa səkkiz oğlu da vardı. Bu da o deməkdir ki, Sabirin azad olması üçün əvvəl əgər bir adam razılıq verə bilərdisə, indi gərək səkkiz adam şikayətçi olmayaydı. Həmin səkkiz qardaş da diə – qan pulu istəyirdilər, hərəsi də bir miqdarda. Sabir, sözün əsl mənasında, səkkiz “mıxa” keçmişdi və edamı qaçılmaz idi. Çünki elə səkkiz qardaş tanımıram ki, səkkizinin də dediyi bir-birinin boğazından keçə və hansısa razılığa gələlər, özü də pul haqq- hesabında. Hərdən Sabirlə söhbət edəndə deyirdi: “Eşik yadımdan çıxıb, adamların üzünü xatırlamıram, 4 ildi burdayam, ta burdan çıxmayacağımı yaxşı bilirəm, ona görə də bura öz evim kimi baxıram. Kimsə zindana məxsus hansısa əşyanı qıranda, elə bilirəm mənim əşyamı qırır, bir yan çirkli olanda mənə elə gəlir ki, evim batıb-bulanıb. Amma onu da bilirəm ki, bir gecə qəfil məni oyadıb aparıb Saat Meydanındakı dirəkdən asacaqlar. Bax, onu düşünəndə beynim qarışır, hamı bir-bir gəlib gözümün qabağından kino lenti kimi keçir, sanki ölüm mənə bütün unutduqlarımı xatırladır”.
*** Ömürlük azadlıqdan məhrum edilənlər və yaxud artıq 6-7 il zindanda qalanların, dəbdə olan ifadə ilə desək, “əlləri hər yerə girirdi”. Özlərinə yuxu dərmanları gətirdirdilər. O yuxu dərmanlarını qəbul edib, bəzən iki-üç gün yatırdılar. İşin özgə yanı ondadır ki, həyatın, ömrün iki-üç günün yuxuda keçirmiş adamlar oyanan kimi “ayın neçəsi” olduğunu soruşur, bir neçə
günü yuxuda keçirdiklərinə görə bərk sevinirdilər. Yuxudan oyananda rəngləri kağız kimi ağ olan bu adamları görsəydiniz, deyərdiniz ki, onları bu dəqiqə əl uzadıb qəbirdən qaldırıblar. Eyni zamanda, o solğun çöhrələrdəki diləgəlməz, həm də ağrılı sevinc az-bir az ağlı və qəlbi olan adamı vahiməyə sala bilərdi.
***
İki dost varıydı, biri 15 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmişdi, həmin müddət bitəndən sonra isə asılacaqdı. Hər gün böyük əzabla ölümünü gözləyən bu adam üçün ümid dolu günlər, görünür, bitməmişdi. Hərdən yanıma gəlir və ölməyəcəyi təqdirdə Bakıda görəcəyi “işlərdən” danışırdı. Deyirdi ki, inşallah burdan çıxsam, iki-üç ay çalışıb pul qazanacam, sonra da o pulları götürüb Bakıya gələcəm və gecə-gündüz demədən xərcləyəcəm, o bar sənin, bu bar mənim. Bu edama məhkum olmuş adamın cinayəti çox dəhşətli idi. Deməli, bu dostlardan biri qadın geyimi geyib maşının arxa oturacağında oturur, yolda maşında qadın əyləşdiyini görən bir qız taksiyə əl edib saxlatdırır. Taksi gözdən-könüldən uzaq bir yerə yol alanda qız qışqırsa da, xeyri olmur. Əynindəki qadın paltarını soyunan oğlanlar və sürücü qızı çöldə zorlayırlar. Qız şikayət edəndən sonra cinyətkarlar tapılır. Onlardan birinin nişanlısı vardı, bütün bu hadisələrdən sonra belə hər dəfə görüş günü onun yanına gəlirdi və deyilənlərə inansaq, nişanlısı edam olunana qədər ərə getməyəcəyinə də söz veribmiş.
*** Edama məhkum olunanlar üç-beş il və ya daha az həbs olunanlara yuxarıdan aşağı baxırlar. Onlara elə gəlir ki, onlar zindanın əbədi sakinləri, digərləri isə köçəri quşdurlar. Ona görə az müddət həbs olunanlara “dərin sir”lər vermirlər. Həbs müddəti az olanlarsa, elə hey gedənəcən nəsə öyrənmək istəyirlər. Edama məhkum olunmuşlar artıq uzun illər həbsxanada qalacağını biləndən sonra orda işə düzəlirlər. Pulsuz çalışırlar. Bu işə dözməklərinin əsas səbəbi, gizli də olsa siqaret çəkmək fürsəti əldə etməklə bağlıdır. Yəni həbsxananın bölmələrinə və ya xəstəxanaya gedərkən ürəkləri istəyən qədər siqaret çəkirlər. Bundan başqa, onlar saçlarını bir qədər uzun saxlaya bilərlər. Həm də telefonla danışmaq imkanları daha çox olur. Bu cür “üstünlük”lərlə, hətta, fərəhlənən məhbuslar da olur. Edam hökmü almışlar heç bir bayramda onlara əfv düşmür deyə, hər bayramda azad olan yüzlərlə məhkumun arxasınca baxırlar. Azadlıq kağızı gələn adamın ərşə qalxan sevinci ilə öz çantasını toplayanları kənardan susqun-susqun izləyən edam məhkumlarının yerin dibinə batan kədəri arasındakı uçurum aydın sezilir. Azad olunub gedən adamı digər məhkumlar qapıya qədər ötürürlər, amma bu ötürmə heç də rahat olmur. Azad olunanı zarafatyana döyürlər, hərəsi bir yerinə şillə-təpik ilişdirir ki, bir də yolu zindana düşməsin. Həbsxanadan azad olunanların çoxu bir daha ora qayıtmır. Ancaq bu hal oğrulara aid deyil, ona görə də, onlara “tövbəsizlər” deyirlər. Elə olur ki, azad olunandan üç gün sonra hansısa oğru öz “müqəddəs” peşə vərdişinə görə yenidən zindana qayıdır.
***
Edam məhkumlarına ailələri çox yaxşı baxır. Təsəvvür edin, xəstələnəndə anamız necə qeydimizə qalır. Valideyn düşünür ki, övladıma nəsə ola bilər. Onda qalsın, asılacağını hamı bilir və bu labüdlük hər kəsi dəhşətə salır. Edam olunacaq məhbuslar özlərinə çox yaxşı fikir verirlər, onlara elə gəlir ki, qalan ömrü gözəl yaşamalıdırlar, bu onlara ölümün labüdlüyünü az da olsa unutdurur. Asılacağını bilən hər məhbus peşmandır, hər biri zindana düşəndən sonra beyinlərində həmin vəziyyətdə “öldürməməyin” yollarını axtarıb-tapırlar, amma artıq çox gecdir. Heç nəyi geri qaytarmaq mümkün deyil.
Yüklə 0,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|