Fərid Hüseyn Qandalı görməsin
Yüklə 0,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
təşəkkür etdim hər kəsə: Yaxşılara xeyirxah əməllərinə görə, nadürüstlərə isə mənim qarşımda öz mənzərələrini aydınlatdırdıqlarına görə. İkinci və vacib məsələ bu oldu: yoxluğumun kimə nə demək olduğunu başa düşdüm. Anladım ki, mən olmasam, kim nə çəkə bilər, kim gördüyü gündən dala qalar, kiminsə güzəranında heç bir qıl qədər də dəyişiklik olmaz. Bu yolla “Ölü canlar” və “Diri canlar” tamaşalarındakı “rol”umu müəyyənləşdirdim.
***
Yazıçı Çingiz Ələkbərzadə “Zindan” adlı romanının ön sözündə əsərin yazılmasında çox maraqlı bir məqamı qeyd edir: “Həbsxanadan çıxandan bir il sonra bu əsəri yazmağa başladım. Birinci cümləni başlayan kimi, elə bil, məni təzədən tutub o cəhənnəmə saldılar, romanı qurtarana qədər, elə fərz eləyin ki, mən yenidən ikinci zindanda qaldım”. Həqiqətən də, belə olur. Hər dəfə yazı masasının arxasına keçib, bu olayları xatırlayanda, başdan-başa o cəhənnəmin havası ilə dolurdum və divarlar yenə mənimlə sinə-döş olub, öz ağrılı həqiqətlərini bir-bir canıma yeridirdilər. Əgər bu yazılar yazılmasaydı, xatirələr həmişə içimdə giliz kimi gəzinəcək və heç vaxt arın-arxayın, rahat olmağıma imkan verməyəcəkdi. İndi bir para mətləbləri çatdırmaqda qəsdim həm maraqlananları məsələlərdən agah etmək, həm də öz azadlığıma tam qovuşa bilmək istəyimdir. Yazmaq, doğrudan da, xilasın bir növüdür, bundan sonra bu ağılla gərək yaxşı-pis kim nə yazırsa, heç kəsə xor mümkün qədər baxmayım, bəlkə, sözlər də bizdən xilas olmaq istəyir. Kim bilir, bəlkə də...
*** Azad olub vətənimizə gələndən sonra Xalq Yazıçısı Anarla görüşəndə, Xalq Şairi Fikrət Qoca da Anar müəllimin otağında idi. Söhbət zamanı Fikrət müəllim dedi ki: “Fərid, ta səni zindanla da qorxutmaq olmaz”. Əvvəl-əvvəl bu fikirlə razılaşdım, düşündüm ki, məni daha zindanla qorxutmaq olmaz, amma sonra günlər keçdikcə gördüm ki, əslində, o ağrılı günlər mənim görkümdür. Olsun ki, zindana yenə düşsəm, daha təcrübəli olaram, amma bu, ümumi mənada heç də qorxusuzluq deyil. Bir şeyi də aydınlaşdırdım ki, insan yüz il yaşasa da, başına gəlməyən hadisələrin təcrübəsizliyini yaşayır.
Həbsxana esseləri Tanrı və qorxu Təbriz həbsxanasında Əmin Bəxtiyari adlı maraqlı bir oğlan vardı. Hər gün dayanmaq- durmaq bilmədən dualar oxuyar, ibadət edərdi. Əlində də Şərqin “ecazkar” kəşfi olan salavatşumarə, bizim dillə desək, salavatsayanı varıydı, gün ərzində 5000 dəfə salavat çevirər, 200-300 dəfə də zikr edərdi. Düzü, onun bu qədər ibadət etməyi, gecə-gündüz demədən dua oxumağı çoxlarında ikrah hissi oyadırdı. Bəziləri elə bilirdi, o bütün işlərdən azad olmaq üçün namazxanadan çıxmır. Amma mən inanırdım ki, o sidq-ürəklə Allahı sevir. Bilirdim ki, yaxın vaxtlar onu AGAHİ (agah eləmək və agah olmaq üçün yer) adlanan istintaq məntəqəsinə aparacaqlar. Deyilənlərə görə, orda insanlara son dərəcədə əziyyət edirlər, danışdırmaq, etiraf almaq üçün əllərindən gələni “əsirgəmirlər”. Ora gedən işinin adını bilir ki, hara gedir və orda onun başına hansı qəziyyələr gələcək. Yaxın günlərdə isə həmin yerə getməli, kəsəsi, deyilənləri görməli idi. Gün keçdikcə onun agahiyə gedəcəyi vaxt yaxınlaşırdı. O gün yetişdi, “əcəl atını minib getdi”. Beş gün qaldı, gələndə beş ilin zindanisi kimi qayıtdı, arıqlamamışdı, sanki içinə yığılmışdı, balacalaşmışdı, amma dilindən heç bir etiraf ala bilməmişdilər. Bu o demək idi ki, yenə də onu nə vaxtsa Agahiyə aparacaqdılar. Doğrudan da, çox dəhşətli idi. Onu yenə də zülmlü günlər gözləyirdi, amma o eyni şövqlə və inamla dualarını edirdi. Mən ondan soruşanda ki, etdiyin duaların sənə hansısa xeyri oldumu, rəhm elədilərmi sənə, əzabın az da olsa yüngülləşdimi, o heç bir güzəşt olunmadığını, hamı kimi onun da işgəncələrə boyun əydiyini dedi. Yenə sual verdim: – “Bəs, onda duaların nə kimi xeyri oldu və sən nəyə görə yenə eyni şövqlə ibadətini edirsən, axı özün də deyirsən ki, əziyyət çəkdin”. Belə bir cavab aldım ondan: –
qorxumu yox. Əgər Tanrıya möhkəm bağlanmasam, mən də çoxları kimi qorxumu aparacam içimdə və hər yumruqda qorxum mənə yüz qat əzab verəcək. Tanrını seçərək qorxumdan xilas oluram. Nə olsa, nə çəksəm bilirəm ki, Allahdandı, onun buyruğudu. Tanrını düşünəndə əzabım azalır. Əgər Tanrını düşünməsəm, əzab verənlə əzabım üz-üzə qalacaq, yüz qat əzab çəkəcəm. Ona görə də dua edərək, əzab çəkə-çəkə Tanrımla üz-üzə qalmağı seçmişəm. Tanrı onsuz da, nə çəkdiyimi bilir, amma onu xatırlayanda, dua edəndə elə bilirəm, o yaxında dayanıb mənə baxır, onu unutsam, onda onun nəzərini hiss etmərəm. İstəyirəm ki, əzabımla özümün aramda Tanrı dayansın. O da öz qorxusuna belə qalib gəlmişdi. Əslində, onun qalibliyinin özündə də qorxaqlıq vardı, sadəcə o, bu cür şeyləri şüurlu sürətdə özündən uzaqlaşdırmaq istəyirdi. Yadıma düşmüşkən: Türkiyənin mərhum prezidenti Turqut Özal prostat xərçəngindən əməliyyat olunanda həkimi ondan soruşur: – Əfəndim, o qədər iztirab çəkirsiz, fəqət heç büruzə vermir, “ıh” belə demirsiniz?”. Turqut bəy də ona belə cavab verir: –
Gəl sənə bir hekayə danışım. Bir tələbə dərs almaq üçün dərvişin yanına gedir. Bir gün: “Ustadım, şəriət, təriqət və həqiqət nədir?” – soruşur. Dərviş dərhal cavab vermir. Məscidə namaza gedirlər. İnsanlar da şadırvanda dəstəmaz alırlar. Dərviş tələbəyə: “Get o başdakı dəstəmaz alan adamın boynuna bir şillə vur”, – deyir. Tələbə də gedib o adama yaxşıca bir şillə vurur. Həmin kəs də hiddətlənib geriyə dönür, eyni şəkildə tələbəyə şillə ilişdirir. Tələbə dərvişə deyir: “Bu nədir?” – “Bu şəriətdir”, – dərviş deyir... “Edən cavabını alır. Bu zaman hökm zahirə görədir”. Sonra dərviş tələbəsinə: “Get onun yanındakı ikinci adama da şillə vur”, – deyərək dəstəmaz alan digər şəxsi göstərir. Tələbə deyiləni edir. Həmin kəs hiddətlə geriyə çevrilir, tələbəyə hirsli-hirsli baxır və dəstəmaz almağa davam edir. Tələbə dərvişin yanına gəlir: “Bu nədir?” – soruşur. – “Bu təriqətdir”, deyir. “Vurduğun kəs şillənin vurulduğunu bilir, fəqət kimdən gəldiyini bilmir, ona görə sənə hiddətlə baxır”. Dərviş tələbəsini dəstəmaz alan üçüncü adamın üstünə göndərir. Tələbə əvvəlki kimi bir şillə də ona vurur. O kəs dönüb baxmır da, heç bir şey olmamış kimi dəstəmazına davam edir. Tələbə
Yüklə 0,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|