Фуат рясулов
Yüklə 3,32 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TƏLƏB VƏ TƏKLİF ƏYRİSİ Q iymət, man T ələb, ədəd T əklif, ədəd
- P, man S
- Tələb və təklif əyrisinin kəsişən nöqtəsi tarazlıq nöqtəsi adlanır. Buna uyğun gələn qiymətə isə tarazlıq qiyməti və ya bazar qiyməti deyilir
33 az istehsal edir. Bu fəaliyyəti daha yaxşı başa düşmək üçün mənfəət motivini xatırlayaq. Fərz edək ki, piroq buraxılışı istehsalçıya 500 manata başa gəlir. Onda piroqu 600 manata satmaqla 100 manat, 800 manata satmaqla 300 manat mənfəət qazanmaq mümkündür. İkinci qiymət daha sərfəlidir, deməli bu qiymətlə çox istehsal etmək lazımdır. Əgər, alıcı onu 1600 manata alarsa, onda satıcı 1100 manat manat mənfəət əldə edər. Belə olanda o gecə və gündüz işləməklə, sutkada 180 ədəd piroq istehsal edir, çünki bu qiymətə daha çox qazanmaq olar. İndi isə təklif qrafikini quraq. P, man S 80 140 200 Q ədədlə Şəkil 4. Təklif əyrisi. Təklif şkalasının məlumatları əsasında tərtib etdiyimiz əyrini ingiliscəyə tərcümənin baş hərfi olan S (Supply) hərfi ilə işarə edək. Təklif əyrisi həmişə artan istiqamətdə görsənməklə, yuxarı və sağa meyllənir. Bazar tarazlığı İndiyə qədər biz tələb və təklifə ayrılıqda baxmışıq. Bu zaman öyrənmişdik ki, qiymətdən asılı olaraq, alıcı müxtəlif sayda mal alır, satıcı isə müxtəlif miqdarda mal satır. Belə olan halda bazarda görüşən hər iki tərəfin davranışının qrafiki təqdimatını eyni koordinat sistemində çəkək. Əvvəla, qeyd edək ki, biz tələb və təklifi şərti olaraq başa düşürük. Bu tələb kimə məxsusdur? Mənə, sənə, yoxsa hamıya? Əlbəttə ki, müxtəlif insanların zövqü fərqlənir və belə olan halda biz həmişə bazar tələbindən, hamının ümumi tələbatını özündə əks etdirən tələbdən danışmalıyıq. Tələb və təklifin qarşılıqlı fəaliyyəti nəticəsində bazarda hansısa kompromis əldə olunur, tarazlıq yaranır. Bazar qiyməti - həmişə kompromisin əldə 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 34 olunması nəticəsində formalaşır. Bu bazarın ən başlıca üstünlüklərindən biridir. O sanki, alıcı və satıcının razılaşdığı fayda mexanizminə malikdir. Bazar sahibkarları o məhsulları istehsal etməyə məcbur edir ki, həmin məhsullar həqiqətən də alıcıya lazımdır və onlar onun haqqını ödəməyə hazırdılar. Bazar, həmçinin həmin istehsaldan fayda əldə etməyə şərait də yaratmaqla, satıcının istəyini də nəzərə alır. Gəlin, ayrılıqda tərtib etdiyimiz tələb və təklif qrafikini birləşdirək. Bunun üçün ilk növbədə tələb və təklif şkalasını ümumiləşdirib, onun əsasında qrafik quraq. Cədvəl 7. TƏLƏB VƏ TƏKLİF ƏYRİSİ Q iymət, man T ələb, ədəd T əklif, ədəd 1600 100 180 1400 110 170 1200 120 160 1000 140 140 800 160 120 600 200 80 Bu şkaladan istifadə etməklə, tələb və təklif nöqtələrini əvvəlki koordinatlar üzrə qeyd edib, kəsişən əyriləri çəkək. P, man S A D 80 140 200 Q Şəkil 5. Tələb və təklif əyrisi Tələb və təklif əyrisinin kəsişən nöqtəsi tarazlıq nöqtəsi adlanır. Buna uyğun gələn qiymətə isə tarazlıq qiyməti və ya bazar qiyməti deyilir. Bizim şkalamızda bazar qiyməti 1000 manata bərabərdir. Qrafikdən göründüyü kimi, məhz bu qiymətdə tələbin həcmi təklifə bərabər olur (140 ədəd/1000 manat). A nöqtəsi, tarazlıq nöqtəsi hesab olunur. Bu yeganə nöqtədir ki, həm tələb, həm də təklif əyrisinə məxsusdur. Bu nöqtəni daha dəqiq öyrənək. Bu nöqtə alıcının qiymət 1000 manat olduğu halda, onun 140 ədəd piroq almağa hazır olduğunu 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 Yüklə 3,32 Kb. Dostları ilə paylaş:
|