GeçMİŞİ, bugüNÜ ve geleceğİ
Yrd. Doç. Dr. Bedri AYDOĞAN
Yüklə 8,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yrd. Doç. Dr. Bedri AYDOĞAN U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M “AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI”
- Beş Katlı Evin Altıncı Katı’nda Sevgiliye Özlem U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M “AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI”
- U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M “AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI” (Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
- Аннотация
Yrd. Doç. Dr. Bedri AYDOĞAN U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M “AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI” (Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
Ak Liman ( Simavi Yayınları 1991) Bir Fırsat Bulsam (Da Yayıncılık 2002) Dante’nin Jübilesi (Da Yayıncılık 2002) Beş Katlı Binanın Altıncı Katı (Everest, 2001) Sıraselviler’de Bir Otel Odası ( Everest, 2000) Seçilmiş Öyküler (Kültür Turizm Bakanlığı 1999)
Beş Katlı Binanın Altıncı Katı, Yusuf Gedikli, Ötüken, 1995) Bildirimizde bu çeviriyi kullandık.
3- Edebiyatımıza en çok çevrilen Azeri yazarı Anar olmasına rağmen kitapların baskıları tükenmiştir. Sahaf ve diğer kitapçılarda üç kitabını bulabildik. Yeni baskıların yapılması bir gereksinim durumuna gelmiştir. Yulardaki baskı tarihleri gösteriyor ki kitaplar ortalama 13- 15 yıl önce basılmış.
4- “ Azerbaycan romanının teşekkülü meselesinde de henüz ortak bir kanaat oluşmamıştır. Azerbaycan edebiyatının bilinen ilk romanı Reşit Bey ve Saadet Hanım'dır. İsmail Bey Kutkaşınlı tarafından Fransızca yazılan bu roman 1835 yılında Warşova'da basılmıştır. 1835· i 920 yılları arasında "roman" tür olarak varlığını sayısal açıdan çok olmasa da kalite açısından gelişerek sürdürür. Bu tarihler arasında Azerbaycan modem edebiyatının gelişimiyle paralel olarak roman daha çok sosyal tenkidin bir aracı olarak kullanılır. 1920- 1932 yılları arasında bir duraklama dönemine girer. 1932'den sonra ise Azerbaycan romanı için yeni bir dönem başlar.” İrfan Murat Yıldırım, “K aynaklar ve Teşekkül Bakımından (1921 yılına kadar) Azerbaycan Romanı” Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi S.24, Erzurum 2003 s 133-144)
5- Anar, öykülerini genellikle yazdığı zaman yayımlamamış, bu konuda babasının önerisine uyarak sonradan yayımlamıştır. İlk yazdığı öykülerinden bazılarını (Yağışlı Gece, İki Deniz) 2003 yılından sonra yayımladığı gibi. Ak Liman’da da böyle olmuş, yazıldıktan çok sonra yayımlamıştır. 1956 yılında yazılan Ak Liman 14 yıl sonra 1970’te basılmıştır.
Türkiye’de de hakkında birkaç yazı yazılan Ak Liman’in devamı Beş Katlı Evin Altıncı Katı romanıdır. Her iki romanda ortak kişiler bulunmaktadır. Ayrıca Beş Katlı Evin Altıncı katının ana kahramanları Zaur ve Tahmine bu romanda da vardır ve aşkları burada başlamıştır. Sayfa 78 / 847 Beş Katlı Evin Altıncı Katı’nda Sevgiliye Özlem U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M “AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI” (Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
Beş bölümden oluşan roman Neşriyat adını taşıyan devlet basımevinde çalışan sade, sıradan insanların yaşamını anlatır. İlk ve son bölümde geriye dönüşlerle Nemet (Nimet)in ailesi ve yaşamları aktarılır. İkinci bölümde basımevinin diğer çalışanları anlatılır. Üçüncü bölümde aynı basımevinde çalışan Zaur ve Tahmine dikkatlere sunulur, Çapkın Zaur evli Tahmine’yi bir deniz kaçamağı yapmaya ikna eder ve birbirlerine âşık olurlar. Bu bölümde daha çok Tahmine anlatılır. Üçüncü bölümde Tahmine’ye âşık olan Zaur’un ona duygularını anlattığı bir mektup yazar, ancak mektubu göndermeyip yırtar. Dördüncü bölümde Sefder Dayı’nın yalnızlığı anlatılır. Son bölümde yine Nemet’e dönülür ve sıradanlaşan yaşamı aktarılır. Bkz. Nigar Nagiyeva, Çağdaş Azerbaycan Yazarlarından Anar’ın Romancılığı Üzerine Bir İnceleme, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006, Çukurova Üniversitesi. 6- Anar’ın romanları içinde önemli yere sahip oluşunu gösteren bir nokta da Anar’ın “Beş katlı evin altıncı katındaki adam” olarak nitelenmesidir. Ayşe Atay, Anar’ın hayatı, sanatı eserleri üzerine, “Be ş Katlı Evin Altıncı Katındaki Adam:Anar” adlı bir kitap yazmıştır.
Roman 1993 yılında Tahmine ve Zaur adıyla filme alınmış ve baş rolünü Türk sanatçısı Meral Konrat oynamıştır.
Beş Katlı Binanın Altıncı katı adıyla İstanbul Şehir Tiyatrolarında 2001 yılında sahnelenmiştir. 7- İsa Habibbayli, “Ed ebî Varislik ve Modenleşme”, çev.: İmdat Avşar- Ömer Küçükmehmetoğlu, Kardaş Kalemler, S.61. 8- Yusuf Gedikli, Beş Katlı Binanın Altıncı Katı, Ötüken, 1995., s.7 9- İldeniz Kurtulan, Bir Fırsat Bulsam,(Da Yayıncılık 2002,s.6.
Sayfa 79 / 847 U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M “AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI” (Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
OLARAK NIZAMİ VE FÜZULİ’NİN SANATI
Creativity of Nizami, Thizuli – as the sources of Azerbaijan studies Творчество Низами и Физули как истоки азербайджановедения
Kalimas BEGALINOVA
Summary The theme of article “ Creativity of Nizami, Thizuli – as the sources of Azerbaijan studies”. Annotation: The article tells about 2 outstanding sons of azerbaijan people – Nizami Giandzhevi and Mochammed Thizuli, whose Creativity in reality comes forward as one of the alive sources of modern azerbaijan studies. They are bounders of azerbaijan literature and language. Nizami creates the new standard, specific style, which is called gharib. In scientific literature it is defined as the style of epigrams, metaphors, which having been transformed became proverbs and sayings. New stylistic figures, neologisms, images were introduced by Nizami, which enriched the language and literature. Not less influence on azerbaijan literature and language has been made by Thizuli, who undertakes brave attempt to make free native literature from arabian and persian languages. With his creativity Thizuli shows that aserbaijan language has great poetical and categorical potential. The aim of the poet – to develop and reveal this potential.
Аннотация
В статье речь идет о двух выдающихся сыновьях азербайджанского народа – Низами Гянджеви и Мухаммеде Физули, творчество которых по праву выступает одним из живительных истоков современного азербайджановедения. Они являются одними из основоположников азербайджанской литературы и языка. Низами создал новый стандарт, специфический стиль, который называется гариб. В научной литературе его определяют как стиль эпиграмм. В его произведениях встречается много идиом, афоризмов, метафор, которые, трансформировавшись, вошли в язык как поговорки, пословицы. Низами введены новые стилистические фигуры, неологизмы, образы и т.д., которые обогатили язык, литературу. Не менее сильным на азербайджанскую литературу и язык было влияние Физули, который предпринимает смелую попытку освободить родную литературу от влияния арабского и персидского языков. Физули своим творчеством показывает, что у азербайджанского языка огромный поэтический Sayfa 80 / 847 Yüklə 8,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|