1. CİLt mart 2018, kocaeli kartepe zirvesi 2017 uluslararasi 15 temmuz

134

w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m

5.  SONUÇ

Türkiye’de 16 Nisan 2017 tarihinde yapılan referandumla kabul edilen Anaya-

sa değişikliğiyle, demokratik siyasal sistem temelinde kalmak ve bu temeli daha 

da sağlamlaştırmak misyonuyla, halihazırdaki hükümet modelinden başkanlık 

sisteminin bir türevi olarak da görülebilecek Cumhurbaşkanlığı Sistemi’ne geçiş 

yapılmıştır. Bu sistemin uygulanmasına da, seçimler erkene alınmadığı takdirde, 

en geç Kasım 2019 itibariyle geçileceği öngörülmektedir. 

2007  Anayasa  değişikliği  ile  Cumhurbaşkanının  halk  tarafından  seçilmesi 

kuralının getirilmesi ve 2014’te de bunun uygulamaya geçirilmesi sonrasında, 

Türk hükümet sistemi parlamenter sistem olmaktan çıkarak, Fransa düzeyin-

de olmasa da bir yarı-başkanlık modeli görüntüsü çizmeye başlamıştır. Ancak 

yarı-başkanlık  sistemindeki  yürütmenin  çift  başlı  yapısının,  şimdi  olmasa  da 

gelecekte doğması muhakkak bir çatışmaya davetiye çıkarabilme potansiyelini 

ve 7 Haziran 2015 seçim sonuçlarının da ortaya koyduğu muhtemel bir yasa-

ma-yürütme çatışması riskini bertaraf etmek için, başkanlık sistemine, yarısıyla 

değil de, tam olarak geçme teşebbüsü anlamındaki bu son Anayasa değişikliği; 

sadece verimsiz, ağır işleyen ve koalisyon hükümetlerine çanak tutan ve de her 

türden darbe misyonlu vesayet etkisine daima açık olan ve adeta Türkiye uy-

gulaması açısından, hükümetlerin kurulamaması, kurulsa da koalisyonların çok 

kısa ömürlü ve de güçsüz olmalarıyla ortaya çıkan siyasal kaotik durumları önle-

mek adına mevcut hükümet modelini değiştirmeyi hedeflemektedir. Bu Anayasa 

değişikliği kapsamında, cumhuriyet, demokrasi, laiklik ve üniter yapı ekseninde 

özetlenebilecek Türk siyasal sistemini değiştirmeye yönelik herhangi bir hükme 

kesinlikle yer verilmemiştir. (Gözler, 2017/a). 

Başkanlık sisteminin Türkiye uyarlaması olan Cumhurbaşkanlığı Sistemi de, 

parlamenter ve yarı-başkanlık hükümet sistemleri gibi, temsili demokrasinin bir 

hükümet modelidir. Hatta başkanlık sisteminin demokratiklik seviyesinin; yürüt-

menin halka seçtirilmesi, kimin hükümeti kuracağının açık ve net olması ve de 

başkanın doğrudan halka hesap vermesi gibi özellikleriyle, daha yukarıda oldu-

ğu bile söylenebilir. (Erdoğan, 2017: 10-11). Özetle, yürütmenin iki başlı yapı-

dan çıkıp tek başlı hale getirilmesi ve yürütme yetkilerinin cumhurbaşkanında 

toplanması, sadece bir hükümet modeli tercihi olup, anti-demokratik bir rejime 

geçmek anlamında yorumlanamaz. Yani 15 Temmuz’un da etkisiyle geçiş süre-

ci hız kazanan Cumhurbaşkanlığı Sistemi, daha güçlü, demokratik ve istikrarlı 

hükümetler eliyle yönetilmek suretiyle, her türden darbeci vesayet ihtimaline ka-

pıları kapatmanın yanı sıra, ülkenin maddi ve manevi açıdan yapması gereken 

kalkınma ve atılım hamlelerini hızlandırma potansiyeline de sahiptir.

---

135

w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m

KAYNAKÇA

ALJAZEERA,  (2017).  http://www.aljazeera.com.tr/haber/turkiyede-143-bin-kisiyi-1-milletveki-

li-temsil-ediyor, (02.10.2017).

ALKAN, H. (2017). “Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Yasama Denetimi”, Yeni Türkiye Dergisi (Cum-

hurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Özel Sayısı), Yıl: 23, Sayı: 94, (Mart-Nisan 2017), 471-476. 

ALTUN, F. (2017). Red Cephesinin Yeni Sanrıları, Retrieved at February 20, 2017 from http://www.

sabah.com.tr/yazarlar/fahrettinaltun/ret-cephesinin-yeni-sanrilari. (28.09.2017).  

ATAKLI, C. (2017). “Hükümeti Millet Seçiyor Yalanı”, ).

ATAR, Y. (2017). Türk Anayasa Hukuku, 11. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara.

ATAY,  E.  E.  (2013).  “Yargı  Bağımsızlığı  ve  Tarafsızlığı  İlkesi  Işığında  Danıştay”,  Gazi  Üniversitesi 

Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVII, S. 1-2, 1129-1154.

BOZLAĞAN, R. (2016). Türk Tipi Başkanlık, Hayat Yayınları, İstanbul.

CHP, https://www.chp.org.tr/ Public/0/Other/ NEDEN%20 HAYIR.pdf. (30.09.2017).

DOĞAN, M. (2017). http://www.tyb.org.tr/d-mehmet -dogan-tarihimizde-partili-cumhurbaskanla-

ri-25420h.htm, (01.10.2017).

ERDOĞAN, R. T. (2017). “200 Yıllık Arayışın Ürünü: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Yeni 

Türkiye Dergisi (Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Özel Sayısı), Yıl: 23, Sayı: 94, (Mart-Nisan 

2017), 9-11.

EREN, A. (2017). “Başkanlık Sistemi 1-Genel Değerlendirme”, yazilari/37-baskanlik-sistemi-1-ge-

nel-degerlendirme, (05.10. 2017).

FENDOĞLU, H. T. (2017). “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Yeni Türkiye Dergisi (Cumhur-

başkanlığı Hükümet Sistemi Özel Sayısı), Yıl: 23, Sayı: 94, (Mart-Nisan 2017), 90-109.

GÖZLER, K. (2017/c). Türk Anayasa Hukuku Dersleri, 17. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.

GÖZLER,  K.  (2017a).  “Cumhurbaşkanlığı  Sistemi  mi,  Başkanlık  Sistemi  mi,  Neverland  Sistemi 

mi?”, http://www.anayasa.gen.tr/neverland.pdf. s. 3. (30.09.2017).

GÖZLER,  K.  (2017b).  Elveda  Anayasa,  (16  Nisan  2017’de  Oylayacağımız  Anayasa  Değişikliği 

Hakkında Eleştiriler), Ekin Yayınları, Bursa. 

GÜL, C. (2017a). “The Transition of the Government System in Turkey in the Context of the Presi-

dential System and Its Relationship with the Democratic Regime”, Current Perspectıves In Socıal 

Scıences, Edt. Hasan Arslan/ Mehmet Ali İçbay/ Alina-Andreea Dragoescu, 231-237.

GÜL, C. (2017b). Karşılaştırılmalı Hükümet Sistemlerinde Yürütme, Yetkin Yayınları, Ankara.

GÜLENER, S. (2017). “Anayasa Değişikliğinde Aslında Ne Nedir?”, Açık Görüş-Star, (21.09.2017).

KESER, H. (2017). “Türk Tipi Başkanlık Sistemi Üzerine”, Yeni Türkiye Dergisi (Cumhurbaşkanlığı 

Hükümet Sistemi Özel Sayısı), Yıl: 23, Sayı: 94, (Mart-Nisan 2017), 433-438.

KONGAR,  E.  (2017).  http://www.cumhuriyet.com.tr/  koseyazisi/  677558/  Parti_devletine_hayir.

html. (17.09.2017).

KÜÇÜK, A. (2017a). “Cumhurbaşkanlığı Sistemine Öcülerle Karşı Çıkmak”, http://www.star.com.

tr/acik-gorus/cumhurbaskanligi-sistemine-oculerle-karsi-cikmak-haber-1168354/. (18.09.2017).

KÜÇÜK,  A.  (2017b).  “Cumhurbaşkanlığı  Sistemine  Yönelik  Eleştiriler”,  Açık  Görüş-Star, 

(11.09.2017). 

---