3 downloaded from KitabYurdu org M ü Ə L l I f V ə Ə s ə r L ə r I h a q q I n d a

Gerçək Təbiət Tarixi -II-
95
morfologiyalarından 
toxuma 
quruluşuna  qədər  hər  şeyiylə  bir-
birlərindən  fərqlidirlər”,  -  deyərək 
eyni  həqiqəti  qəbul  edir.
118
  Habelə 
prof.  Braşın  fikrincə,  “quş  tüklərinin 
zülal quruluşu da digər onurğalıların 
heç birində rast gəlinməyən, tamamilə 
özünəməxsus”dur.
119
Bununla  belə,  quş  tüklərinin 
sürünən pulcuqlarından təkamül yolu 
ilə əmələ gəldiyini göstərən heç bir fosil 
dəlili də yoxdur. Əksinə, prof. Braşın 
ifadəsiylə  “tüklər  fosil  qeydlərində 
sadəcə quşlara xas xüsusiyyətlərlə bir 
anda üzə çıxırlar”.
120
 Sürünənlərlə quş 
tüklərinin  ortaq  mənşəyinə  dəlil  olan 
“heç  bir  epidermal  (üst  dəriyə  aid) 
forma yoxdur”.
121
İndiyə kimi bir çox fosil üzərində 
“tüklü dinozavr” fərziyyəsi qurulmuş, amma ətraflı araşdırmalar bu iddiaları 
təkzib etmişdir. Məşhur ornitoloq (quşları öyrənən elm adamı) Alan Feduççia 
“Dinozavrların tüklərdən məhrum olmasına dair” (On why dinosaurs lacked 
feathers) adlı məqaləsində belə yazır:
Tüklər  tamamilə  quşlara  xas  olan 
formadır  və  sürünən  pulcuqları  ilə 
quş  tükləri  arasında  ara  keçid  forma 
Təkamülçü paleontoloqlar tərəfindən 
“ tüklü dinozavr” adlandırılan , ancaq 
belə bir xüsusiyyəti olmadığı sonra 
meydana çıxan  Sinosauropteryx fosili.
Sürünənlərin pulcuqları
Sürünənlərin bədənlərini  örtən pulçuqlar 
hər tərəfli quş tükündən fərqlidir. Pullar  
tüklər kimi  dərinin altına   girməzlər, sadəcə 
canlının  xaricində sərt təbəqə yaradırlar. 
Genetik, biokimyəvi, anatomik  tərəflərdən   
quş tükləri ilə heç bir  oxşarlıqları yoxdur. 
Pullar ilə  tüklər  arasındakı böyük   fərq, 
sürünən quş  təkamülü  fərziyyəsini  bir 
daha alt-üst etmişdir.
downloaded from KitabYurdu.org

---

HƏYATIN GERÇƏK MƏNŞƏYİ
96
olan heç bir forma yoxdur. Longisquama kimi bəzi nümunələrdə rast gəlinən 
uzununa pulcuqların forması haqqındakı fərziyyələrlə razı deyiləm. Bunların 
tükə bənzər formalar olduğuna dair heç bir konkret dəlil yoxdur.
122
                                        
Tüklərin dizaynı
Quş tüklərində heç bir təkamül xarakterli proseslə açıqlanmayacaq qədər 
kompleks  yaradılış  var.  Tüklərin  ortasında  hamımıza  məlum  olan  uzun  və 
sərt boru yerləşir. Bu borunun hər iki tərəfindən yüzlərlə tük çıxır. Boyları və 
yumşaqlıqları fərqli olan bu tüklər quşa aerodinamik xüsusiyyət qazandırır. 
Ancaq daha da maraqlısı budur ki, bu tüklərin hər birinin üzərində də “tükcük” 
adlanan və gözlə görünməyən çox kiçik tüklər var. Bu tükcüklərin üzərində 
isə  “çəngəl”  adlandırılan  kiçik  qarmaqlar  var.  Bu  qarmaqlar  sayəsində  hər 
tükcük bir-birinə sanki zəncirbənd kimi bağlanmışdır.
Durnanın bircə tükünün üzərində tük borusunun hər iki tərəfindən uzanan 
650  dənə  incə  tük  var.  Bunların  hər  birində  isə  600  ədəd  qarşılıqlı  tükcük 
yerləşir.  Bu  tükcüklərin  hər  biri  isə  390  dənə  qarmaqla  bir-birinə  bağlanır. 
Qarmaqlar bir zəncirbəndin iki tərəfi kimi bir-birinə bağlanmışdır. Qarmaqlar 
hər hansı şəkildə bir-birindən ayrılsa, quşun bir dəfə silkələnməsi və ya daha 
çətin hallarda dimdiyi ilə tüklərini düzəltməsi tüklərin normal şəkilə düşməsi 
üçün kifayətdir.
Tüklərin  bu  kompleks  quruluşunun  təsadüfi  mutasiyalar  nəticəsində 
sürünən pulcuğundan təkamüllə əmələ gəldiyini müdafiə etmək heç bir elmi 
əsası olmayan ehkamçı inancdan başqa bir şey deyil. Belə ki, neodarvinizmin 
dualistlərindən biri olan Ernst Mayr bu mövzuda illər əvvəl bu etirafı etmişdir:
Duyğu  orqanlarının,  məsələn,  bir  onurğalının  gözünün  və  ya  bir  quşun 
tükləri kimi qüsursuz şəkildə tarazlanmış sistemlərin təsadüfi mutasiyalar 
nəticəsində  təkmilləşdiyini  fərz  etmək  bir  insanın  inandırıcılığı  üzərində 
ciddi bir məhdudlaşdırmadır. 
123
  
Tüklərdəki bu yaradılış Çarlz Darvini də çox düşündürmüş, hətta tovuzquşu 
tüklərindəki mükəmməl estetika öz ifadəsilə Darvini “xəstə etmişdir”. Darvin 
dostu Eysa Qreyə yazdığı 3 aprel, 1860-cı il tarixli məktubunda: “gözü düşünmək 
çox vaxt məni nəzəriyyəmdən soyudur. Amma özümü zamanla bu problemə 
alışdırmışam”,  -  dedikdən  sonra  belə  davam  edir:  “İndi  isə  təbiətdəki  bəzi 
formalar  məni  daha  çox  narahat  edir.  Məsələn,  bir  tovuzquşunun  tüklərini 
görmək məni az qalır ki, xəstə etsin”.
124
Qısa desək, quş tükləri ilə sürünən pulcuqları arasındakı böyük quruluş 
fərqləri  və  quş  tüklərinin  həddindən  artıq  kompleks  quruluşu  tüklərin 
pulcuqlardan təkamül yolu ilə əmələ gəlməsi iddiasını tamamilə əsassız edir.
downloaded from KitabYurdu.org

---

Gerçək Təbiət Tarixi -II-
97
Quş tüklərini əsaslı şəkildə tətbiq 
etdikdə cox həssas dizayna sahib ol-
duqları ortaya çıxır. Hər bir tükcüyün
üzərində çoxlu kiçik tükcüklər və bu 
tükcükləri bir-birinə bərkidən 
qarmaqlar var.
Quş tüklərinin 
kompleks 
quruluşu
downloaded from KitabYurdu.org

---

HƏYATIN GERÇƏK MƏNŞƏYİ
98
Arxeopteriks xətası
Sürünən-quş  təkamülü  ilə  bağlı  iddiaları  dəstəkləyən  fosil  nümunəsini 
soruşduqda təkamülçü mənbələrdə həmişə dərhal bir canlıdan bəhs edilir. Bu, 
ələ də israrla müdafiə edilən az saydakı ara keçid forma iddialarından ən çox 
məlum olan arxeopteriks adlı fosil quşdur.
Dövrümüzün quşlarının əcdadı” olduğu irəli sürülən arxeopteriks bundan 
təqribən  150  milyon  il  əvvəl  yaşamışdır.  Nəzəriyyəyə  əsasən,  velociraptor  və 
ya  dromoesaur  adlandırılan  kiçik  dinozavrların  bir  qismi  təkamül  keçirərək 
qanadlanmışlar  və  uçmağa  başlamışlar.  Arxeopteriks  dinozavr  əcdadlarından 
ayrılan və yeni uçmağa başlayan ilk növdür.
Lakin əslində arxeopteriksin fosilləri üzərində aparılan son təhlillər bu izahın 
elmi cəhətdən əsassız olduğunu göstərir. Bu quş ara keçid forması deyil, sadəcə 
dövrümüzün  quşlarından  bir  az  daha  fərqli  xüsusiyyətlərə  malik  olan  nəsli 
kəsilmiş quş növüdür.
Arxeopteriksin yaxşı uça bilməyən “yarı quş” olması tezisi yaxın dövrə qədər 
təkamülçü  mənbələrdə  çox  tez-tez  dilə  gətirilirdi. 
Bu  canlının  “sternum”unun,  yəni  döş  sümüyünün 
olmaması  canlının  uça  bilməməsinin  ən  mühüm 
dəlili  kimi  göstərilirdi.  (Döş  sümüyü  uçmaq  üçün 
lazımlı  olan  əzələlərin  birləşdiyi  döş  qəfəsinin 
altında yerləşən sümükdür. Dövrümüzdə uçan və ya 
uçmayan bütün quşlarda, hətta quşlardan tamamilə 
fərqli ailəyə məxsus olan uçan məməli yarasalarda 
belə bu döş sümüyü var).
Ancaq 1992-ci ildə tapılan yeddinci arxeopteriks 
fosili bu arqumentin səhv olduğunu göstərdi. Çünki 
tapılan bu son arxeopteriks fosilində təkamülçülərin 
uzun  zaman  boyu  olmadığını  hesab  etdikləri  döş 
sümüyü  var  idi.  “Təbiət”  (Nature)  jurnalında  yeni 
tapılan bu fosildən belə bəhs edilirdi:
Son  tapılan  yeddinci  arxeopteriks  fosili  uzun 
zamandan  bəri  varlığına  şübhə  edilən,  amma 
heç  vaxt  sübut  edilməyən  düzbucaqlı  döş 
sümüyünün  varlığına  işarə  edir.  Bu  canlının 
uzun  məsafələrə  uçuş  qabiliyyəti  hələ  də 
şübhəlidir, ancaq döş sümüyünün varlığı güclü 
uçuş əzələlərinin olduğunu göstərir.
125
Bu tapıntı arxeopteriksin tam uça bilməyən yarı-
quş olması iddialarını əsassız etdi. 
Arxeopteriksin uçan 
quş olduğunun  
mühüm sübutlarından 
biri  asimmetrik tük  
quruluşudur. Yuxarıda 
bu canlıya aid tük fosili 
var.
downloaded from KitabYurdu.org

---