A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər
Yüklə 3,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
215 –Hə, lap yaxşı. Çoxdan görünmürsən, Sadıq. –Əşi, iş-güc qoyur ki! –Bir–birimizin kef-əhvalı haqqında, ailələr haqqında nə mümkünsə hamısını soruşub cavab aldıq. Hava söhbəti də, necə deyərlər, tamama yetdi. Daha danışmağa söz yox idi. Sükut çökdü. Sadıq "Kazbek" çıxardıb hamıya təklif etdi. Murtuz çəkən deyildi. Teyyub alıb çəkməyə başladı. Sadıq bir qullab vurub dedi: –Zəki müəllim, sən ki, maşallah, çəkən deyilsən, – sonra üzünü Teyyuba tutub əlavə etdi: – Zəki müəllim nə papiros çəkər, nə də o zəhirmardan dilinə vurar. Teyyub nə isə anlaşılmaz bir şey fısıldadı. Bu kök, yekəpər, qırmızısifət, şişman kişi bayaqdan bəri öz adından başqa bir kəlmə belə söz deməmişdi. O, yalnız parovoz kimi tövşüyür və üzündən salxım-salxım axan tərini silirdi. Sadıq hırıldadı: –Doğrusu, Zəki müəllim, qulağıma bir söz çatıb, amma heç inanmağım gəlmir. Deyirlər maşın almaq istəyirsən. Necə söhbətdi? –Nədi ki, yetim əlində qoğal əcayib? –Eh, ay Zəki muəllim, kaş elə mən də sənin kimi yetim olaydım! Sadıq bunu deyəndə Teyyub bərkdən kişnədi. Güman ki, bu onun gülüşü idi. Sadıq irişə-irişə davam etdi: –Adamın bir-iki nəfər sənin kimi "yetim" dayısı olsa, nə dərdi var? Zəki müəllim, sözüm ondadır ki, belə səninlə maşın nə isə uyuşmur e. Sən belə təmkinli, sakit adamsan, suyu üfürə–üfürə içirsən, səni rul dalında heç təsəvvür edə bilmirəm. Hə, Zəki müəllim, mən ölüm, vur bura! – Sadığın üzünün ifadəsi ciddiləşdi. – Amma zarafat bir yana qalsın, lap yaxşı fikrə düşmüsən. Maşın ayrı aləmdir! – O, Murtuza tərəf döndü. – Müəllim məndən yaxşı bilər, elə rəhmətlik Sabir kişi də deyib ki, əcnəbilər balona minib göydə mayallaq aşırlar, biz hələ avtomobilə də minmirik. downloaded from KitabYurdu.org 216 –Sabir bir az ayrı cür yazıb, – deyə Murtuz sözə qarışdı. – Amma ümumiyyətlə maşın yaxşı şeydir. Mən özüm də bir "Volqa"dan, "Pobeda"dan almaq istəyirəm. Oğlum iki ayağını dirəyib bir başmağa. Görək, gələn il düzəlsə... Sadıq birdən Teyyubun çiyninə şappıltı ilə çəkdi və hər ikisi bərkdən qaqqıldadı. –Necə yəni düzəlsə, ay rəhmətliyin nəvəsi! Teyyub lələnin canı sağ olsun! Bütün Bakının cəmi maşınları bu kişinin ixtiyarında! Ölməmişik ki, haçan desən qulluğunuzda hazırıq! –Qul sahibi olasınız. Çox sağ ol, əzizim, çox razıyam. –Yox, öz canımçün doğru sözümdür. Yaxşı, sən ki, Zəki müəllim "Volqa"nın açarını qoymusan cibinə! Mən əvvəl başa düşmədim, sonra isə anlayıb güldüm. –Ay Sadıq, bəxtəvərlikdən dəm vurursan. Açar-zad nədi, a kişi, qoy oturmuşuq. Hələ növbəyə yazılmışam, məndən qabaq yüzə qədər adam var. Özü də "Volqa"ya gücüm çatmaz, "Moskviç" almaq istəyirəm. Sadıq və Teyyub elə bərkdən şaqqıldadılar ki, (Teyyub, daha doğrusu, kişnədi) elə bil qarşılarında mən – Zəki İmanzadə deyil, Molla Nəsrəddinin özü oturub ən duzlu lətifələrindən birini danışırdı. –Ay Zəki müəllim, ay Zəki müəllim, idealist olub qaldın! Ə kişi, növbəylə kim maşın alır! Növbəyə dursan, on il də duracaqsan! –Camaat necə, mən də elə. Hiss edirdim ki, şablon sözlər deyirəm. Ançaq bəzən elə şərait olur ki, həqiqəti, doğrunu məhz şablon sözlərlə ifadə etmək lazım gəlir. Birdən Sadıq sanki nə isə xatırlayıb mənə baxdı. –Dayan, dayan, Zəki müəllim, deyirsən "Moskviç" istəyirsən? –Aha, –Çox gözəl, çox da pakizə! – Sadıq əlini-əlinə vurub Teyyuba tərəf döndü. – Teyyub, bu saatca ağlıma bilirsən nə downloaded from KitabYurdu.org 217 gəldi? Sən öl, sənin "Moskviç"in lap Zəki müəllimin malıdı! Teyyub nə isə fısıldadı. Sadıq eyvandan əyilib, aşağıda qapımızın ağzında dayanmış yaşıl "Moskviç"i göstərdi. – Budur e, elə burda dayanıb. Teyyub "Volqa" alıb, odur ki, elə bu "Moskviç"i verməyə adam axtarırdı. Özü də qət təzə maşındı. Murtuz xəbər aldı: –Nə qədər gedib? –Cəmi-cümlətanı beş min iki yüz kilometr! Özü də, canımçün, motoru saat kimi işləyir. Hə, Zəki müəllim, sağlığına qismət olsun! –Çox sağ ol, Sadıq, amma bu nisyə söhbətdir. Bu saat mənim maşın almaq imkanım yoxdur. Mən bir ilə, il yarıma nəzərdə tutmuşdum. –Eh, ay Zəki müəllim, Teyyub elə oğlanlardan deyil. Götür, maşın olsun sənin. Pul-zad da lazım deyil. Mən elə bunu Teyyubun da adından deyirəm, neçün ki, xasiyyətinə bələdəm. –Yaxşı qanmadım, necə yəni? – Mən bunu deyəsən bir qədər sərt dedim, çünki Sadıq nə isə tutulan kimi oldu və dərhal sözü dəyişdi. –Yox, onu deyirəm ki, yəni qaçhaqaç deyil ki, dostuq, aşnayıq. Adamın adama doverisi olar. Götür maşını işlət. Pulun da vamnan verərsən. Bir hissəsini indi, bir hissəsini bir il, il yarımdan sonra, haçan kefin istəsə! –Çox sağ ol Sadıq, amma bu havayı danışıqlardı, keç ayrı söhbətə. Sadıq susdu və nədənsə əyri-əyri Murtuza tərəf baxdı. Bu baxışı mən də, Murtuz da tutduq. Az sonra Murtuz ayağa durdu:
–Zəki, telefon hardadır, mənim bir uzun-uzadı telefon söhbətim var. Murtuz o biri otağa keçdi. Sadıq stulunu mənə yaxın çəkib səsini bəmə saldı. –Zəki müəllim, vallah, sənin belə qəribə xassiyyətin var e! downloaded from KitabYurdu.org 218 A kişi, biz də sovet vətəndaşıyıq, vətəndaşlıq borcumuzu da bilirik və indi bacardığımıza, fərasətimizə görə yerinə yetirməyə də çalışırıq. Amma belə vasvasılıq da yaxşı deyil də, he, he, he! Zəki müəllim, yaxşı, sən maşını mağazadan yox, bizdən alsan, pulunu da birdən yox, erməni demiş "qamas- qamas" versən dünya dağılmaz ki, sovet hökumətinə bir şey olmaz ki, hə? –Yox, olmaz. –Nə olmaz? –Sovet hökumətinə bir şey olmaz, amma o sən deyən iş də olmaz, baş tutmaz. –Bax, bu olmadı da, Zəki müəllim, sən özünü bizə yad biləndə, biz də səni yaxın saya bilmərik, bir sözümüz, dərdimiz olsa, deyə bilmərik. Hə? Mən ölüm, necə sözdü? Mən nəzakət və qonaqsevərlik haqqında bütün bildiklərimi səfərbər edib gülümsənən sayaq oldum. –Yox, niyə ki... –Bilirsən, Zəki müəllim, indi mən sənin yanına ərk eləyib gəlmişəm. Bizim xalanəvəsi, Teyyubun oğlu sənin sənətini seçib. Deyir elə mən də Zəki dayım kimi olmaq istəyirəm. Hə, indi dokumentlərin də verib sizin instituta. Maşallah, çox zəkalı, qabiliyyətli uşaqdır, amma bir az utancaqdır, bir də belə çox nervnidir, imtahan-zad olanda da lap özünü itirir, bildiklərini də yadından çıxarır, görürsən dili tutuldu, bir kəlmə danışa bilmədi. İndi, Zəki müəllim, uzun sözün qısası, səni deyib gəlmişik. Teyyub mənə deyəndə dedim xalaoğlu, sən lap arxayın ol, ürəyivi buz kimi elə, Zəki müəllim mənimlə qaranoydı, qardaş kimiyik, sözümü yerə salmaz. Zəki müəllim, gərək elə biləsən öz balandır. Necə deyərlər, əti sənin, sümüyü mənim, gərək ona kömək eləyəsən, biz orda səndən başqa heç kəsi tanımırıq. İndi sən özün bil də, kimi görmək lazım, nə lazımdı, göz üstə! Sən ancaq bizə papaq elə! Teyyub nəhayət dilləndi: –Xəcalətdə qalmarıq, – deyə fısıldadı. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|