Agarəhim Əsərlər Ana dilinin tədrisi metodikası

Ağarəhim Əsərlər 
53 
müəllimin nümunəvi oxusunu kitabdan izləyə bilərlər. Bu prosesin 
daha üstün cəhəti ondan ibarətdir ki, şagirdlər yalnız eşitmir, yalnız 
dinləmir, eyni zamanda müəllimin oxuduğu söz və cümlələri, bü-
tövlükdə eşitdiklərini görmə qavrayışına əsasən izləməli, onların 
səs-hərf tərkibini müəyyənləşdirməli olurlar. Belə oxu nəticəsində 
ayrı-ayrı sözlərin tez yadda qalması sonradan aparılacaq müstəqil 
oxu üçün ilkin hazırlıq mərhələsi funksiyasım yerinə yetirir. Təkrar 
oxunu asanlaşdırır. 
c) Növbələnmiş oxu prosesində şagirdlərə zəif və çox sürətli 
oxuyan yoldaşlarını izləmək və onların oxusunu normal sürətli 
oxu ilə müqayisə edərək nəticə çıxarmaq bacarığının verilməsi. 
Məktəb təcrübəsində bu məsələnin müvəffəqiyyətlə həyata ke-
çirilməsi özünü üç mərhələdə büruzə verir: a) növbələnmiş oxu 
prosesində şagirdlərin öz zəif və sürətli oxuyan yoldaşlarını izləmə-
si; b) onların oxusunun sürətli oxu ilə müqayisə edilməsi; v) oxu-
dan nəticənin çıxarılması. 
Məktəb təcrübəsində birinci mərhələdən daha geniş istifadə olu-
nur. Bu bir neçə cəhətdən əhəmiyyətlidir. Birincisi, o, müəllimə bü-
tün şagirdlərin oxusunu izləmək, oxunun nöqsan və müvəffəq cə-
hətlərini, sürətini qeydə almaq, ayrı-ayrı şagirdlərin səviyyəsini öy-
rənmək imkanı verir. İkincisi, şagirdlərə oxu zamanı yoldaşının hər 
söz, ifadə və cümləni necə deməsinə diqqət yetirmək, müəllimin 
icazəsi ilə oxuyana düzəliş vermək, eşitdikləri sözlərin səs və hərf 
tərkibini müəyyənləşdirmək üçün şərait yaradır. Üçüncüsü, zəif 
oxuyanlarda da yoldaşı kimi sürətli və rəvan oxumaq həvəsi, daxili 
tələb yaradır. Dördüncüsü, şagirdlərə eşitdikləri bəzi sözlərin tələf-
füzü ilə yazılışı arasında müəyyən fərq olunduğu diqtə edir. Beşin-
cisi, şagirdlərin oxu prosesindəki çatışmazlıqlarını aradan qaldır-
maq üçün müəllimi xəbərdar etmək funksiyasını yerinə yetirir və s. 
Ona görə də növbələnmiş oxunun bu böyük əhəmiyyətini nəzərə 
alıb şagirdlərlə həm zəif, həm də sürətli oxuyan yoldaşın oxusunu 
izləmək üzrə müntəzəm işlər aparılmalıdır. 
İkinci mərhələdə bacarıqların formalaşdırılması şagirdlərin mü-
qayisə və tutuşdurmalar aparmalarına, yaxşını pisdən ayırmalarına 

---