Agarəhim Əsərlər Ana dilinin tədrisi metodikası

Ağarəhim Əsərlər 
55 
si şagirdlərə səssiz, gözlə oxumaq vərdişləri aşılamaqdan ibarətdir. 
Çünki səssiz oxu onun sürətinin üç-dörd dəfə artırılmasını təmin 
edir. Onların yorğunluqlarının qarşısını alır. Oxunun məhsuldarlı-
ğını artırır, mətnin şüurlu mənimsənilməsinə əsaslı təsir göstərir. 
 
5. Oxunun düzgünlüyü 
 
Oxunun düzgünlüyü oxu vərdişlərinin aşılanması üçün başlıca 
şərtdir. I-II siniflərdə şagirdlərdən bəziləri oxuda müxtəlif xarakter-
li nöqsanlara yol verirlər. Belə ki, onlar sözləri bütöv oxumaqda çə-
tinlik çəkirlər. Çoxhecalı sözləri höccələməklə, yaxud hərflərlə 
oxuduqlarından sözlərin axırına çatmamış əvvəlki hecaları unudur-
lar. Nəticədə ya çaşıb qalır, yaxud da ki özlərinə bir növ yaxın 
olanları (nitqlərində çox işlətdikləri) ilə əvəz edirlər. Bəzən də tə-
ləskənliyə yol verərək sözlərə heca artırır (dəftər(in), kitab(a), kü-
çə(də), və s.), heca buraxır (tərəvəz(lik)də, kənd(li)lər, gör(üş)lər və 
s.), sözlərin əvvəlinə səs əlavə edir (i)radio, i(radə), bir səsi başqası 
ilə əvəzləyirlər (gəliləm, arı-ayı və s.) Bundan əlavə, şagirdlər oxu-
duqları sözləri yerli dialekt və şivənin təsiri altında tələffuz edirlər, 
heç şübhəsiz ki, belə nöqsanlar anlaşılmazlıq yaradır, mətnin dərk 
olunmasını çətinləşdirir. Oxunun normal sürətinə mane olur. 
Bütün bunlar oxu prosesində aşağıdakı tələblərin nəzərə alınma-
sı zərurətini irəli sürür. 
1. Sözləri səlist, aydın, sərbəst və bütöv oxumaq. 
2. Rabitəli mətnləri cümlələrlə oxumaq, fasiləni (qrammatik, 
məntiqi və psixoloji), məntiqi vurğunu gözləmək. 
3. Ədəbi tələffüz qaydalarına riayət etmək. 
4. Oxu prosesində buraxılan səhvləri dərhal şagirdlərin nəzrinə 
çatdırmaq və nöqsanların aradan qaldırılması uğrunda müntəzəm 
mübarizə aparmaq. Qabaqcıl müəllimlər oxunun düzgünlüyünü tə-
min etmək üçün ən optimal priyomlardan, iş formalarından istifadə 
edirlər: 
—
yanlış oxunan sözlərin təkrarən oxudulması üzrə müntəzəm 
məşqlərin aparılması; 

---