Azərbaycan Respublikasının daxili və xarici siyasətinə, beynəlxalq münasibətlərə dair analitik jurnal
Yüklə 3,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- STRATEJİ TƏHLİL
- Ключевые слова
- Azərbaycan ilə Almaniya arasında sosial sahədə əlaqələr
- STRATEJİ TƏHLİL 121
- Müstəqil Azərbaycan Respublikası ilə birləşmiş Almaniyanın sosial-humanitar sahədə əməkdaşlığının tarixi 1990-cı illərin əvvəllərindən
STRATEJİ TƏHLİL | Say 2 (9) • 2014 118 Say 2 (9) • 2014 | STRATEJİ TƏHLİL 119 Açar sözlər: Azərbaycan, Almaniya, sosial, humanitar, humanizm, əməkdaşlıq Key words: Azerbaijan, Germany, social, humanitarian, humanism, collaboration Ключевые слова: Азербайджан, Германия, социальный, гуманитар- ный, гуманизм, сотрудничество Sosial- humanitar sahədə Azərbaycan- Almaniya əlaqələri Sona MƏHƏRRƏMOVA Sumqayıt Dövlət Universitetinin Ümumi tarix kafedrasının baş müəllimi smaharramova@mail.ru STRATEJİ TƏHLİL | Say 2 (9) • 2014 120 Giriş Qloballaşan müasir dünyada inkişaf etmiş dövlətlərin, o cümlədən Almani- yanın xarici siyasətinin əsas prioritetlərindən biri də sosial-humanitar sahədə fəaliyyətdir. Son 10 ildə əldə olunan inkişafın nəticəsi kimi Azərbaycan Res- publikası da bu istiqamətdə bir sıra işlər həyata keçirmişdir. Bakıda ardıcıl olaraq Beynəlxalq Humanitar Forumların keçirilməsi bu istiqamətdə aparılan siyasətin bariz göstəricisidir. Multikulturalizm sahəsində Azərbaycanın uğurlu dövlət siyasətinin məntiqi nəticəsidir ki, cəmiyyətdə tolerantlıq və dözümlülük ənənəsi yaranmışdır. Məqalədə, əsasən, Azərbaycan ilə Almaniya arasında sosial-humanitar sahədə əlaqələrin tarixi araşdırılmış, eyni zamanda müstəqilliyin ilk illərində ağır sosial-iqtisadi problemlərlə, Ermənistanın hərbi təcavüzü və Dağlıq Qara- bağ münaqişəsi nəticəsində yaranmış humanitar fəlakətlə üzləşən Azərbaycana Almaniya hökumətinin, humanitar təşkilatlarının və ayrı-ayrı vətəndaşlarının göstərdiyi sosial-humanitar yardımlardan bəhs edilmişdir. O da qeyd edil- mişdir ki, əgər Azərbaycan müstəqilliyinin ilk illərində ağır sosial-iqtisadi problemlərinə görə Almaniyanın və digər ölkələrin humanitar yardımına böyük ehtiyac duyurdusa və bu əməkdaşlıq yalnız birtərəfli yardımla məhdudlaşırdısa, hal-hazırda Azərbaycan Respublikası digər ölkələrə humanitar yardım göstərir. Bu yardımın Almaniya ilə bağlı nümunəsi Heydər Əliyev Fondu tərəfindən II Dünya müharibəsi illərində dağıdılmış və yandırılmış Berlin qəsrinin bərpası ilə bağlı başlanmış kampaniyaya maliyyə vəsaitinin ayrılmasıdır. Azərbaycan ilə Almaniya arasında sosial sahədə əlaqələr Azərbaycan Respublikası ilə Almaniya Federativ Respublikası arasında əlaqələrin tərkib hissələrindən birini də sosial-humanitar sahədə əməkdaşlıq təşkil edir. Bu sahədə iki ölkə arasında müəyyən tarixi ənənələr mövcuddur. Belə ki, Sumqayıt ilə Lüdviqshafen şəhərləri arasında əməkdaşlıq 1977-ci ilin avqust ayında Lüdviqshafen şəhərinin keçmiş oberburqomistri doktor Verner Lüdviq və SSRİ – Reyn-Nekkar Dostluq Cəmiyyətinin sədri Byulovun Sumqayıta səfəri ilə başlamışdır. 1977-1979-cu illər ərzində qarşılıqlı səfərlər çərçivəsində Sumqayıt Şəhər İcraiyyə Komitəsinin sədri Zülfü Hacıyevin 1 rəhbərliyi ilə nümayəndə heyəti Lüdviqshafen şəhərinə səfər etmişdi [17, s.9-10]. İki şəhər arasında dostluq əlaqələrini dərinləşdirmək məqsədilə 1981-ci ildə Sumqayıt- da “Lüdviqshafen həftəsi” keçirilmişdir. 1984-cü ildə isə Bakı şəhəri ilə Maynts şəhəri arasında “qardaşlaşmış şəhərlər” kontekstində əlaqələr qurulmuş, son- ralar bu əlaqələr davam etdirilmiş və müstəqilliyin ilk illərində Maynts şəhər bələdiyyəsinin nümayəndələri V.Videnrot və Y.Şober Bakıya gəlmişdilər [1, s.33]. Bundan əlavə, 1986-cı ildə Sumqayıt ilə Lüdviqshafen şəhərləri ara- 1 Qeyd edək ki, Zülfü Hacıyev 1990-1991-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Baş nazirinin birinci müavini vəzifəsində çalışmış və 1991-ci il noyabrın 20-də Qarakənd kəndi yaxınlığında ermənilər tərəfindən vurulmuş vertolyotda faciəli şəkildə həlak olmuşdur. Say 2 (9) • 2014 | STRATEJİ TƏHLİL 121 sında əməkdaşlığa dair ikitərəfli saziş, 1987-ci ildə isə Moskvada hər iki şəhərin nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə yekun razılaşma sənədi imzalanmışdır. 1987-ci ildə bu münasibətlə Lüdviqshafen şəhərində “Sumqayıt günləri” keçirilmişdir. Müstəqil Azərbaycan Respublikası ilə birləşmiş Almaniyanın sosial-humanitar sahədə əməkdaşlığının tarixi 1990-cı illərin əvvəllərindən başlasa da, bu əməkdaşlığın hüquqi əsasını 1995-ci il dekabrın 22-də imzalanmış və 11 maddədən ibarət “Al- man hərbi qəbirləri barədə” Saziş təşkil edir [21]. Məhz bu saziş iki ölkə arasında sosi- al-humanitar sahədə əlaqələrin humanizm prinspləri əsasında genişlənməsinə təkan vermişdir. Yeri gəlmişkən, Azərbaycanda mövcud olan 5 alman qəbiristanlığı, o cümlədən XIX əsrin əvvəllərində ölkəmizə gəlmiş almanların 300-dən artıq yaşayış evi yenidən restavrasiya edilərək Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin nəzdində qorunan abidələr sırasına daxil edilmişdir [32]. Müstəqilliyimizin ilk illərində bütün respublikada olduğu kimi Sumqayıtda da iqtisadi vəziyyət getdikcə ağırlaşmış, Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçı- sı E.İsmayılovun xahişi ilə Lüdviqshafen şəhərində böyük həcmdə ərzaq və tib- bi ləvazimat toplanmış və xüsusi təyyarə ilə Sumqayıt şəhərinə göndərilmişdir. 1997-ci ilin oktyabrın 20-27-də Sumqayıt ilə Lüdviqshafen arasındakı dostluq əlaqələrinin 20 illik yubleyi keçirilmişdir. Yubiley tədbirlərində iştirak etmək üçün Almaniyadan 14 nəfər nümayəndə ölkəmizə səfər etmişdir [18]. 2002-ci ildə Lüd- viqshafen və Sumqayıt şəhərləri arasında əməkdaşlıq əlaqələrinin 25 illik yubileyi qeyd edilmişdir. Bu münasibətlə Almaniyanın İqtisadi İnkişaf və Əməkdaşlıq Fe- deral Nazirliyinin (İİƏFN) təşəbbüsü ilə Almaniya Texniki Əməkdaşlıq Cəmiyyəti (TƏC) bu ölkənin Tərəfdaş Şəhərlər Assosiasiyası ilə birgə “Almaniya-Qafqaz şəhərləri arasında əməkdaşlıq” layihəsini hazırlamışdır. Bu layihə Almaniya və Qafqazın üç qardaşlaşmış şəhərini - Lüdviqshafen və Sumqayıtı, Biberax və Te- lavivi, Saarbrüken və Tbilisini əhatə etmişdir [4, s.11-12]. 2002-ci il iyulun 3-də Almaniyanın İİƏFN-nin TƏC tərəfindən dəstəklənən məsləhət layihəsi haqqında müqavilə tərəfdaş şəhərlər - Sumqayıt və Lüdviqshafen arasında imzalanmış- dır [5]. Müqaviləyə əsasən, ətraf mühit, sənaye və məişət tullantılarının kadastrı, ətraf mühiti qorumaq ruhunda tərbiyə, su sərfinin hesablanması, təmizləyici qur- ğuların bərpası və eləcə də gənclərin asudə vaxtlarının səmərəli təşkil olunması məsələləri müzakirə edilmişdir. Problemin aktuallığını nəzərə alaraq Azərbaycan ilə Almaniyanın qardaşlaş- mış şəhərləri olan Sumqayıt və Lüdviqshafenin rəhbərliyi alman tərəfin texniki Müstəqil Azərbaycan Respublikası ilə birləşmiş Almaniyanın sosial-humanitar sahədə əməkdaşlığının tarixi 1990-cı illərin əvvəllərindən başlasa da, bu əməkdaşlığın hüquqi əsasını 1995-ci il dekabrın 22-də imzalanmış və 11 maddədən ibarət “Alman hərbi qəbirləri barədə” Saziş təşkil edir. Yüklə 3,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|