C a n e r t a s L a m a n Big Bang Və Tanrı
Yüklə 70,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xəyali zamanın ortaya atılması
- Yalnız fizika qaydaları ilə məhdud qalmaq arzusu
- Xəyali zaman gerçəkliyi
103 kinq belə deməkdədir: “Rojer Penros və mən göstərdik ki, Eynşteynin ümumi nisbilik nəzəriyyəsi, kainatın bir baş- lanğıcının və ola biləcək bir sonunun olmasını tələb edir.” Yaxşı, Stefen Houkinqin kainatın bir başlanğıcı olmadı- ğına dair izahatı haradan qaynaqlanmaqdadır? Kainatın başlanğıcı olduğunu nəzəri olaraq Penros ilə birgə isbat etdiyini söyləyən bir adam digər tərəfdən bir başlanğıcın olmadığını necə deyə bilər? Houkinqin ən son kitabları da daxil olmaqla, bütün əsərlərində Penros ilə birgə etdiyi təcrübələrin arxasında durduğunu, bunları heç cürə inkar etmədiyini nəzərə alsaq, bu ziddiyyət necə izah oluna bilər? Xəyali zamanın ortaya atılması Big Bang ilə bağlı məlumatlarımız “Plank zamanı”na qədər gedib çıxmaqdadır. “Plank zamanı” Big Bang-dən son- rakı 10 -43 saniyəni ifadə edir. Bu ədədi yazmağa səbriniz var- sa, belə də yaza bilərsiniz 0.0000000000000000000000000000 000000 000000001 saniyə. Houkinq də məlumatımızın bura- ya qədər getdiyini qəbul etməkdə, lakin Big Bang-in başlan- ğıcı ilə bu zaman hissəsi arasındakı qeyri-müəyyənlikdən narahatlıq keçirtməkdədir. Bu zaman ərzində istilik 32 10 Kelvin kimi inanılmaz bir dərəcəyə çatmaqdadır. Bu isti- lik səbəbilə kütlə çəkiliş qüvvəti, nüvə qüvvəsi və elektro- maqnetik qüvvətlərin hamısı birləşməkdə və bu zamandan əvvəlki vəziyyət elmi olaraq tərifsiz qalaraq fizika qanunları işləməməkdədir. Houkinq “Fizika qanunlarının” keçərsiz ol- duğu bu andan narahat olmaqdadır. Onun fikrincə, bu nöqtə fizika qanunlarının müstəqil etibarlılığına bir zərbədir. Ho- ukinq “Qoz Qabığındakı Kainat” kitabında bu narahatlığını belə ifadə edir: “Əgər elm qanunları kainatın başlanğıcın- 104 dan bəri şübhə altındadırsa, başqa zamanlarda da səhv ola bilməzlərmi?” Houkinq kainatın və fizika qanunlarının ka- inat xarici bir Güc tərəfindən yaradıldığı, kainatın və fizika qanunlarının Ondan asılı olduğu fikrini pozitivist yanaşma- ya zidd görməkdə, hər şeyi mütləq mövcud fizika qanunları çərçivəsində şərh etməyə çalışmaqdadır. Zamanın “gerçək zaman” olması halında başlanğıcı olması lazım olduğunu qəbul edən Houkinq bu nəticədən xilas olmaq üçün “xəyali zaman” (imaginary time) anlayışını işə salır. Bu anlayışa görə, “Plank zamanı”ndan əvvəlki zaman “xəyali zaman” anlayışı ilə açıqlanacaq və bu zamandan əvvəlki vəziyyətdə kainatın ölçüsü çox kiçildiyi üçün Eynşteyn düsturları bir kənara buraxılaraq kvant mexanikasının qeyri-müəyyənlik qanunundan faydalanılacaqdır. Bu səbəbdən buna Kvant Çəkiliş modeli də deyilmişdir. Kainatın ölçüsünün kiçildiyi, lakin sıxlığının artdığı bu vəziyyətdə kvantum qanunları- nın etibarlı olduğunu iddia etmək üçün nə bir sübut, nə də məntiqi bir səbəb vardır. Kainatın bütün sıxlığının tək bir nöqtəyə sıxışdığı bu vəziyyəti atomun içində keçərli olan kvant vəziyyəti ilə eyni görmək heç də məntiqli deyil. Yalnız fizika qaydaları ilə məhdud qalmaq arzusu Houkinq düsturların içinə “xəyali zaman” anlayışını daxil edərək Penros ilə birgə işlərində çatmış olduğu kaina- tın və zamanın başlanğıcı olması nəticəsindən yayınmaqda- dır. Penros ilə işləri isə “gerçək zaman” üçün yenə etibarlı olduğundan, onlardan da imtina etməməkdədir. Houkinq “Zamanın Qısa Tarixi” adlı kitabında belə deyir: “Gerçək za- manda kainat kosmos-zamanın sərhədini meydana gətirən 105 və elm qanunlarının işləmədiyi təkliklərdə başlamaqda və sona çatmaqdadır. Lakin xəyali zamanda təkliklər və sərhədlər yoxdur.” Bu vəziyyəti belə yekunlaşdıra bilərik: 1 - Houkinq zamanı “gerçək zaman” olaraq nəzərə alan da zamanın başlanğıcı olduğunu qəbul etməkdədir. 2 - Houkinq zamanı “xəyali zaman” olaraq nəzərə alan- da kainatın zamanlanmış bir başlanğıcı olduğu fikrindən daşına biləcəyimizi söyləməkdədir. Houkinq kainatın xəyali zamandakı tarixi başlanğıcını Cənub Qütbünə bənzətməkdədir. Onun fikrincə, “Başlan- ğıcdan əvvəl nə olub?” deyə soruşmağın heç bir mənası yox- dur. Bu cür xəyali zaman Cənub Qütbünün cənubundakı nöqtələr qədər tərifsizdir. Houkinq Tanrının varlığını heç bir zaman ateistcəsinə inkar etmir. Lakin O, Tanrının mövcudluğuna ehtiyac ol- madan açıqlanacaq bir kainatı dizayn etməklə məşğuldur. Beləcə, kainatı açıqlamaq üçün Tanrıya olan ehtiyac yox olacaq və fizika qanunları ilə hər şey izah oluna biləcək. Ho- ukinq “Zamanın Qısa Tarixi” kitabında açıqca “Zaman və kosmosun sərhədsiz və sonlu olduğu düşüncəsinin yalnız bir təklif olduğunu vurğulamaq istəyirəm” deməkdədir. O, zamanın Cənub Qütbü kimi sonlu, amma sərhədsiz (baş- lanğıcsız) olduğuna dair yanaşmasının elmi müşahidə və məlumatlara söykənmədiyini açıqca söyləməkdədir. Onun bu təklifi fizika qanunlarının bir başlanğıcla kəsilməsini psixoloji olaraq istəməməsindən qaynaqlanmaqdadır. 106 Xəyali zaman gerçəkliyi Houkinq “Xəyali zaman”ın varlığını təklif edərkən öz ixtisası olan fizikadan fəlsəfəyə keçməkdədir. Çün- ki bu anlayış elmi müşahidə və təcrübədən qaynaqlanan bir anlayış deyil. Mənim kimi məlumatda bölünmə olma- dığını, fəlsəfə və fizika kimi məlumat sahələrinin hamı- sını həqiqətə çatmaq üçün birləşdirmək lazım olduğunu müdafiə edən birisi bir fizikin fəlsəfəyə girməsini bir filo- sofun da fizika problemlərinə girməsi qədər xoş qarşılayır. Lakin problem Houkinqin fəlsəfəyə girməsi deyil, nə qədər doğru fəlsəfə aparmasıdır. Bu nöqtədə “Xəyali zaman” an- layışının fizika və fəlsəfə baxımından həqiqətini mübahisə etmək mərhələsinə gəlirik. Sualı fəlsəfənin dili ilə soruşsaq, əsas sualımız “Xəyali zamanın ontoloji həqiqəti nədir?” ol- malıdır. Əslində, Houkinq Zenonun və Rasselin gerçək ilə zehni fantastikanı qarışdırmasındakı xətaya eynən özü də düşmüşdür (“Kainatın başlanğıcı olduğunun fəlsəfi sü- butları” başlığı ilə bu mövzu haqda əvvəlki bölümlərdə danışdıq). Hazırladıqları riyaziyyatın həqiqətdəki qarşı- lığı ilə maraqlanmadan, sırf qarşılarındakı ədədlərlə ma- raqlananlar bunu anlaya bilməmişdirlər. Halbuki kainatı açıqlamaq üçün riyazi düsturlara müraciət edənlər hazırla- dıqları riyaziyyatın həqiqətdəki qarşılığı ilə maraqlanmaq məcburiyyətindədirlər. Çünki fizika riyaziyyatı alət olaraq istifadə edən bir elmdir. Qurğulanmış olub, həqiqətdə qarşı- lığı olmayan riyaziyyatın fizika ilə bir əlaqəsi yoxdur. Aktual həyatdan bir nümunə ilə “gerçəyin riyaziyyatının” və “zeh- ni fantastikanın riyaziyyatının” fərqini göstərməyə çalışaca- ğam. Üç adamın üç ayrı alma ağacını düşünək. Məncə, bun- lardan ikisi bəzi vəziyyətlərdə üçüncünün alma ağacındakı alma sayını bilmədən “Bizim üçümüzün alma ağaclarındakı almaların sayı 100-dən çoxdur” deyə bilərlər. Məsələn, bu Yüklə 70,94 Kb. Dostları ilə paylaş:
|