C a n e r t a s L a m a n Big Bang Və Tanrı
Yüklə 70,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Houkinq və elmi fantastika
- Houkinq və pozitivizm
110 Amma nə etsək də, ümumi entropiya həmişə artır. Halbuki nə etməyimizdən asılı olmayaraq, heç bir insanın zaman an- layışını dəyişdirə bilməz, psixoloji oxu ilə oynaya bilmərik; kimsənin “əvvəl” və “sonra”sının yerlərini bir an belə dəyişdirə bilmərik. Zaman hər insan üçün və kainatın hər nöqtəsi üçün hər an tək istiqamətli axır. İrəliləyən zaman heç vaxt “ümumi zaman” anlayışı ilə ifadə edilməsi ilə əlaqədar olaraq tək istiqamətli deyildir, halbuki termodinamik ox həmişə “ümumi entropiya” ilə irəliləyir. Həmçinin, insanın zamanı qavraması ilə Entropiya Qanunu arasında mütləq bir uyğunluq göstərilə bilməz. İnsanlar Entropiya Qanunu- nun fərqinə varmadan kainatı qavrayırlar, əgər sistemdəki entropiya artırsa, insanın zaman anlayışının dəyişəcəyinə dair heç bir məntiqi səbəb yoxdur. Bu da psixoloji ox ilə ter- modinamik oxun fərqli olduğunu göstərir və Houkinq bu- rada da yanılmaqdadır. Görülür ki, Houkinq, entropiyanın tək istiqamətli axışı ilə zamanın tək istiqamətli axışını qarış- dırmaq ( paralel olanı eyni saymaq) kimi bir səhv etmişdir. Houkinq və elmi fantastika Bizi maraqlandıran əsl mövzuya qayıtsaq, Houkin- qin öz etiraflarından zaman mövzusu haqqındakı səhv qiymətləndirmələrinin onu sürüklədiyi səhv nəticələr orta- dadır. Kim bilir, bəlkə də bunun səbəbi Houkinqin elmi-fan- tastikaya olan marağıdır və o, kitablarında bir elmi fantasti- ka həyəcanı yaratmaq istəyir. Onun sonradan səhvini anla- dığını söylədiyi əvvəl ölüb sonra yaşayıb ən sonda da doğu- lacaq olan insan fikri bu həyəcanı həm Houkinqin zehnində, həm də oxucularda meydana gətirə bilməkdədir. Houkin- qin fikirlərilə maraqlananlardan, hətta onun proyektləri üçün pul tapılmasını təmin edənlərdən biri də ən məşhur 111 elmi-fantastik filmlərin prodüsseri Spilberq olmuşdur. Bu ikili görüşmələrində bir-birlərinə iltifatlar etmiş, Houkinq zarafat edərək çəkəcəyi filmin adının “Dördüncü Gələcəyə Geri Dön” olmalı olduğunu söyləmişdir. Houkinqin zaman haqqındakı yanaşmalarının gerçək dünyada qarşılığı yox- dur, fəlsəfi olaraq desək, bu zaman anlayışının ontoloji bir dəyəri yoxdur. Kavallerinin dediyi kimi: “Müşahidələrə söykənən hər dəyər gerçək bir ədəd ilə ifadə olunmalıdır, yoxsa o xəyali elmin və ya elm-fantastikanın mövzusuna çevriləcəkdir.” Houkinq fiziki nəzəriyyələrin yalnız riyazi modellər olduğunu və bu modellərin gerçəyə uyğun gəlib- gəlmədiklərinin əhəmiyyətsiz olduğunu söyləmişdir. Bu zehniyyət Houkinqin “xəyali zaman” anlayışını meydana gətirməsinə və bu xəyali zamanda bir elmi-fantastik filmdə olduğu kimi irəli-geri gedə biləcəyi iddiasını ortaya atmasına səbəb olmuşdur. Kavallerinin müşahidəyə söykənən gerçək ədədləri istifadə etməyənlərin, elmi fantastika ilə məşğul olduğunu söyləməsi necə də doğrudur! Houkinqə edilən digər bir tənqid isə Houkinqin modelində kainatın başına doğru gedəndə gerçək zamandan xəyali zamana keçişdə zaman anlayışının kosmik ölçülərlə bərabərləşməsidir. Kosmosun ölçülərində arada olmaq əsasdır; məsələn, X ilə Y düz xəttinin ortasında A nöqtəsi var ola bilər, amma zamanda “prioritet” və “sonralıq” əsasdır. Məsələn, B hadisəsi C hadisəsindən əvvəldir, C isə D hadisəsindən əvvəldir kimi. Houkinqin yanaşmasında zaman kosmosun digər ölçüləri ilə eyni kateqoriyada qəbul edilir və özünə xas xüsusiyyətləri də nəzərə alınmır. Houkinqin ən böyük çətinliklərindən biri “xəyali zaman”ı, “gerçək zaman”a bağ- lamaqdır. Xəyali zamanda kvant vəziyyətindən necə gerçək zamana keçilmişdir? Houkinqin xəyali zaman və gerçək za- man mövzusundakı çətinliyini “Zamanın Qısa Tarixi” adlı kitabındakı bu cümlədən anlaya bilərsiniz: “Buna görə də 112 gerçək zamanınmı, yoxsa xəyali zamanınmı gerçək olduğu sualını soruşmağın mənası yoxdur.” Houkinqin xəyali za- man dizaynı nə fəlsəfə, nə fizika, nə də sağlam fikir baxımın- dan etibarlıdır. Houkinq uydurduğu bu anlayışdan gerçək zamana necə keçildiyini heç bir zaman göstərə bilməmişdir Houkinq və pozitivizm Kainatın başlanğıcındakı “Plank zamanı”nda bütün fiziki qanunlar yox olur. Bu vəziyyətdə tam bir tərif edilə bilməzlik, hətta xəyal belə edilə bilməzlik vardır. İbn Sina yoxluğun bir şey olmadığını, ona görə də xəyal belə edilə bilməyəcəyini söyləyir. Kainatın ilk halı İbn Sinanın “yox- luq” tərifinə tam uyğun gəlməkdədir. Yoxluqdan gözlənilən tərif edilə bilməzlik və fiziki qanunların yoxluğu vəziyyəti kainatın başlanğıcında vardır. Kainatın başlanğıcına dair riyazi düsturlar, kainatın bu vəziyyətində sıxlığın sonsuz olduğunu göstərməkdədir. Halbuki kainatdakı heç bir şe- yin sıxlığı sonsuz ola bilməz, bu vəziyyət də kainatın baş- lanğıcının yoxluğa uyğun gəldiyini dəstəkləməkdədir. İşin maraqlı tərəfi odur ki, elmi düsturlar və riyazi hesab- lamalar kainatın tam başına gəldikdə fizika qanunlarının işləməyəcəyini göstərməkdədir. Qısacası, elmi düsturlar ka- inatın başlanğıcının “yoxluq” ilə eyni təriflərə sahib olduğu- nu göstərməkdədir. Kainatın başlanğıcında kosmosun yox olması, zamanın dayanması da bu başlanğıc vəziyyətinin yoxluğa bərabər olduğunu göstərməkdədir. Kosmos və za- manın olmadığı maddi bir varlığın tərifi mümkün deyil. Ay- dın olur ki, Stefen Houkinq bu nəticəni görmüş və özünün də ifadə etdiyi kimi fiziki qanunların kəsilməməsini arzu et- mişdir. Kimsə Houkinqə arzu edilənlə gerçək olanın fərqini mütləq izah etməlidir! Houkinq bunun ardınca öz poziti- Yüklə 70,94 Kb. Dostları ilə paylaş:
|