Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 218
Asqad Muxtor Qayiqni to‘rt-besh metrga yana ko‘tarib, bosh qa bir qahrli to‘lqinning o‘pqonday qo‘yniga ot ganda, machtaga borib urilib beli mayishgan Sattor, ko‘ziga ajal ko‘rinib ketib, Komilani ham unutdi. Shunday tashlanganda qayiq yoni bilan tushsa bormi... Sattor mo‘ljalni ham yo‘qotdi, esi ni ham... Yo‘q, esi joyida edi: u jon-jahdi bi lan qutini ko‘tara boshladi, tomirlari o‘ynoqlab, ikki pudcha baliqni qayiqning labiga ko‘tarib to‘lqin qa’riga itarib yubordi. Yana baliqlar usti da sirg‘ana-surila borib boshqa qutiga yopishdi. Komila dovulda avval uni yaхshi ko‘rolmadi, ke yin sharpasini ko‘rgach, nima qilayotganini tu- shunmadi. – Eshkakni qo‘yib yubormang! – deb baqirgan cha, oqsoqlanib borib, rulni tutdi. So‘ng, quturayot gan to‘lqinlar orasida o‘lik baliqlar ning yiltillagan sirtini, to‘lqin bilan qayiqqa kelib urilgan quti taхta larini ko‘rib, payqadi. Sattor tomonga otildi. Qara sa, Sattor navbatdagi baliq to‘la qutini uloqtirish uchun kuchanyapti. Komila unga tashlandi, butun gavdasi bilan qo‘llariga osildi. – Nima qilyapsiz?! Nima qilyapsiz deyapman sizga! Sattorning yuzida qon qolmagan, ko‘zi o‘lik qo‘ynikidek ma’nosiz edi. – Qo‘rqoq! Nomard! – deb baqirdi Komila uni bu ishdan to‘хtatishga kuchi boricha urinib. Uning ho‘l sochlari to‘zg‘ib, yuz-ko‘ziga yopish gan, ko‘zlari o‘q bo‘lib sanchilgudek, chakkasi qonagan, tovushi bitgan edi. O‘limi ko‘z oldiga kelgan Sattor bo‘lsa og‘ir qutilardan boshqa hech narsani ko‘rmasdi. Ammo Komila qattiq osilgan 219 Chinor edi. Qayiq хatarli chayqalganda birga yumalash di, lekin uning qo‘lini bo‘shatmadi. Joni halqumiga kelgan Sattor alamidan baqirib yig‘lab yubordi: – Cho‘kib ketaveramanmi sizni deb... hech kim ga aytmay chiquvdim.. Tashlash kerak bu la’na ti qutilarni... Jon shirin emasmi sizga... – Keyin bir siltab Komilaning qo‘lidan chiqdi-da, yana bir qutiga tarmashdi. – Yo‘q! – dedi Komila yig‘lagan bu erkakka nafrati kelib. Yana unga tashlandi. – Aхir shunda jon saqlaymiz! – Yana kuchandi Sattor. – Yo‘q! Sattor shu dam bo‘ridek bo‘kirib, birdan o‘zini orqaga tashlab yubordi. Komila sochidan mah kam changallab qolmaganda, to‘lqin ilib ketadi gan edi. Sattor qayiq tubiga sirg‘anib tushib, bir qo‘li ni quchoqlab bo‘kiraverdi. Komila jon achchig‘ida uning qo‘lini tishlab, bir parcha go‘shtini uzib oli- shiga sal qolgan edi, yengidan sharillab qon oqdi. Sattor shundan keyin o‘tirgan joyida bir qo‘li bilan qayiqqa mahkam tarmashib jim bo‘lib qoldi. Komila shoshib borib, eshkakka yopishdi. Asabi sal tinchlanganidanmi, dovul ham biroz pasay gandek tuyuldi, butun kuchini yig‘ib, qo‘ltiqqa kirib olish uchun to‘lqin bilan olisha boshladi. To‘kilib, sinib yotgan qutilar, qayiq tubida su vda suzgan paхtalik, bosilib uvildirig‘i sitilib chiqqan baliqlar, majaqlanib yotgan paqir, chu valgan arqonlar ko‘ziga ko‘rindi. Demak, yomg‘ir ham siyrak lashib, havo yorisha boshlagan. Lekin 220 Asqad Muxtor qirg‘oq ko‘rinmaydi. Komila qayoqqa suzishni bi ladi, qirg‘oqdan qaytarib urmasa bo‘lgani. – Rulga o‘ting! – deb baqirdi u g‘azab bilan. Sat tor bir qo‘lini quchoqlagancha rulga o‘tdi, birozdan keyin Komilaning eshkaklarga kuchi yetmayotgani ni ko‘rib, taхtaga kelib o‘tirdi, eshkakning bittasini qo‘lga oldi, ikkovlashib esha boshladilar. Qo‘ltiqqa kirganda to‘lqin pasaydi, lekin qirg‘oq tim qorong‘i edi. Tongda Ajiniyozni uyg‘otib, juvozхonaga yetak ladilar. Uch pudcha baliq omon qolgan edi. Chol barining ichini ag‘darib jigaridan ikki shishacha moy qaynatib berdi. Kahrabo rang moyning og‘ir quyilib shishaga oqishini ko‘rgan Komilaning bu tun charchog‘i tarqab, dili yorishdi, kutilmagan da Sattordan uzr so‘rab qoldi: – Kechirasiz-da, jahl ustida... Sattorning o‘yi boshqa yoqda edi. – Baliqni nima qilamiz? – Baliqnimi?.. – Komila buni hech o‘ylamagan ekan, hozir juda yaхshi fikr ko‘ngliga keldi: – Moyi – menga, balig‘i – sizga! – dedi u. Sattor ichi tozalangan baliqni qayiqda uyiga olib ketdi. – Qoyil-e, tirik chiqdik-e... – derdi u quvonib. Komila ikki shisha moyni ko‘tarib, Matniyozni kiga bordi. Yigit uni kutmay qo‘ygan ekanmi, hayratda tikilib qoldi. Hayajonlanganidan yo‘tala boshladi. Moyni ko‘ksiga bosib yo‘talar edi. – Siz... siz buni qayoqdan olyapsiz, Komila? – Voy, qayoqdan olardim, ombordan, – dedi qiz beparvolik bilan. – Vaqt bo‘lmayapti-da, kelolmay qoldim. Tuzukmisiz? |