Dərslik (I hissə)

 

114 

Fяал dərsdə interaktiv iĢ formalarından istifadə 

 

Фяал тялим заманы – фярди иш, ъцтлярля иш, кичик групла иш вя 

бюйцк групла-kollektivlə иш формаларындан истифадя олунур. 

Təlim formaları: 

Kollektivlə  iĢ.  Kollektivdə  iĢləmək,  kollektiv  fəaliyyətə 

alıĢmaq  bacarığının  bünövrəsi  qoyulur,  Ģagirdlərdə  ünsiyyət-

yaratma bacarığının təĢəkkülü və inkiĢafı təmin edilir. 

Cütlərlə  iĢ.  ġagirdlər  təlim  tapĢırıqlarını  birgə  yerinə 

yetirirlər. Bu dərs forması Ģagirdlərə daha  yaxından əməkdaĢlıq 

etməyə  və  ünsiyyət  qurmağa,  məsuliyyəti  bölüĢməyə  optimal 

imkan yaradır. 

Fərdi  iĢ.  ġagirdin  fəaliyyətini  izləmək,  potensial  imkan-

larını  müəyyənləĢdirmək  və  inkiĢaf  etdirmək  məqsədi  daĢıyır. 

Bu təlim forması Ģagirdin sərbəst düĢünməsi üçün real imkanlar 

yaradır. 

Qruplarla  iĢ.  Fяал  тялимин  тяркибиня  дахилдир.  Груп 

тялими иш формасыдыр. 

Груп  иши  –  Бир  нечя  шаэирдин  щяр  щансы  бир  проблемин 

щяллиня йюнялдилмиш бирэя фяалиййяти просесидир. ġagirdlər müəy-

yən  problemi  həll  etmək  üçün  qrupda  birləĢirlər.  Bu  prosesdə 

onların  müzakirə  etmək,  fikir  mübadiləsi  aparmaq,  mühakimə 

yürütmək və birgə fəaliyyət bacarıqları inkiĢaf edir. 

Mцхтялиф  бюлцнмя  техникаларындан  истифадя  етмякля 

(шякилlярля, щяндяси фигурлар, рянэли каьызлар,  Ģəhər adları, ilin 

fəsilləri,  ad  günləri,  güllər    вя  с.)  кичик  група  бюлцнмя  (щяр 

групда 3–6 няфяр олмагла) апарылыр. Груп иши заманы шаэирдляр 

бирэя  фяалиййят  эюстярир,  мцхтялиф  проблеми  бирэя  щялл  едирlər. 

Щяр бир шаэирд юз фикрини сярбяст сюйляйир, башгаларыны марагла 

динляйир, йери эялдикдя суаллар верир вя тяклифляр иряли сцрцр. 

 

 

 

 

 

---

 

115 

Групун гиймятляндирилмяси 

 

Групун  гиймятляндирилмяси  3  ъцр  апарыла  биляр:  график, 

мейар ъядвяли вя групдахили гиймятляндирмя və ya özünüqiy-

mətləndirmə. 

1.График – лювщядя график чякилир. Шкалалар, гиймятляр вя 

групларын нюмряляри якс етдирилир. Групун наилиййятлярин-

дян асылы олараг графикдяки хятт  галха, йа  да еня биляр. 

2.Мейар  ъядвяли–ъядвялин  сятирляриндя  групларын  нюмря-

ляри  вя  сцтцнларында  гиймятляндирмя  мейарлары  гейд 

едилир.  Гиймятляндирмя  заманы  мцяллим  щяр  групун 

гаршысында  мейара  мцвафиг  олараг  ―+‖  вя  йа  ―-‖  иша-

ряляри иля  групун наилиййятлярини гейд едир. 

3.Групдахили гиймятляндирмя və ya özünüqiymətləndirmə 

–  Групун  щяр  бир  нцмайяндясиня  груп  иштиракчыларынын 

адлары вя гиймятляндирмя мейарлары гейд едилмиш ъядвял 

пайланылыр.  Щяр  нцмайяндя  щям  юзцнц  щям  дя  йол-

дашларыны мейарлар ясасында (―+‖ вя йа  ―-‖ ишаряляри иля 

вя  йа  рягямлярля:  -  символларла,  хош  sözlərlə,  smayliklər 

вя  s.  цсулларла)  гиймятляндирир.  Бу    мцяллим  вя  шаэирд-

лярин  юзляри  тяряфиндян,  йахуд  груплар  тяряфиндян  апа-

рылыр. 

 

Fəal dərsin  planlaĢdırılması 

 

1.

 

Dərsin gözlənilən nəticələrini müəyyən etmək. 

2.

 

Dərsin  sonunda  Ģagirdlərin  hansı  nəticələrə  (ümu-

miləĢdirmələrə) gələcəklərini müəyyənləĢdirmək. 

3.

 

Dərsin  motivasiyasını  hazılamaq  (problemli  situasi-

yanın  yaradılması,  motivasiya  növünün  seçilməsi,  tədqiqat 

sualının düzgün qoyulması). 

4.

 

Tədqiqat  zamanı  yeni  biliyin  əldə  edilməsi    üçün 

mənbələri müəyyənləĢdirmək. 

5.

 

Müəyyən  edilmiĢ  gözlənilən  nəticələrə  gətirə  biləcək  

tədqiqat  tapĢırıqlarını  hazırlamaq. 

---

 

116 

6.

 

Tədqiqat metodlarını müəyyənləĢdirmək. 

7.

 

Lazımı  materialları  və  iĢ  vərəqlərini  hazırlamaq, 

tədqiqatın təqdimat formasını müəyyənləĢdirmək. 

8.

 

Müzakirə  zamanı  istifadə  olunan  yönəldici  suallar 

tərtib etmək. 

9.

 

Məlumatın  təĢkiletmə  formasını  iĢləmək  (sxem, 

düstur, qrafik, cədvəl, Ģəkil, siyahı, layihə və s.). 

10.

 

Güman  edilən  yeni  nəticələri  nəzərə  alaraq,  əlavə 

məlumat, tapĢırıqlar  hazırlamaq. 

11.

 

Dərsin hər mərhələsi üçün vaxtı müəyyən etmək. 

12.

 

Dərsin  yaradıcı  tətbiqetmə  mərhələsi  üçün  tapĢı-

rıqlar hazırlamaq. 

13.

 

Qiymətləndirmə  formasını  (üsulunu)  seçmək, 

meyarları müəyyənləĢdirmək. 

14.

 

Dərsdə  istifadə  olunacaq  texniki  vasitələri  müəy-

yənləĢdirmək. 

15.

 

Dərsdə  istifadə  olunacaq  dəftərxana  ləvazimat-

larını hazırlama 

 

Məktəbdaxili qiymətləndirmə 

 

       Məktəbdaxili qiymətləndirmənin üç növü var: 



 

Diaqnostik  qiymətləndirmə  (ilkin  səviyyənin  qiymət-

ləndirilməsi) 



 

Formativ qiymətləndirmə (inkiĢafın izlənilməsi) 



 

Summativ (yekun qiymətləndirmə) 

        Qiymətləndirmə formaları - qiymətləndirmənin keçirilmə 

mexanizmini nəzərdə tutur. Məsələn,yekun qiymətləndirmənin 

mərhələsi olan buraxılıĢ imtahanları mərkəzləĢdirilmiĢ, kiçik 

summativ qiymətləndirmə  sinifdaxili, böyük summativ 

qiymətləndirmə  məktəbdaxili formada aparılır.  

         Qiymətləndirmənin üsul və vasitələri. Məlumatların top-

lanması  üçün  qiymətləndirmə  üsulları  və  vasitələrindən  istifadə 

olunur:  

---