RANÇODA SANATORİYA
-
Zəng etmək üçün... Nəsə lazım olanda. Mən ki bacarmıram... qulaq
asın! - o, birdən qəzəblə bağırdı. - Məni buraya sürüyüb gətirməyi xahiş
etməmişəm! Sizdən pul istəməmişəm! Sizdə mərhəmət hissi oyatmaq
niyyətim olmayıb - özünüz mənə qəmiş oldunuz! Mən xəstəyəm! Hərəkət
edə bilmirəm! Amma buranın əlli milliyində nə xidmətçi var, nə də kokteyl!
Oh, ilahi! Mən nə bəlaya düşdüm! - Mak-Qayr taxta uzanıb təlaş içində
hönkür-hönkür ağlamağa başladı.
Reydler qapıya yaxınlaşıb, xidmətçini çağırdı. Düzqamətli, iyirmiyaşlı
qırmızıyanaq meksikalı cəld otağa daxil oldu. Reydler onunla ispan dilində
danışmağa başladı.
-
İllario, xatırlayırsansa, payızdan etibarən San-Karlos düşərgəsində
vaquero
vəzifəsində də çalışacağına söz vermişdim?
-
Si, Sesor,
cənabınızın əmri belə idi.
-
Onda qulaq as. Bu
Sesorito
- mənim dostumdur. Bərk xəstədir. Ona
xidmət edəcəksən. Onun yanında ol və bütün göstərişlərinə əməl et. Bu işə
qayğı və dözüm göstərmək lazım gələcək. Sağaldıqdan, ya da... sağaldıqdan
sonra səni
vaquero
yox, de lya Pedras rançosunda mayordomo
1 2 3
təyin
edəcəyəm.
Yesta bueno7
1
-
Si, si, mil gradas, SesorP
- İllario minnətdarlıq əlaməti olaraq bir
dizini yerə qoymaq istəyəndə Reydler ayağı ilə onu zarafatyana itələyib
donquldandı:
-
Yaxşı, yaxşı, balet nömrələri lazım deyil...
On dəqiqədən sonra İllario Mak-Qayrın otağını tərk edib Reydlerin
qarşısında dayandı.
-
Kiçik
Sesor,
- dedi, - sizə təzim edir (Reydler bu çıxışı İlla- rionun
lütfkarlığının hesabına qeydə
cila
bildi) və xahiş edir ki, ona doğranmış buz,
isti vanna, qızardılmış çörək, ingilis arağı, bütün pəncərələrin örtülməsi,
bərbərin çağırılması, bir qutu “Nyu-York repald” siqareti gətirilməsini və
teleqram göndərmək istədiyini sizə çatdınm.
Reydler aptek şkafindan bir şüşə viski çıxardı.
1
Atlara baş mehtər
(isp.)
2
Yaxşı?
(isp.)
3
Bəli, bəli, sağ olun, Senyor!
(isp.)
131
downloaded from KitabYurdu.org
O.HENRİ
— Budur, apar ver ona, - dedi.
Solito rançosunda terror rejimi belə tətbiq olundu. İlk həftələr
Mak-Qayr ucqar otlaqlardan Reydlerin sonuncu nailiyyətinə tamaşa
etmək üçün gələn kovboylann qarşısında ağına- bozuna baxmadan
özünü tərifləyir, lovğalanırdı. Mak-Qayr onlar üçün yeni hadisə idi.
O, müdafiənin və hücumun bic fəndləri ilə lovğalanır və kovboylan
boks sənətinin incəliklərindən agah edirdi; peşəkar idmançılann
həyatının gizli tərəflərindən danışırdı. Onun jarqon sözlərlə dolu nitqi
kovboylan heyrətləndirir və əməlli-başlı əyləndirirdi. Hərəkətləri,
qəribə ədaları, dilindəki qaba sözlər və prinsipləri ilə Mak-Qayr
onlan ovsun- 1 amışdı. Sanki, başqa aləmdən təşrif gətirmiş məxluq
idi.
Qəribə də olsa, düşdüyü yeni aləm onun üçün, elə bil, mövcud
deyildi. O, kərpiclər və əhənglər dünyasından gəlmiş mükəmməl bir
eqoist idi. Ona elə gəlirdi ki, tale onu mənasız bir aləmə tullayıb və
burada təkəbbürlü reminissensiyalannın bir neçə dinləyicisindən
savayı heç nə əldə edə bilməyib. Nə preriyanın günəş şəfəqinə qərq
olmuş sərhədsiz düzənlikləri, nə də aylı gecələrin əsrarəngiz sakitliyi
qəlbini riqqətə gətirmirdi. Avroranın ən parlaq rəngləri belə onu
idman jurnalının çəhrayı səhifələrindən ayıra bilmirdi. Cansıxıcı
söhbətlər devizi, Otuz yeddinci küçədəki tənbəki isə səylərinin
nəticəsi idi.
İki aydan sonra səhhətinin pisləşməsindən şikayətlənməyə
başladı. O, bu andan etibarən Solito rançosu üçün bəlaya, taun
xəstəliyinə, kabusa çevrildi. Sanki, dn, ya da ərköyün qadın idi - bir
küncdə oturub sızıldayır, inildəyir, şikayətlənir, lənətlər yağdınrdı.
Bütün şikayətləri yalnız bir fikrə xidmət edirdi: istəyinin əleyhinə
olaraq onu cəhənnəm alovuna atıblar və baxımsızlıq, rahatsızlıq
ucbatından burada məhv olur. Lakin səhhətinin, guya, günbəgün
pisləşməsi səbəbindən məyus-məyus fəryad qopardığı vaxtlarda onun
zərrə qədər də dəyişilmədiyini sezmək olardı. Qara muncuq kimi
xırda gözlərində iblisə məxsus həminki parıltı vardı; səsi elə əvvəlki
kimi sərt idi, sifəti də əvvəlki kimi görünürdü - dərisi tanm
çəkildiyindən sümükləri çıxmışdı, anqlığı son həddə çatdığından,
sanki, bundan artığına yer qalmamışdı. Axşamlar almacıq
yanaqlannda görünən
132
downloaded from KitabYurdu.org
RANÇODA SANATORİYA
qırmızılıq isə belə düşünməyə əsas verirdi ki, termometr xəstə vəziyyəti,
yəqin ki, qeydə cila bilir, lakin qulaq asarkən Mak- Qayrın yalnız ağciyərlə
nəfəs aldığını, zahiri görünüşünün isə əsla dəyişmədiyini müəyyən etmək
olardı.
İlario durmadan ona xidmət göstərirdi. Görünür, rütbəsinin artırılması
ilə bağlı vəd oğlanı tələyə salmışdı. Yoxsa Mak- Qaynn yanında olmaq
onun üçün cəhənnəm əzabı idi. Xəstənin göstərişi ilə otaqdakı bütün
pəncərələr kip örtülmüş, pərdələr endirilmiş, təmiz havanın otağa daxil
olması üçün bütün yollar kəsilmişdi. Beləliklə, Mak-Qayr xilası üçün lazım
olan yeganə ümiddən də özünü məhrum etmişdi. Acı tənbəki tüstüsündən
nəfəs almaq mümkün deyildi. Mak-Qaynn yanına gələn hər kəs tüstünü
ciyərlərinə çəkməli və bu şeytanın dava-dalaş kaıyerası ilə bağlı ağına-
bozuna baxmadan lovğa-lovğa danışdığı söhbətlərə qulaq asmalı idi.
Lakin ən təəccüblüsü Mak-Qayr ilə ev sahibi arasında yaranmış
münasibət idi. Xəstə öz himayədanna şıltaq uşaq öz həlim xasiyyətli atasına
xor baxdığı kimi baxırdı. Reydler evdən uzaqlaşan kimi Mak-Qayr qüssəyə
qərq olur, qaşqabağını sallayıb susurdu. Amma o, kandardan ayağını içəri
basan kimi tikanlı, acı eyhamlarla ona hücum edirdi. Reydlerin qəyyumluq
etdiyi adama münasibəti də ağlabatan deyildi. Görünür, o özü də Mak-
Qaynn ona ünvanladığı dəhşətli ittihamlara inanır, özünü zülmkar, qəddar
firon hesab edirdi. Yəqin, qonağının sağlamlığına görə məsuliyyət hiss
etdiyi üçün tövbəli adam təki səbirlə, itaətkarlıqla onun məzəmmətlərinə
qulaq asırdı.
Bir dəfə necə oldusa, Reydler Mak-Qayra dedi:
- Çalış daha çox təmiz havada olasan, oğul. İstəyirsən hər gün mənim
tarataykamı götür, gəzintiyə çıx. Bir həftə uşaqlarla örüşdə yaşa. Orada
sənin üçün yaxşı şərait yaradaram. Təmiz havada, torpağa da yaxın - bu,
sənin tez sağalmağına kömək edər. Filadelfiyalı bir oğlan tanıyırdım,
səndən də ağır xəstə idi. Bir dəfə necə olursa, Qvadelupada azır və iki həftə
qoyun otlağında yaşayıb, quru torpağın üstündə yatmalı olur. Sonra sürətlə
sağalmağa başlayır. Hava da, torpaq da insana şəfa verir. İstəyirsən, atla
gəzintiyə çıx. Mənim rahat atım da var...
133
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |