RANÇODA SANATORİYA
Quş kimi atılıb atın belində oturdu, yəhər qaşına keçirilmiş qırmancı
götürdü və atı qamçılamağa başladı. Vaxtilə Xotor- nada at yarışında
qoyulan məbləği birə on qaldıran “Oğlan”ı finişə birinci çatdıran “Sisəy”in
ayağı yenidən üzəngidə idi.
Atlı dəstə darvazadan yel kimi aralandıqda Mak-Qayr irəlidə gedir,
arxasınca çaparaq toz-duman qaldırmış kovboyların ruhlandıncı çığırtılarını
eşidirdi.
Amma heç bir mil getməmişdi ki, geridə qalmağa başladı; atlılar örüşü
keçib hündür cəngəlliklərin arası ilə çapdıqları vaxt o artıq arxada
sürünürdü. Qalın meşəliyə girdikləri zaman isə yüyəni çəkib atı saxladı və
dəsmal çıxanb dodaqlarına yaxınlaşdırdı. Dəsmal al-qırmızı qana
boyanmışdı. O, dəsmalı tikanlı kolluğa tulladı, heyrətlənmiş atına xırıltılı
səslə “getdik!” deyərək kovboylann arxasınca çapdı.
Axşam Reydler Alabama şəhərində yaşayan qohumundan məktub aldı.
Qohumlanndan biri ölmüşdü, Reydlerdən miras bölgüsündə iştirak etmək
üçün ora gəlməsini xahiş edirdilər. Dan yeri ağaranda o artıq öz
tarataykasında preriyanı keçib stansiyaya tələsirdi.
Evə yalnız iki aydan sonra qayıtdı. Malikanə boşalmışdı - təkcə onun
olmadığı müddətdə evə nəzarət edən İlario burada idi. O, ağanın olmadığı
müddət ərzində işlərin necə getdiyi barədə məlumat verməyə başladı. Dedi
ki, mal-qara hələ damğalanmayıb. Tez-tez qasırğa olduğundan ora-bura
qaçışan hey- vanlan damğalamaq çətin olur. Düşərgə indi Qvadelupa vadi-
sində - malikanədən iyirmi mil aralıda yerləşir.
-
Hə, yeri gəlmişkən, - Reydler nəyisə xatırlayaraq qəfil soruşdu. -
Uşaqlarla düşərgəyə göndərdiyim o oğlan necədir,
-
Mak-Qayrı soruşuram? İşləyir?
-
Bilmirəm, - İlario cavab verdi. - Kovboyların indi nadir hallarda
rançoya yolu düşür. Cavan buzovlarla bağlı qayğıları çoxdur. Yox, onun
barəsində heç nə eşitməmişəm. Yəqin ki, çoxdan ölüb.
-
Nə çərənləyirsən? - Reydler soruşdu. - Necə yəni ölüb?
-
Çox ağır vəziyyətdə idi, - İlario çiyinlərini çəkərək dedi.
-
Bilirdim ki, buradan getdikdən sonra heç bir ay belə yaşamaz.
137
downloaded from KitabYurdu.org
O.HENRİ
-
Cəfəngiyatdır! - Reydler donquldandı. - Görürəm, səni də
barmağına dolaya bilib. Həkim onu müayinə edib dedi ki, mes- kit
ağacı kimi sağlamdır.
-
O, belə dedi? - İlario gülümsəyərək soruşdu. - Həkim onun
heç üzünü də görməyib.
-
Aydın danış görüm! - Reydler əmr etdi. - Nədir, mənimlə nə
oyun oynayırsan?
-
Mak-Qayr, - İlario sakit səslə dedi, - həkim otağa girəndə
qalereyada su içirdi. O, məni müayinə edib başladı barmaqlan ilə ora-
buramı döyəcləməyə. - İlario sinəsini göstərdi. - Mən heç nə başa
düşmədim. Sonra o, qulağını söykəyib dinlədi. Bax gah buranı, gah
da buranı... Nə üçün? Sonra bir şüşə çubuq çıxanb ağzıma soxdu.
Əlimi tutub bax beləcə yoxlamağa başladı. Bir də mənə sakit səslə
iyirmi,
treinta, cuarenta
i
,
- deyə saymağı tapşırdı. Kim bilir, - İlario
təəccüb əlaməti olaraq əllərini yelləyib sözünü yekunlaşdırdı, - o,
bütün bunlan nəyə görə eləyirdi? Bəlkə, zarafat etmək istəyirdi?
-
Atlann hansı buradadır? - Reydler yalnız bunu soruşdu.
-
Raysano kiçik tövlənin arxasında otlayır,
Sesor.
-
Yəhərlə, tez!
Bir neçə dəqiqədən sonra Reydler atın üstünə sıçrayıb gözdən
itdi. Görkəmcə gözəl olmasa da, amma itiayaq quşun şərəfinə əbəs
yerə Raysano adı verilməyən at yol zolaqlarını makaron kimi
gəmirərək var gücü ilə yüyürürdü. İki saatdan azca sonra Reydler o
qədər də hündür olmayan təpənin üstündən Qyadelupa döngəsi
boyunca yayılmış düşərgəni seyr edirdi. Bəd xəbər eşidəcəyindən
qorxduğu üçün ürəyi bərk döyünə-döyünə düşərgəyə yaxınlaşdı.
Tələsik cilovu kənara tulladı. Sadəlövhlüyü ucbatından bu
dəqiqələrdə özünü Mak- Qaynn qatili hesab edirdi.
Düşərgədə kovboylan şam yeməyinə gözləyən aşpazdan savayı
kimsə yox idi. O, dana ətinin iri tikələrini boşqablara çəkir, qəhvə
içmək üçün masanın üstünə dəmir parçlar düzürdü. Reydler ona əzab
verən məsələ barədə dərhal soruşmağa ürək eləmədi.
1
Otuz, qırx (isp.)
138
downloaded from KitabYurdu.org
RANÇODA SANATORİYA
-
Düşərgədə hər şey qaydasındadır, Pit? - o, inamsız halda soruşdu.
-
Belə də, - Pit təmkinlə cavab verdi. - İki dəfə azuqəsiz qalmışıq.
Qasırğa bizim üçün zavala çevrildi - mal-qaranı bir yerə toplayana kimi
cəngəlliyin qırx mil ətrafinı dolaşası olduq. Mənə təzə qəhvədan lazımdır.
Bu il mığmığalar tamam azğınlaşıb.
-
Bəs uşaqlar necədir... hamısı sağ-salamatdırmı?
Pit optimist görünməyə çalışırdı. Bir də ki belə məqamda kovboyların
sağlamlığı ilə maraqlanmaq nəinki yersiz idi, həm də iradəsizlikdən xəbər
verirdi. Sahibinin ağzından bu sözləri eşitmək qəribə təsir bağışlayırdı.
-
Qalanları heç iki dəfə masa arxasına dəvət etmək lazım gəlmir, - o,
nəhayət, söylədi.
-
Qalanlan? - Reydler xınltılı səslə təkrar etdi. O, özündən asılı
olmadan ətrafa nəzər salıb gözləri ilə Mak-Qayrın məzannı axtarmağa
başladı. Gözləri qarşısında Alabama qəbiristanlığında bu yaxınlarda
gördüyü ağ rəngli daş lövhəyə bənzər lövhə canlandı. Amma bunun mənasız
olduğunu dərk etdiyindən tez də özünə gəldi.
-
Bəli, - Pit dedi. - Qalanlan. Kovboy düşərgəsində dəyişikliklər baş
verir - təxminən iki aydan bir. Bir də görürsən ki, kimsə yoxdur.
Reydler özündə cəsarət toplayıb dedi:
-
Bəs o oğlan, hansı ki bura göndərmişdim, - Mak-Qayrı
soruşuram... o...
-
Qulaq asın, - Pit hər iki əlində tutduğu qarğıdalı unundan bişirilmiş
iri çörək tikələrini başı üstünə qaldıraraq onun sözünü kəsdi. - Vicdanınız
necə yol verdi o cür xəstə cavanı kovboy düşərgəsinə göndərdiniz? Bu
oğlanın bir ayağının qəbirdə olduğunu anlamayan o həkimi mis əyirməli
yaxşı bir tapqırla möhkəm kötəkləmək lazım idi. Amma döyüşkən oğlan idi
ha! Bilirsiniz necə bir mərəkə qopardı? Elə birinci axşam uşaqlar onu
“kovboy ntsarlar” ilə tanış etmək qəranna gəldilər. Ross Har- qis dəri qunda
ona birini çəkəndə təsəvvür edirsiniz bədbəxt uşaq nə etdi? Bu şeytan
yerindən sıçrayıb Ross Harqisi əzişdirdi.
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |