Journal of new century innovations wsrjournal com Volume – 10 Issue-3 August 2022

JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS 
WSRJournal.com


Volume-10_ Issue-3_August_2022 
49 
qilayotganini, suhbatdoshiga bo’lgan munosabatini aks ettiradi. Shuning uchun ham 
M.Gorkiy “Kishilarning nima aytishlari hamma vaqt mohiyatli emas, qanday aytishlari 
doimo mohiyatlidir” deb aytilayotgan fikr intonatsiyasiga e’tibor qilishini takidlagan. 
Intonatsiya vositasida nutq emotsional ekspressivlikka ega bo’ladi. Bundan tashqari, 
nutqni jonli va ifodali qilishga yordam beradi. Intonatsiya og’zaki nutqda ovozning 
ko’tarilishi yoki pasayishi orqali reallashsa, yozma nutqda esa intanotsion jarangdorlik 
turli tinish belgilari, kursiv yozuvi bilan beriladi.
2
Vaholanki, diplomatik nutq stilistik vositalarining har ikkala turiga mansub. 
Demak, diplomatik nutq stilistikasining rasmiy stiliga kirib, Bunda diplomatik 
yozishmalarda, iqtisodiy, davlat idoralaridagi, sudlarda, savdoga doir, yuridik 
munosabatlar ifodasi bo’lgan hujjatlarda ishlatiladi, ya’ni bu stil ish yuritish 
hujjatlarida qo’llaniladi. Bunga 
ariza, tushuntirish xati, e’lon, tarjimai hol, ishonch 
qog’ozi, tilxat, hisobot, rasmiy notalar, buyruq va farmonlar, farmoyishlar, 
taklifnoma, rasmiy xatlar, tijorat yozishmalari
kabilar kiradi
3
. Umuman olganda, 
bu stilda adabiy me’yorga qat’iy rioya qilinadi, shevaga xos so’zlar, jargonlar, har hil 
stilistik bo’yoqqa ega bo’lgan so’zlar ishlatilmaydi. Darvoqe, rasmiy stilda yoziladigan 
ayrim hujjatlarda jumladan diplomatik nutqlarda ham qolib so’zlar, shtamplar va clishe 
lardan foydalaniladi. Bundan tashqari diplomatik hujjatlarda fikr qisqa, londa, aniq, 
bo’yoqdor lisoniy vositalarsiz bo’ladi. Masalan: 
Ingliz diplomatik nutqlarining kirish murojat qismida (Ambassador, 
Excellencies, Ladies & gentelme, Good afternoon every one, Hi every one, ), asosiy 
qismida (I am pleased to…, Thank you for joining us…, I am honored to be …, you 
know…, I say to…, And today…, I would like to thank…, We must work together…, 
I am moved…, I am very happy…, I am grateful…, I am delighted…, It is my 
honour…, I am so very happy & grateful to be…, I am so proud of every one…,), nutq 
so’ngida esa (God love you, Thank you…, Thank you very much…, I am thankful…, 
I wish you fruitful discussions…, I am honored to celebrate that…, so 
2
Qilichev E. o’zbek tilining praktik stilistikasi. Pedagogika institutlarining filologiya fakulteti studentlari uchun o’quv 
qo’llanma. Toshkent. O’qituvchi. 1985. B- 94. (140). 
3
Sultonsaidova Saodat, Sharipova O’lmas.O’zbek tili stilistikasi. O’quv qo’llanma. Toshkent 2009. B-16. (112). 

---