16
heç bir şey yoxdur. Sən
Zahirsən, sənin üstündə heç bir şey yoxdur. Sən
Batinsən, səndən o, tərəfə heç bir şey yoxdur.
Mənim borcumu ödə və
faqirlikdən məni qurtar»
51
. O, hər şeyə həyat verən özü də mütləq şəkildə
həyat sahibi olan
Həyy, bütün varlılıqların işini düzüb qoşan, öz yoluna
qoyan
Qayyum, bir və tək olan
Əhəd,
heç kimə möhtac olmayan Saməd,
aləmlərin Rəbbi olan Allahdır.
«Sizi palçıqdan yaradan, sonra da bir əcəl
müəyyən edən odur». (əl-Ənam 2). «Sizi yaratdıq, sonra sizə surət
verdik
…
.». (əl-Əraf 11). «Biz insanı quru və qoxumuş qara palçıqdan
yaratdıq». (əl-Hicr 26). «Sizi torpaqdan yaratması, sonra da sizin bir
insan olub yer üzünə yayılmağınız onun qüdrət əlamətlərindəndir». (ər-
Rum 20). «O, yaratdığı hər şeyi gözəl yaratdı. İnsanı yaratmağa
palçıqdan başladı. Sonra onun nəslini bir qətrə zəif dəyərsiz sudan
əmələ gətirdi». (əs-Səcdə 7-8). «Biz həqiqətən insanı tər-təmiz palçıqdan
yaratdıq. Sonra onu nütfə halında möhkəm bir yerdə yerləşdirdik. Sonra
nütfəni laxtalanmış qana çevirdik, sonra laxtalanmış qanı bir parça ət
etdik, sonra o, bir parça əti sümüklərə döndərdik, sonra sümükləri ətlə
örtdük və daha sonra onu yeni bir məxluq olaraq yaratdıq.
Yaradanların ən gözəli olan Allah nə qədər ulu və ucadır». (əl-Muminun
12-14). «O, insanı laxtalanmış qandan yaratdı». (əl-Ələq 2). «O, axıb
tökülən bir sudan yaranmışdır. O, su (kişilərin) bel sümüyündən,
(qadınların) köks sümüyündən çıxar». (ət-Tariq 6-7). «Halbuki, sizi də
sizin düzəltdiklərinizi də Allah yaratmışdır». (əs-Saffət 96).
Allah Qurani Kərimdə ət-Tur surəsində buyurur:
«Yoxsa onlar heç bir
şeydən (xaliqsiz) yaradılıblar? Yaxud onlar (öz-özlərini) yaradan-
lardır?». (ət-Tur 35). Bu ayə nazil olduğu zaman Cubeyr b. Mutim
Rəsulullah
–
sallallahu aleyhi və səlləm - in bu ayəni oxuduğunu dinləmiş
və demişdir: «Mən müşrik idim. Bu ayəni eşitdikdə qəlbim az qala
yerindən çıxacaqdı. Bu an imanın qəlbimə girdiyi ilk an idi»
52
. Bütün bu
ayə və hədislər heç bir şeyin təsadüfən var olmasına ehtimal buraxmır.
3. Şəriət: Şəriətin Allahın varlığına dəlalət etməsi: Bütün səmavi
kitablar Allahı tanımaq, onun göndərmiş olduğu şəriəti qəbul etmək və
əmrlərinə gərəkli şəkildə itaət etmək, boyun əymək
və bu kitablarda olan
xəbərlərin hər şeyi var etməyə qadir olan Allah tərəfindən endirilmiş
olduğuna dəlildir. Qul Allahın kitabında olan ayələr haqqında düşündükcə
Rəbbini bilib tanıyır. Qul bu ayələr haqqında nə qədər düşünsə onun
biliyi, elmi o, qədər də artar.
«Yerdə tam yəqinliklə insanlar üçün
əlamətlər vardır. Sizin özünüzdə də əlamətlər vardır». (əz-Zariyat 20-
51
Müslim, Əbu Davud, Tirmizi.
52
Buxari.
17
21). «Göylərdə və yerdə neçə-neçə əlamətlər nişanələr vardır ki,
insanlar onların yanından üzlərini çevirib keçirlər». (Yusif 105).
4. Duyğular: Duyğuların Allahın varlığına
dəlalət etməsinə gəlincə bu
iki yolladır.
1) Bizlər dua edənlərin, dualarının qəbul edilməsi, sıxıntı anlarında
əllərini göyə qaldıraraq dua etmələri qəlbdən olan o, hisslər, duyğular
Allahın varlığına dəlalət edir.
«O, zaman siz (dua edərək) Rəbbinizdən
kömək diləyirdiniz». (əl-Ənfal 9).
Həmçinin Ənəs b. Məlik
–
radıyallahu anhu
–
rəvayət edir ki,
bir gün
bir Bədəvi ərəb cümə günü
Peyğəmbər
–
sallallahu aleyhi və səlləm
–
xütbə verərkən məscidə girib deyir: «Ey Allahın Rəsulu! Mallarımız tələf
oldu, uşaqlarımız ac qaldı. Bizim üçün Allaha dua et». Peyğəmbər
–
sallallahu aleyhi və səlləm
–
əllərini qaldıraraq dua etdi. Buludlar dağlar
kimi ortaya yığıldılar. Minbərdən enməmiş yağış dənələri saqqalından
süzülməyə başladı. İkinci cümə yenə o, bədəvi ərəb qalxıb dedi: «Ey
Allahın Rəsulu! Evlərimiz dağıldı, mallarımızı sular yuyub apardı. Bizim
üçün Allaha dua et» Peyğəmbər
–
sallallahu aleyhi və səlləm
–
əllərini
qaldıraraq dua etdi: «Allahım üztümüzə, ətrafımıza yox!» Əli ilə işarə
etdiyi tərəfə yağış yağmağa başladı»
53
. Allaha səmimi olaraq sığınan və
duasının qəbul edilmə şərtlərini yerinə yetirən hər bir kəsin dualarının
qəbul edilməsinin günümüzdə də şahidi oluruq.
2) Möcüzə
–
insanların gördükləri və ya Peyğəmbər olaraq göndərənin
varlığına kəsin bir dəlildir. Onları göndərən isə Allahdır. Çünki bunlar
bəşəriyyətin güc və taqətindən kənar olan xüsuslardır.
Allah möcüzələri
Peyğəmbərlərini dəstəkləmək və onlara kömək etmək üçün meydana
gətirir. Məs: Musa
–
əleyhissəlam
–
ın əsası. Allah ona: «Əsanı dənizə
vur!» deyərək əmr etdikdə o, da əsanı dənizə vurdu. Dəniz on iki ayrı yola
ayrıldı. Bu yollar arasında sular dağları xatırladırdı.
Onda Musaya belə
vəhy etdik: «Əsanla dənizə vur. Dərhal yarıldı və hər hissə böyük bir
dağ kimi oldu». (əş-Şuəra 63). İsa
–
əleyhissəlam
–
hansı ki, Allahın izni
ilə ölüləri dirildirdi.
«Sizin üçün palçıqdan quşa bənzər bir surət
düzəldib ona üfürərəm, o da Allahın izni ilə quş olar. Anadan gəlmə
korları, cüzəm xəstəliyinə tutulanları sağaldar və Allahın izni ilə ölüləri
dirildirəm». (Ali-İmran 49). Muhəmməd
–
sallallahu aleyhi və səlləm
–
hansı ki, Qureyş ondan bir möcüzə göstərməsini istəmiş o, da aya işarə
edərək ayı iki yerə ayırmışdı.
«Qiyamət yaxınlaşdı, ay (Peyğəmbərin
möcüzəsi ilə) parçalandı».(əl-Qəmər 1).
53
Buxari.