___________________________________________________136
sentyabr ayından bəri Azərbaycan Bakı-Ceyhan boru xətti layihəsinin
qəbul edilməsində aparıcı rol oynayilə, hegemonluq edibdir və buna
nail olubdur. Bir il bundan öncə Ankarada bəyannamə imzalanandan
sonra biz çox iş görmüşük. Bizim nümayəndə heyəti bu il ərzində
demək olar ki, qısa fasilələrlə iki-üç aylarla Ankarada, İstanbulda
Türkiyə ilə, Gürcüstanla, xüsusilə Türkiyə ilə birlikdə bu müqavilənin
hazırlanması üçün çalışilədır. Bu iş başa çatilə və müqavilə orada
imzalanacaqdır.
S u a l: Transxəzər təbii qaz kəməri ilə bağlı hansısa çərçivə
anlaşması gözlənilirmi?
C a v a b: O da imzalanacaqdır.
S u a l: Cənab prezident, siz orada Azərbaycanın adi silahlar
kvotasının artırılması məsələsini qaldıracaqsınızmı?
C a v a b: Sən mənə qulaq asdın. Biz dörd ildir bu məsələni
qaldırırıq. Ancaq buna nail ola bilmirik, çünki heç bir ölkənin kvotası
qaldırılmır. Mən o vaxt ilk dəfə açıqladım və bir daha sizə deyirəm ki,
Azərbaycanda olmuş hərc-mərclik, hakimiyyətsizlik, hakimiyyət
uğrunda əsassız mübarizə Azərbaycanı belə bir faciəyə də düçar
edibdir.
Bəli, 1992-ci ilin may ayında, Varşava paktı dağılandan sonra
NATO ilə Rusiya arasında danışıqlar aparılan zaman, şübhəsiz ki,
Rusiya başçılıq edərək, MDB dövlətlərini Daşkəndə toplamışdı ki,
Varşava paktında, o cümlədən Rusiyanın ərazisində olan silahların
hansı ölkədə, hansı respublikada nə qədər saxlanması müəyyən
edilsin.
Demək lazımdır ki, Azərbaycanın ekspertləri orada çox səmərəli
fəaliyyət göstərmiş və yaxşı təkliflər hazırlamışdılar. Amma o vaxt
Azərbaycanın dövlətçiliyi haqqında düşünən yox idi. Mütəlliləov
cinayət etdi, hakimiyyətdən getdi. Tərəfdarları bir-iki ay çalışdılar onu
hakimiyyətə gətirsinlər. Bir yerə toplaşmış Xalq Cəbhəsi, Müsavat,
başqaları xalqın o dövrdə Azərbaycana qarşı olan ədalətsizliyə, sovet
hakimiy-
___________________________________________________137
yətinə, kommunist partiyasına qarşı qalxdığı bir zamanda bu fürsətdən
istifadə edib hakimiyyəti ələ keçirməyə çalışdılar. Bu hakimiyyət
mübarizəsindən də kim uddu, kim uduzdu? Yenə də Azərbaycan
uduzdu! Birincisi, Azərbaycanda ictimai-siyasi vəziyyət pozuldu,
dağıldı, Azərbaycan bərbad bir vəziyyətə düşdü. İkincisi də, belə bir
məsələ həll olunduğu zaman Azərbaycandan Daşkəndə normal bir
nümayəndə heyəti, düşünülmüş təkliflərlə silahlanmış nümayəndə
heyəti getmədi.
Bilirsiniz ki, may ayının 7-də ermənilər Şuşanı işğal etdilər,
xatirinizdədir. Azərbaycanda böhran başlanmışdı, çünki
hakimiyyətsizlik idi. May ayının 14-də Mütəlliləovun tərəfdarları onu
bir daha hakimiyyətə gətirdilər. Bəli, may ayının 15-də camaat, xalq
toplaşdı, onu hakimiyyətdən qovdu və düz elədi. Amma o vaxtlar
xalqın fikri, məqsədi ilə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparan və bu
gün də o fikirlərindən hələ ki, daşınmayan insanlar hərəsi özü üçün
düşünürdü. Millət haqqında, ölkəmiz, dövlət haqqında düşünən yox
idi.
Ona görə də Daşkəndə kim gedib, kim getməyilə - heç kəsə məlum
deyildir. İki-üç il bundan öncə biz bu məsələni araşdıranda tapa
bilmirdik ki, oraya kim gedib və müqaviləyə kim imza atıbdır. İmzaya
baxırıq, heç kəs tanıya bilmir. Biri deyir ki, Rəhim Qazıyevin
imzasıdır. Abbas Abbasov, - o, indi bu adamlardan bizim yanımızda
olandır, - boynuna aldı ki, oraya gedibdir. Bəs imza kimindir? Deyir,
mənimki deyildir. Bəs kiminkidir? Bəlkə Rəhim Qazıyevindir? Rəhim
Qazıyevin imzası ilə tutuşdurdular, dedibr ki, yox, onun imzası
deyildir. Nəhayət, tapdılar ki, o vaxtlar Nazirlər Soveti sədrinin
müavini olub, Əzizbəyov, - hamının yadından çıxmış bir adamdır,
yəqin ki, müvəqqəti işləmiş adamdır,- o imza atıbdır.
Ən böyük əhəmiyyətli, dövləti əhəmiyyəti olan məsələni bu cür
həll etməkmi olar? Belə nümayəndə heyəti ilə həll etməkmi olar?
Ekspertlər indi də sağdır, onlar danışırlar ki, o vaxt təklif
___________________________________________________138
hazırlamışdılar ki, Azərbaycanın ərazisi də, əhalisi də Cənubi
Qafqazın o biri respublikalarından artıq olduğuna görə bizim kvota da
artıq olmalıdır: 400, 415, 420. Buna da razılıq alınmışdı. Amma
Rəhim Qazıyev gedib Qraçovla, filanla danışırdı ki, onlar bunu
hakimiyyətə gətirsinlər. Mütəlliləov Moskvanın xüsusi xidmət
orqanlarının əli ilə yenidən hakimiyyətə gələ bilmişdi. Xalq Cəbhəsi,
Müsavat və başqa bu kimi təşkilatlar da birləşilə hakimiyyəti əldə
etmək istəyirdilər. Hərəsi öz mənafelərinə nail olmaq üçün millətin
mənafeyini qurban verdilər.
O vaxtdan biz düşmüşük bu tələyə. Mən dedim, bir də sizə təkrar
edirəm ki, dörd ildir bu barədə bizimlə danışıqlar aparırlar. Özü də
Amerika Birləşmiş Ştatlarının yüksək nümayəndə heyətləri danışıqlar
aparır. Üç il bundan qabaq, Lissabon zirvə görüşü ərəfəsində gəldilər,
burada danışıqlar apardıq. Nəhayət, Lissabonda mənə müraciət etdilər.
Biz buna razılıq vermədik. Amma sonra gördük ki, kvotanı qaldırmaq
mümkün deyildir. Lakin adi silahlar haqqında müqavilə də
imzalanmalıdır. Çünki imzalanmasa, bu, ola bilər, bizim region üçün
daha böyük təhlükədir.
Siz bilirsiniz, Rusiya indi iddia edir ki, yeni müqavilə əsasında ona
Qafqazda bu silahları daha çox saxlamağa icazə verilsin, Qafqazda
vəziyyət ağırdır. Demək, bu müqavilə imzalanmasa, Rusiya harada nə
qədər istəyirsə, gətirilə o qədər də silah saxlayacaqdır. Başa
düşürsünüzmü? Vəziyyət belədir. Ona görə də biz məcbur olduq,
razılıq verdik. Bizə kvotanı heç kəs artırmayacaqdır.
S u a l: Cənab prezident, İstanbulda GUÖAM çərçivəsində
görüş keçiriləcəkmi?
C a v a b: Ola bilər. Daha nə sözünüz var? Bir belə adam
yığışıbsınız, bir dənə əməlli sual verə bilmirsiniz. Siz narahat
deyilsinizmi ki, orada bir şey imzalanacaqmı? Görürəm, hamınız sakit
olmusunuz. Bəs niyə sakit oldunuz?
J u r n a l i s t: Yazıçılarla görüşdə hər şeyi demisiniz.
Dostları ilə paylaş: |