___________________________________________________126
Aleksandr ( Rus Pravoslav Kilsəsi Bakı və Xəzəryanı
Yeparxiyasının yepiskopu): Zati-aliləri, çox hörmətli cənab prezident!
İcazə verin, bu görüşə imkan yaratdığınıza görə Sizə dərin
minnətdarlığımı bildirim və hazırda Azərbaycanda mövcud olan
müasir dini həyatın problemləri barəsində fikrimi söyləyim.
Azərbaycan xalqı həqiqətən çox tolerantlı xalqdır. Bu ilin
yanvarında Moskvada mənə Bakı və Xəzəryanı yepiskopu rütbəsi
veribrkən söylədiyim xüsusi nitqdə bunu vurğulamışam. Bu gün
burada eşitdikklərimizə əsasən inamla demək olar ki, BMT-nin,
YUNESKO-nun elan etdiyi bu bayram -tolerantlıq günü həm də
Azərbaycanın milli bayramıdır. Çünki tolerantlıq Azərbaycan xalqının
özünəməxsus, xarakterik xüsusiyyətidir.
Bizim Azərbaycanda dini həyatın problemlərinə Sizin belə
dərindən diqqət yetirməyiniz məni çox sevindirdi. Başqa cür ola
bilməzdi. Sizin kimi müdrik bir siyasətçi Azərbaycan Respublikası
xalqının həyatının bu sahəsinə də diqqət yetirməyə bilməz.
Son vaxtlar ərzində baş vermiş hadisələr ilk növbədə onu göstərir
ki, Azərbaycan hökuməti vicdan azadlığına, dini etiqad azadlığına
əməl olunması prinsipləri üzərində həqiqətən möhkəm dayanır. Bir
çox din xadimlərinin onilliklər ərzində mübarizə apardığı məsələlər
Azərbaycanda təkcə kağız üzərində bəyan edilmir, həm də həyatda
yerinə yetirilir, Azərbaycan Respublikasının ictimai həyatının əsl
qanunudur. Azərbaycanda pravoslav kilsəsinin nümayəndəsi kimi,
mən buna şahidlik edə bilərəm.
Təəssüf ki, mövcud qanunun çərçivəsindən kənara çıxan bəzi
hadisələr son vaxtlar bizim dini həyatımızda xoşagəlməz ovqat
yaratmışdır. Lakin zənnimcə, baş vermiş və dini həyatımıza müəyyən
uyğunsuzluq gətirmiş həmin hadisələrin
___________________________________________________127
Azərbaycan ərazisində yayılmış ənənəvi dinlərə heç bir dəxli yoxdur.
Çünki Azərbaycanda ənənəvi dünya dinləri liderlərinin qarşılıqlı
ünsiyyəti, həm də təkcə onların deyil, sıravi dindarların ünsiyyəti
göstərir ki, Azərbaycanda dini dözümlülüyə və dini həyatımızın bu
sahəsindəki qanunvericiliyin əsas normalarına əməl olunur.
Amma kütləvi informasiya vasitələri həmin hadisələrə, o cümlədən
lüteran icmasında və daha haradasa baş vermiş hadisələrə ayrı cür don
geyindirməyə çalışmışlar. Bəzən bizə də müraciət edir və buna bənzər
hadisələri şərh etməyimizə cəhd göstərirdilər. Mən cavab verməli
olurdum ki, kütləvi informasiya vasitələrinin siyasi şərhçisi deyiləm,
cənab prezidentin hərəkətlərinin şərhçisi deyiləm - bundan ötrü
prezidentin mətbuat katibi var. Həmin məsələlər barəsində bu gün
Sizin dedikləriniz də sübut edir ki, Siz bu problemlərin ədalətli həllinə
çox böyük maraq göstərmisiniz.
Mən Sizə həm öz şəxsi minnətdarlığımı, həm də dindar pravoslav
xristianların, - təkcə pravoslavların deyil, bizdə xristian məzhəbləri
çoxdur, molokanlar, baptistlər, adventistlər də var, - digərlərinin də
dərin minnətdarlığını bildirmək istəyirəm. Bizim Azərbaycan
Respublikasında onların hamısı eyni hüquqlardan istifadə edirlər və
Azərbaycan Respublikasının dini etiqad azadlığı haqqında
qanunvericiliyi müxtəlif dinlərin nümayəndələrinə eyni dərəcədə
şamil olunur.
Cənab prezident, biz bilirik ki, İstanbula zirvə görüşünə gedirsiniz,
orada həm Avropa, həm də Asiya dövlətlərinin müasir siyasi həyatının
bir çox problemləri həll ediləcəkdir. Sizin zəhmətinizə Allahdan
kömək diləyir və arzu edirəm ki, zirvə görüşündə bu problemləri
uğurla və Azərbaycan Respublikası üçün faydalı şəkildə həll
etməyinizə Tanrı özü yardımçı olsun.
Siz burada əmin-amanlığın bərqərar olması, xalqın rifahının
yüksəlməsi, insan hüquqlarına dair əsas beynəlxalq nor-
___________________________________________________128
maların Azərbaycan Konstitusiyasında öz ifadəsini tapması üçün çox
iş görmüsünüz. Arzu edirəm ki, Siz bu dəfə də, İstanbul zirvə
görüşündə Azərbaycan xalqının nümayəndəsi və Azərbaycan
Respublikasının başçısı missiyanızı uğurla yerinə yetirəsiniz və
Azərbaycan həmin toplantıda əldə olunacaq xeyirxah bəhrələrdən
istifadə edə bilsin. Sizə təşəkkür edirəm.
Heydər Əliyev: Çox sağ olun.
Semyon İxiilov (Dağ Yəhudiləri Dini İcmasının başçısı): Çox
hörmətli cənab prezident, zati-aliləri!
Biz çox mütəəssir olduq ki, Siz məhz belə bir gündə, belə ciddi
konfransa - zirvə görüşünə getmək ərəfəsində, YUNESKO-nun elan
etdiyi dözümlülük günündə bizi dəvət etməyə və tolerantlıq
mövzusunda söhbətə vaxt tapmısınız. Tolerantlıq ciddi məsələdir.
Azərbaycanda yaşayan yəhudilərin hüquqları heç vaxt nə rəhbərlik
tərəfindən, nə də sadə insanlar tərəfindən pozulmamışdır, biz
həyatımızda antisemitizmin nə olduğunu heç zaman bilməmişik.
Bizim işimizə gəldikdə isə, əsas konfessiyalar dostluq şəraitində
fəaliyyət göstərirlər. Onlar islama etiqad edən şeyxülislam Allahşükür
Paşazadə həzrətlərinin, pravoslavlığa etiqad edən möhtərəm Aleksandr
ata həzrətlərinin və bizim -iudaizmə etiqad edən yəhudilərin şəxsində
təmsil olunmuşlar. Həqiqətən də şeyximiz başda olmaqla, bizim
fəaliyyətimizdə hər şey elə əlaqələrdirilmişdir ki, heç yerdə və
dünyanın heç bir şəhərində belə dostluq, həmrəylik yoxdur. Buraya
kim gəlirsə gəlsin - istər ATƏT-dən, istərsə də digər nümayəndə
heyətləri, hətta Amerikadan, İsraildən, başqa ölkələrdən gəlin yəhudi
nümayəndə heyətləri sadəcə heyrətlənirlər, bəziləri isə heyran qalırlar.
Zənnimcə, bunun arxasında hansısa həsəd də var. Tamamilə
mümkündür.
Dostları ilə paylaş: |