Microsoft Word Investisiya f?aliyy?tini huquqi t?nziml?nm?si docx
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- QKDK-nin qiym ətli ka ğızlar bazarının t ənziml ənm əsind ə v əzif əl əri
axınını təmin edir, iqtisadiyyata çeviklik verir ki, bu da pul ehtiyatlarının bir sahədən digər sahəyə keçməsini təmin edir və son nəticədə iqtisadi inkişafın tempini artırır. Qiymətli kağızlar vasitəsilə pul vəsaitlərinin pula ehtiyacı olanlara verilməsi prosesi baş verir. Həm də bu proses inzibati amirlik metodları deyil, maddi maraq və könüllülük prinsipi əsasında həyata keçirilir. Dövlət qiymətli kağızları isə dövlət xərclərinin maliyyələşməsinə, bank sisteminin likvidliyini təmin etməyə, cəmiyyətdə sosial-iqtisadi inkişafa və digər problemlərin həllinə müsbət təsir edir. Qiymətli kağızlar və fond birjaları mülkiyyət forması və tabeliyindən asılı olmayaraq bütün müəssisə və sahələrin inkişafını maliyyələşdirmək üçün vacib mənbələrdəndir. Vəsaitin qiymətili kağızlara qoyulması, kapitalın artırılması üçün əlverişli şə rait yaratmaqla etibarlı dividend gətirir və müştərini inflasiyadan qoruyur. Qiymətli kağızlar bazarının inkişafı bir çox dövlət qurumlarının işindən, qanunvericilik bazasından, fiziki şəxslərin fəallığından və sair amillərdən asılıdır. Hazıradakı bazarda ən əsas təşkilatı işlər görülüb, bazar infrastukturu sıfırdan başlayaraq yaradılıb, dünya standartlarına uyğun olan və beynəlxalq maliyyə qurumlarının mütəxəssisləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilən normativ-hüquqi baza yaradılıb. QKDK öz qarşısında istənilən yollarla bazarda bağlanılan əqdlərin həcminin artırılması məqsədini qoymur. Məqsəd bazarda baş verən proseslərin şəffaflığının təmin edilməsi ilə yanaşı qiymətli kağızlar bazarında risklərin minimuma endirilməsidir. Məhz bu məqsədlə yaradılan normativ-hüquqi bazada investorların (xüsusən minoritar investorların) hüquqla- rının qorunmasına, qiymətli kağızlar bazarında məlumatın açıqlanmasına, insayder ə qdlərinin yol verilməməsinə, qiymətlərlə manipulyasiyanın qarşısının alınmasına və ölkənin fond bazarının daxili və xarici investisiya resurslarının iqtisadiyyatın real sektorunda akkumulyasiya edilməsinə və bazarın spekulyativ əqdlər bazarına çevrilməsinin qarşısının alınmasına yönəldilmiş digər hərəkətlərə xüsusi diqqət yetirilmişdir. Bir sıra inkişafda olan ölkələrin, bank sisteminin böhranı ilə nəticələnən və iqtisadiyyatın ümumi böhranına gətirən spekulyativ bazarların yaradılması səhvinə yol vermək olmaz. Ölkədə formalaşmış vəziyyət daxili qiymətli kağızlar bazarının inkişafında portfel investisiyaların rolunun qiymətləndirildməsi zərurətini diktə edir. Kapital axımının spekulyativ hissəsini onun investisiya hissəsindən ayrı dəyərləndirmək lazımdır. Başqa sözlə, gələcəkdə qiymətli kağızların qiymətlərinin kəskin şəkildə enib-qalxmasına yol verilməməsi məqsədi ilə investisiya resurslarının və qiymətli kağızlar bazarının imkanlarının mütənasibliyi təmin edilməlidir. 2. Qiymətli kağızlar bazarının inkişaf modelləri Maliyyə vasitəçilərin xarakterindən (bank və ya qeyri- bank xarakteri) asılı olaraq qiymətli kağızlar bazarlarının 3 modeli mövcuddur: • Qeyri-bank modeli (ABŞ) – vasitəçilər rolunda qiymətli kağızlar üzrə qeyri – bank təşkilatlar çıxış edirlər; • Bank modeli (Almaniya) – vasitəçilər rolunda banklar çıxış edir; • qarışıq model (Yaponiya) – vasitəçilər rolunda həm banklar, həm də qeyri – bank təşkilatları çıxış edirlər. Qiymətli kağızlar bazarının tənzimlənməsi prinsip etibarilə 2 yerə bölünur. • Qiymətli kağızlar bazarının dövlət tərəfindən tənzimlənməsi • Qiymətli kağızlar bazarının peşəkar iştirakçılar tərəfindən tənzimlənməsi. Qiymətli kağızlar bazarının tənzimlənməsində dövlətin vəzifələri aşağıdakılardan ibarətdir. • qiymətli kağızlar bazarının inkişafı üzrə dövlət proqramının həyata keçirilməsi; • peşəkar iştirakçılar və müştərilər üçün qiymətli kağızlar bazarının təhlükəsizliyinin təmin edilməsi; • qiymətli kağızlar bazarı haqqında açıq informasiya sisteminin yaradılması və bazar iştirakçıları tərəfindən informasiyanın məcburi açıqlanmasına nəzarət edilməsi. QKDK-nin qiymətli kağızlar bazarının tənzimlənməsində vəzifələri aşağıdakılardır. • Qiymətli kağızlarla fəaliyyət sahəsində, o cümlədən qiymətli kağızlar bazarında dövlət siyasətinin işlənib hazırlanması və onun həyata keçirilməsi, dövlət idarəetməsi, nəzarətin təmin edilməsi; • Qiymətli kağızlar bazarının təşkili və inkişaf etdirilməsi, əlverişli investisiya mühitinin yaradılması; • Qiymətli kağızlar bazarında emitentlərin, peşəkar iştirakçıların, fond bazarının fəaliyyəti üzərində nəzarətin təmin edilməsi; • Qiymətli kağızlar bazarında sağlam rəqabət mühitinin yaradılması; • Qiymətli kağızlar bazarı iştirakçılarının, o cümlədən investorların, səhmdarların və digər qiymətli kağız sahiblərinin mühafizəsinin təmin edilməsi. Qiymətli kağızlar bazarının dövlət tərəfindən tənzimlənməsivə idarə olunması metodları bunlardır: • qiymətli kağız buraxılışlarının, emissiya prospektlərinin qeydiyyatı; • bazarın peşəkar iştirakılarının fəaliyyətinin lisenziyalaşdırılması; • investisiya təsisatlarının mütəxəssislərinin attestasiyası; • investorların sığortalanması; • emitentlərin maliyyə vəziyyətinə auditor və reytinq nəzarəti; • fond əməliyyatlarının keçirilməsinə nəzarət; • mübadilə və klirinq korporasiyalarının qeydiyyatı və fəaliyyətinə nəzarət; • qüvvədə olan qanunvericiliyə əsasən informasiyanın açıqlanması və dərc olunması. Qiymətli kağızlar bazarının özünütənzimləmə təşkilatları 3 yerə bölünür. • Assosiasiya • Həmkarlar ittifaqı • Peşəkar ictimai təşkilatlar Qiymətli kağızlar bazarının özünü tənzimləmə təşkilatlarının məqsədi aşağıdakılar hesab olunur: • Qiymətli kağızlar bazarının peşəkar iştirakçılarının səmərəli peşəkar fəaliyyəti üçün şə raitin yaradılması; • Qiymətli kağızlar bazarında investorların və digər iştirakçıların maraqlarının qorunması; • Qiymətli kağızlar bazarının peşəkar iştirakçılarının özünü tənzimləyən təşkilatının üzvləri arasında qarşılıqlı münasibətlərin tənzimlənməsi qaydalarının müəyyən edilməsi; • Qiymətli kağızlar bazarının peşəkar iştirakçılarının özünü tənzimləyən təşkilatlarının üzvlərinin fəaliyyətinin etik normalarının müəyyən edilməsi və bu normalara riayət olunmasının təmin edilməsi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|