E R M Ə N İ ( Y A D ) E L ( L İ ) N A Ğ I L L A R I
161
yəti illərində Ermənistana verilmişdir) verilmişdir.
Vaxtilə azərbay-
canca “kilim” adlanan erməni “karpetləri”nin “sirri” də elə bundadır.
Kilim isə albomun tərtibatçıları tərəfindən, ümumiyyətlə, yuxarıda
qeyd etdiyimiz kimi, ermənilərin ingilis dilindən mənimsədikləri
“xalça” mənasını bildirən “karpet” termininin əvəzinə işlənən xalça
növünü izah etmək üçün istifadə edilmişdir.
Erməni ekspertləri inandırmağa çalışırlar ki, “[erməni] xalçaları-
nın ən geniş yayılmış simvolları, qədim erməni etiqadında tez-tez
işıqla, sonra isə həm günəş, həm də ulduzla eyniləşdirilən Allahın
simvollarıdır”. Bununla yanaşı, erməni xalçalarına həsr olunmuş
saysız-hesabsız erməni saytlarında, məsələn “Erməni xalçaları”nda,
yaxud “Arsaxın xalçaçılıq sənəti”ndə iddia edilir ki, “ermənilərdə
xalçanı döşəməyə sərmək
dəb deyil, onları ancaq divardan asmaq
adətdir”. Məlum olur ki, “pravoslavların həyatında ikonaların bu gün
tutduğu yeri lap qədim vaxtlardan bəri ermənilərdə xalçalar tuturdu,
...özündə bir çox işarələri birləşdirən xalçalar nə isə dini, ola bilsin ki,
həm də energetika simvoluna malikdir”.
Bax belə, hörmətli
oxucular,
etimoloji lüğətlərə əsasən, erməni
kişi adı “Karapet” “günəş şüalarının, günəşin hökmdarı”dır. Biz də
belə düşündük ki, ola bilər, dini və günəş mənası daşıyan “karpet”-
xalça sözü bu işığın günəş daşıyıcısını ifadə edən “Karapet” şəxsi
adından yaranmışdır. Ona görə də ermənilər hətta “kilim”i adlandır-
maq üçün ingilislərdən, yaxud latınlardan “karpet” sözünü götürmüş-
lərsə də, onların buna etiraz etmək imkanları vardır, belə ki, “Karapet”
adı “karpet” sözü ilə eyni həmahəng səslənir...
Ermənilərin Azərbaycan xalçalarına iddiaları “nadir erməni xal-
çaçılığının şöhrəti naminə” davam edir. Yekun olaraq, 2500 il bun-
dan əvvəl Qarabağda qədim əcdadlarımız-ustalarımız tərəfindən to-
xunmuş və uzun illər erməni təcavüzkarlığının predmeti
olmuş qədim
Azərbaycan xalçasını misal çəkək.
Dünyanın bu ən qədim xalçası qədim türk tayfası “saqlar” tərə-
findən toxunmuşdur və o, hazırda Ermitajda saxlanılır. Sovet dövrünün
20-ci illərindən başlayaraq, ermənilər qədim Azərbaycan türklərinin
K A M R A N İ M A N O V
162
bu xalçaçılıq möcüzəsinə qarşı hücumlarını kəsmirlər və bu və ya
digər üsullarla onu da dünyaya “qədim erməni xalçası” kimi təqdim
etməyə çalışırlar.
Özü də bu, həmin xalçanın nəinki tarixi nöqteyi-
nəzərdən qədim türk mənşəli olması, həm də onun üzərindəki türk
ənənələri ilə sıx bağlı olan naxışların heç bir şübhə doğurmadığı
nəinki Azərbaycan, eləcə də rus alimlərinin müqavimətinə baxmaya-
raq baş verir. Ermənilər saysız-hesabsız simpoziumlar, nəşr olunan
kitablar, öz diasporlarının tədbirləri vasitəsi ilə dünyanı buna inandır-
mağa çalışırlar. Bir sözlə, hər şey ona xidmət
etməlidir ki, qədim
Azərbaycan xalçaçılığının bu nadir əsəri ermənilərin hesab edilsin...
Oxucuların başa düşdükləri kimi, bunun əsas səbəbi təcrübəsiz
adamları ermənilərin qədimdən bu yerlərdə yaşamasına və nəticədə,
dəfələrlə yazdığımız kimi, onların bundan da “qədim olan xalçaçılıq
sənətinə” məcburən inandırmaqdır.
Azərbaycan xalqının maddi və qeyri-maddi mədəni irsinin mə-
nimsənilməsi erməni “ənənəsi” haqqında danışdığımız “Gəldim, gör-
düm, ...mənimsədim” bölməsini başa çatdırırıq. Hörmətli oxucular,
ənənə yüz illər ərzində, neçə-neçə nəsillər tərəfindən qazanılır. Bizim
maddi və əqli mülkiyyətimizin “erməniləşdirilməsi” də bu cür baş
vermişdir. Maraqlıdır ki, müasir erməni ədəbiyyatının banisi Xaçatur
Abovyan hələ XIX əsrdə yazmışdı: “Qədim və yeni dillərin [erməni]
başlıca fərqi danışıq tərzində və sintaktik quruluşundadır. Bu nöq-
teyi-nəzərdən
qədim erməni dili [“qrabar”] Avropa dillərinə,
yeni
erməni dili [“aşxarabar”] isə türk [Azərbaycan] dilinə oxşayır”
(X.Abovyan, Naxaşaviq, Yerevan, 1940, erməni dilində) (kursiv bi-
zimdir). Bir sözlə, X. Abovyana görə, müasir türkləşdirilmiş (azər-
baycanlaşdırılmış) dil meydana çıxmışdır. X. Abovyanın davamçısı –
Qazaros Ağayan da öz növbəsində həmin əsrdə yazırdı: “...Türklər
[azərbaycanlılar] onu [Koroğlunu] türk [azərbaycanlı], kürdlər - kürd,
ermənilər isə - azərbaycanlılaşdırılmış erməni hesab edirlər. Onun
mahnılarını türk [Azərbaycan] və kürd dillərində ancaq ermənilər
oxuyurlar, başqa xalqlar isə öz dillərində oxuyurlar” (Q.Ağayan, Se-
çilmiş əsərləri, Yerevan, 1939, erməni dilində). Bir sözlə, Q.Ağayana
görə, bizim Koroğlu “azərbaycanlılaşdırılmış erməni” olmuşdur. Bu,
E R M Ə N İ ( Y A D ) E L ( L İ ) N A Ğ I L L A R I
163
azərbaycanlılaşmanın erməni etnosuna və onun istlfadə etdiyi erməni
dilinə obyektiv təsiri idi. Sonralar bu, Azərbaycan xalqının yaradıçılı-
ğının ermənilər tərəfindən mənimsənilməsinə və subyektiv “erməni-
ləşdirməyə” keçmişdi.
Hörmətli oxucular, bu gün isə daha qəribə hadisələr baş verir.
Bütöv bir etnosun yazılı şəkildə erməniləşdirilməsi həyata keçirilir,
hələ bu bir yana, rusları... ermənilər kimi təqdim edirlər.
Söhbət Suren
Ayvazyanın 1997-ci ildə Moskvada buraxılmış “Rusiya tarixi. Rus
izi” kitabından gedir. S.Ayvazyana görə, məlum olur ki, “Vladimir
Monomaxın oğlu Yuriyə “Dolqoruki” adının verilməsi onun “Baqra-
tuni sülaləsi olan erməni Dolqorukiləri ilə” əlaqəli olmasındadır”.
S.Ayvazyan “sübut edir” ki, “Baqratuni çarları sülaləsinin süqut
edənə qədər və ondan sonra bir sıra qolları olmuşdur,... Yuryeva-
Polskinin, Moskvanın, Yaroslavlın, Dmitrovun, Kideşin, Zveniqoro-
dun, Pereslavlın, Vladimirin, Rostovun əsasını qoyan Yurinin adı
Georq... Georq Erkanaybazuk olmuşdur”.
Ümumiyyətlə, Ayvazyan
inandırmağa çalışır ki, “Arilər-ermənilər və ruslar Ermənistan yayla-
sında, Ararat dağlarının ətəyində anadan olmuş və böyüyüb boya-
başa çatmışlar”. Bax bu da “sübut”: “ermənicə “hay”-hündür demək-
dir, “rus” etnonimi də ucaboy mənasını bildirir, hələ üstəlik, “qədim
ruslar və qədim ermənilər bir dildə”, əlbəttə, qədim erməni dilində
danışmışlar”! Ovanes Tumanyan da əbəs yerə deməmişdir “...həqiqi
qurtuluş daxildən başlanmalıdır, çünki biz daxilən xəstəyik” (Ovanes
Tumanyan, “Seçilmiş əsərləri”, Yerevan, 1977).
İndi hökmü özünüz verin, hörmətli oxucular! Biz isə sizinlə
sağollaşarkən, Sədinin bir kəlamını xatırladırıq:
Əgər hakimlər oğruların əllərini kəsməsələr,
Çətin ki, oğru öz əllərini özü kəssin.
K A M R A N İ M A N O V
164