E R M Ə N İ ( Y A D ) E L ( L İ ) N A Ğ I L L A R I
169
§1.
Azıxantrop absurdu
Məlum olduğu kimi, ibtidai insanın Azıx mağarasındakı qədim
sığınacağı M. A. Hüseynovun rəhbərliyi altında
Azərbaycan arxeo-
loqları tərəfindən aşkar və tədqiq olunmuşdur. Hazırda bu tapıntı bü-
tün dünyada “Azıxantrop” kimi məşhurdur və Aşel dövrünə aid edil-
mişdir. Bu yerlərdə ibtidai sivilizasiyanın olduğunu sübut edən
Azərbaycan ərazisindəki bu böyük tapıntı “Ermənistan – sivilizasiya-
nın beşiyidir” fikrində olan ermənilərə heç cür rahatlıq vermir. İş
bundadır ki, Azıx mağarasının materialları bizim tarixi bir milyon
ildən artıq qədimləşdirməyə imkan verir. Azıx mağarasının ən aşağı
qatlarında quruçay adlanan qədim daş dövrünün mədəniyyət alətləri
tapılmışdır. Bu qədim mədəniyyət Şərqi Avropadakı olduvay və
Cənubi Fransadakı vallonev mədəniyyəti ilə müqayisə edilir. Deməli,
Azərbaycan sadəcə qədim torpaq deyi, o həm də ibtidai insanın yaşa-
dığı qədim bir ərazidir və bu ərazi Aralıq dənizi ölkələri və Afrika ilə
birlikdə antropoqenez zonasına daxil olmuşdur. Ermənilərin narahat-
çılığının kökü də elə buradan başlayır. Üstəlik də, Azıx mağarasının
materialları paleolit dövrünün insanları haqqında
daim köçəri həyat
tərzi keçirən şəxslər kimi mövcud olan fikri təkzib edərək, aydın şə-
kildə sübut edir ki, bu dövrün adamları məhdud arealda kiçik qruplar
şəklində yaşayaraq və yaşayış yeri kimi mağaradan istifadə edərək,
oturaq həyat tərzi keçirmişlər. Buna görə də hamı bilməlidir ki, ermə-
nilərin Kiçik Asiyadan, yaxud Balkandan Cənubi Qafqaza köç etmə-
si, onların Azıx mağarasının daimi və yerli sakinləri olması fikri hə-
qiqətə uyğun deyil, çünki ermənilər onların öz Azıxlarının ilk sakinləri
və yerli əhalisi olmuşdur! Və əlbəttə ki, Azıx mağarasından tapılan
yaşı bir neçə yüz min il olan qədim əmək alətlərini-qiqantolitləri də
(sadə kəsici alətlər) və qalanmış ilk tonqalları da ermənilərinki kimi
elan etmək istəmişlər. Heç kəs şübhə etməməlidir ki, mağaranın orta
Aşel qatında (350-400 min il əvvəl) aşkar edilmiş qadın
çənəsinin
fraqmentləri ermənilərə aid deyil. Azıxantroplar ayı kəlləsinə-to-
temlərə sitayiş etmişlər, üstəlik də onların birinin üstündəki çətmələr-
K A M R A N İ M A N O V
170
qrafik işarələr də yalnız ermənilərinki ola bilər. Sən demə, ermənilər
bunların sayəsində dünyada ilk əlifbanı yaratmışlar... Məhz belə, hör-
mətli oxucular, çünki Azərbaycan alimlərinin kəşfini Azərbaycandan
qoparmaq üçün göstərilən absurd iddialar ermənilərin “elmi” axtarış-
larının fırtınasına səbəb olmuşdur. Onların müəllifləri Azıxantropun
erməni mənşəli olduğunu “əsaslandırmağa” çalışırlar. Bu saxtakarlı-
ğın müdafiəsi öz ifadəsini ixtisasca müəllim olan bir muzey işçisi Ş.
Mkrtıçyanın qələmindən çıxmış “Dağlıq Qarabağın tarixi-memarlıq
irsi” adlı əsərində tapmışdır. Bir halda ki, mütəxəssislərin fikrinə gö-
rə, bu müəllifin tarix və memarlıq
sahəsində dünyagörüşü məhdud,
bilikləri kifayət qədər deyil, biz yalnız onun cəfəng fantaziyasının
məhsulu olan Azıx mağarasının erməni mədəniyyətinin ilk mənbə-
yinin “yeri” olması barədə fikrinin üzərində dayanacağıq. Bunun üçün
“azıx” termini “azox” şəklində (transkripsiyasında) verilir, bu da
onunla əlaqədardır ki, bu, ermənicə (qrabarda) “turş üzüm”, daha doğ-
rusu, biz işlətdiyimiz “abqora” mənasını ifadə edir. Lakin bu da az-
mış kimi, müəllif “yaxınlıqda yerləşən Azox kəndinə” istinad edərək
göstərir ki, Azərbaycan alimləri qəsdən “ Azox” sözünü türkləşdirə-
rək, “Azıx” şəklinə salmışlar, çünki “Azıx” sözündə “az”ın, yəni “azəri”-
nin kökləri görünür və bununla “azəri”lərin burada yaşamlarının elmi
əsasını verir. Məhz İnternetdə həmin Mkrtıçyanın müəllifliyi ilə ve-
rilmiş 21 noyabr 2003-cü il tarixli “Azox nə vaxt və niyə “Azıx” ad-
landırılmışdır” məqaləsində nə az, nə çox, belə iddia olunur. Hər iki
variantda “az” kökünün olmasını və deməli adın bu məqsədlə dəyiş-
dirilməsi üçün əsasın olmadığını bir
kənara qoyaraq, Azıx mağarası-
nın adına münasibətdə guya qrabarda “günəşli-turş üzüm” mənasını
bildirən “Vorvan-Azox”a müəllimin verdiyi mənasız izahat üzərində
dayanmadan, hörmətli oxucuların diqqətini bu başabəla alimin cəfəng,
mənasız nəticələrinə yönəldirik. Müəllif onu qrabardan götürüb, hərf-
bəhərf “ günəşli – turş üzüm” kimi təqdim edir. Biz də, öz növbəsin-
də, oxucuların diqqətini bu başabəla alimin həmin cəfəngiyat haqqında
çıxardığı nəticəyə yönəltmək istəyirik. Sən demə, hələ aşel dövründə
artıq ermənilər mövcud olmuşlar (yaranmışlar). Oxucuların nəzərinə
çatdırırıq ki, aşel (aşel mədəniyyəti) paleolitin (təxminən iki milyon il
əvvəl) erkən dövrüdür və adətən, bu dövr insanın meydana gəlməsi
E R M Ə N İ ( Y A D ) E L ( L İ ) N A Ğ I L L A R I
171
ilə (1 milyon il əvvəl) müqayisə olunur. Mkrtıçyanın
absurd məntiqi-
nə əsaslanaraq, belə nəticəyə gəlmək olar ki, erməni milləti qədim
insanın meydana gəldiyi dövrdə yaranmışdır. Müəllif “ağıllı erməni”
terminini işlədir və heç onun ağlına da gəlmir ki, “ağıllı adam”lar
(müasir adamlar) demək olar ki, kromanyonların (təxminın 40 min il
bundan əvvəl) meydana gəlməsi ilə fomalaşmışlar.
Əlavə edək ki, elm qədim insanları “arxantrop” (yunanca “arxayos”
- qədim, “antropos”-adam) adlandırır. Mkrtıçyanın cəfəng məntiqinə
əsaslanaraq, qədim insanları sadəcə xayostrop adlandırmaq və bunun-
la da “azıxantrop” da daxil olmaqla bütün “troplar” haqqında müza-
kirələrə birdəfəlik son qoymaq olardı.
Biz artıq qeyd etmişdik ki, bir absurd digərini doğurur və bir
qayda olaraq, onu çox gözləmək lazım gəlmir. Azıx mağarası Ermə-
nistanın indi işğal etdiyi Qarabağda, Füzuli rayonunun yaxınlığında
yerləşir.
Bir halda ki, ermənilərin qədim millət kimi tanınmaq istə-
yinə hələ son qoyulmayıb, onlar işğal etdikləri Qarabağ torpaqlarında
da qanunsuz qazıntı işləri aparırlar. Və artıq milli erməni paltarında
olan neandertal-qadın heykəlinə qədər qazıb çatmışlar. Erməni KİV-
ləri 2007-ci ilin payızında məhz belə informasiya yaymışlar. Hələ bu,
bir yana, “erməni neandertal”la yanaşı, məişət əşyaları, erməni milli
yeməklərinin və alətlərinin qalıqları aşkar edilmişdir. Necə deyərlər,
azıxantropun qalıqlarını xayostrop kimi eyniləşdirmək baş tutmadı,
əvəzində qədim qadın-neandertalın heykəli, üstəlik də erməni milli
paltarında işə yaramışdır. Burada şərhə də ehtiyac yoxdur, çünki belə
çıxır ki, neandertallar nəinki erməni olmuşlar, həm də onlar ilkin
yaranış formalarında qala biliblər, özü də o formada ki,
son bir neçə
yüz min illər ərzində onların geyimində və məişətində heç nə dəyiş-
məmişdir.
Bir sözlə, hörmətli oxucular, ermənilər
Homo Sapiens, yaxud
ağıllı insanın yaranmasından çox əvvəl meydana gəlmişlər...
K A M R A N İ M A N O V
172
§2.
Qafqazda ilk xristianlıqla bağlı absurd
Kitabın əvvəlində qeyd olunduğu kimi, “absurd” uydurulmuş mə-
nasız söz, yaradılmış boş fikirdir. İfadənin absurd sayılması heç də
ona görə deyil ki, o, məntiqsiz fikir yığınından ibarətdir. Əksinə, onun
əvvəlcədən düşünülmüş müəyyən bir məqsədi olur. Ermənilərin Azər-
baycan torpaqlarına olan iddiaları, mədəni sərvətimizin aramsız şəkil-
də mənimsənilməsi də bu məqsədi güdür. Absurdun genetikası çox-
şaxəlidir. Bu həm tarixi faktların qəsdən təhrif edilməsi, həm onların
saxtalaşdırılması, həm də mif səviyyəsinə çatdırılan və ustalıqla dü-
şünülmüş uydurmalardır. Onların fikrincə,
bunlar ictimai fikrə yeridi-
lərək, həqiqət kimi qəbul edilə bilən stereotip və psixoloji ştamp
ol-
malıdır. Bəlkə də, qədim romalılar
“Credo, cuya absurdum”, yəni
“inanıram, ona görə ki, absurddur”, - dedikdə məhz bunu nəzərdə tu-
turmuşlar. Biz isə oxucuları
“ab absurdo... ab absurdum” (“absurd-
dan ... absurda”) ardıcıllığı ilə ermənilərin növbəti saxtakarlığı ilə
tanış edəcəyik.
Beləliklə, xristianlığın Qafqaza gəlişi ilə
bağlı saxtakarlıq
Ermənilər belə iddia edirlər ki, guya onlar Qafqazda (nəinki Qaf-
qazda) xristianlığı kütləvi olaraq birinci qəbul etmiş xalqdır və bu
hadisə IV əsrin əvvəlində baş vermişdir. Lakin tarixi dəlillər tamami-
lə fərqli mənzərəni açıb göstərir. Şübhəsiz ki, Qafqazda xristian dini-
nin yayılmasının zəngin və qədim tarixi vardır. Mənbələrə əsasən, bu
din Qafqaz Albaniyasında hələ eramızın I-II əsrlərində yayılmağa
başlamışdır. Bu, alban xristianlıq ənənəsi İsa Məsihin həvariləri –
Faddey, Varfolomey və Faddeyin şagirdi Yeliseyin adları ilə bağlı
dövr idi. Salnaməyə – Qafqaz Albaniyasının əsas bədii-tarixi abidələ-
rindən olan – M. Kalankatuklunun “Alban tarixi” kitabına
istinad et-
məzdən əvvəl kiçik bir açıqlama verək. Məlumdur ki, ilk dövrlərdə
xristianlıq həvarilərin qeyri-xristian xalqlar arasında təbliğatı və mis-