Microsoft Word Kamran Imanov Kitab Designed doc
Yüklə 4,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Ab absurdo... ad absurdum”
- Beləliklə, alban əlifbası ilə bağlı absurd
E R M Ə N İ ( Y A D ) E L ( L İ ) N A Ğ I L L A R I 177 lərə görə əsaslandırmağı” tapşırır. Beləliklə, əlyazmalarda “dini re- daktə” həyata keçirilmişdir. Bu saxtakarlıqla əlaqədar erməni mütə- xəssisi L. Dadyanın açıqlaması belədir: “İlk yazılar pozulmuş və təh- rif edilmişdir. Onların izi aydın görünür”. Hətta Dadyanın fikrincə, Lunkianos əvvəllər də belə əməllərlə məşğul olmuşdur. Bu kimi işlər Şemaxesinin davamçısı katolikos Simeon Yerevans (1763-1780) tə- rəfindən də aparılmışdı. Nəticədə, hələ o vaxt mövcud olan alban ka- tolikosluğu və onun ruhaniləri “Alban tarixi”nə istinad etməkdən məhrum ola bilərdi. Katolikos S. Yerevansinin əlyazma üzərində et- diyi əlavəni şərh etmədən veririk: “Biz bu yalanı nə qədər dırnağımız- la qaşıyıb təmizləsək də, sonra bu yalan şöhrətpərəst adamlar tərəfin- dən öz xeyirləri üçün əlavə edilmişdir... Belə düşünülür ki, bunu ka- tolikos Ananidən sonra alban rahibləri etmişlər”. Təsadüfi deyil ki, erməni tarixçisi T. Ter-Qriqoryanın açıqlamasına əsasən, M. Kala- katuklunun “Alban tarixi” əsərinin ilkin mətninə erməni din xadimlə- rinin göstərişinə əsasən, qəsdən təhrif edilmiş müəyyən əlavələr daxil olunmuşdur. Katolikos Simonun əlyazmalarının kənarında etdiyi əla- vələrə dair Ter-Qriqoryanın şərhini veririk: “Yalnız “Alban tarixi”n- də, əlbəttə, bütün surətlərındə deyil, təsbit edilir ki, guya ki, həvari Yeliseydən (74-cü il) sonra müqəddəs Qriqoriyə (340-cı il) qədər alban katolikosunun taxtında başqa katolikoslar əyləşmişlər. Ancaq bunların hamısı yalandır.” Bir sözlə, Ermənistan xristianlığı qəbul edəndən 200 il əvvəl artıq Albaniyanın özünün xristian patriarxlığı- nın rəhbərliyi və katolikosluğu var idi. Bu fikirlərə şərh vermədən, biz oxuculardan kitabın giriş hissə- sindəki J. dö Malevilin dəqiq mülahizələrinə bir daha diqqət yetirmə- yi xahiş edirik. Ermənilərin Qafqazda “xristianlığı qəbul etmiş ilk xalq” olması ilə bağlı iddialarının qısa mahiyyəti budur. Onlar nə qədər pozub- yazsalar da, düzəlişlər aparsalar da, “tarixi faktları rədd edib, saxta dəlillər əldə etmək yolları axtarsalar da, qonşu xalqların tarixini təhrif edib, köçürmə yolu ilə yeni tarix yaratsalar da, onların hamısı absurd olaraq qalır”. K A M R A N İ M A N O V 178 Bu saxtakarlığın şərhini erməni etiraflarının şah əsəri ilə başa çatdırmaq istərdik. (Н.С. Вартапетов. «Христианские памятники Закавказья»): “[Erməni kilsəsi] xristian bayrağı ilə silahlanaraq, bü- tün dövrlərdə tarixi Albaniyanın və onun ayrılmaz hissəsi olan Qara- bağın (Arsaxın) xalqlarını məhv etmişdir... Bir zamanlar tarixi şəraitə məharətlə uyğunlaşaraq, Bizansa, İran Sasanilərinə, ərəb xəlifələrinə və monqollara xidmət etdiyi kimi, Səfəvilərin, sonra isə Rus imperi- yasının qulluğunda dayanmışdır”. E R M Ə N İ ( Y A D ) E L ( L İ ) N A Ğ I L L A R I 179 §3. Alban əlifbası və ilk erməni yazı nümunəsi barədə absurd Kitabın əvvəlində qeyd etmişdik ki, saxtakarlıq, absurd mənasız söz yığını deyildir. O, müəyyən məqsədin həyata keçməsinə xidmət edir. Aşağıda təqdim olunan absurd nümunələri: ermənilərin Azər- baycana torpaq iddiaları, tarixi və mədəni irsimizin mənimsənilməsi və erməniləşdirilməsi ilə sıx bağlıdır. Hörmətli oxucular, “Ab absurdo... ad absurdum” və yaxud “Absurddan... absurda” fikrinə bir də qayıdaq. “Absurda gətirib çı- xartmaq” mənasını ifadə edən “reductio ad absurdum” latın kəlamı hələ Roma dövründən yalanı ifşa etməyin bir üsulu sayılırdı. Bunun üçün şərti olaraq, absurd iddianın doğru kimi qəbul edilməsinə imkan verilir və ondan da gerçəkliyə zidd olan nəticələr çıxarılır. Ənənəvi məntiqə görə, həqiqətdən həqiqət yaranmalıdır. Əgər bir fikir digərini inkar edirsə, onların hər ikisi eyni zamanda həqiqi ola bilməz. Bununla bərabər, həyatda tez-tez istinad edilən həmin latın ifa- dəsi həm də o mənada işlədilir ki, onun əsasında duran yanlış fikir absurd səviyyəsinə qədər yüksəlir və nəticədə həmin müddəanın yan- lış olduğu aşıq-aşkar ortaya çıxır... Beləliklə, alban əlifbası ilə bağlı absurd Ermən tarixşünaslığına və ədəbiyyatşünaslığına nüfuz edilmiş fi- kirlərə uyğun olaraq, ermənilər belə düşünürlər ki, alban əlifbası era- mızın V əsrində meydana gəlmişdir və onu Mesrop Maştos yaratmış- dır. Xüsusi olaraq o da vurğulanır ki, albanların o vaxta qədər yazısı, qrafikası, yəni əlifbası olmamışdır. Orta əsr erməni müəllifi Koryuna əsasən, Mesrop Maştos “əlifbanı bərpa etmiş, elmi biliklərin inkişa- fına təkan vermişdir.” K A M R A N İ M A N O V 180 Başqa sözlərlə desək, albanların ya əlifbası olmamış, ya da onlar intellektual böhran içində idilər. Nəticədə, albanları maarifləndirmək lazım gəlmişdi. Sözün qısası, ermənilər iddia edirlər ki, hətta gürcü əlifbası da M. Maştosun ağlının “məhsulu”dur. Hörmətli oxucular, gəlin, şərti olaraq bu iddianı hələlik həqiqət kimi qəbul edək və bunun nə ilə nəticələndiyini izləyək. Əvvəlcə M. Maştosun Albaniyaya gəlişindən başlayaq. Erməni tarixçisi Koryunun fikrincə, “təsadüfən onun yanına alban əsilli Beniamin adlı bir ruhani gəlmiş və (Mesrop) alban dilinin danışıq səslərini öyrənərək, təhlil etmiş, ona uyğun əlifba yaratmışdır...” (kursiv bizimdir). Beləliklə, aydın olur ki, M. Maştos alban dilini bil- mirmiş. Diqqət edin, Mesrop dil bilmədən “Albaniyaya yola düşmüşdür... O, çarın iqamətgahına gəlmiş, Albaniyanın müqəddəs yepiskopu İyeremi, Arsvaq adlı çarı və azatlarla görüşmüşdür”. Koryunun de- diklərini M. Xorenski də təkrarlayır: “Arsvaqen və İyeremi tərcüməçi Beniamini öz yanlarına çağırmışlar”. Deməli, M. Maştos nəinki alban dilini bilmirmiş, hətta o, alban- larla tərcüməçi vasitəsi ilə danışırmış. Amma Alban tarixçisi M. Kalankatuklu yazır ki, M. Maştos al- banlarla birgə qarqar dili əsasında əlifba yaratmışdır. Başqa sözlə de- sək, alban əlifbasının yaranması hər halda, birgə əməyin nəticəsi idi. Lakin məsələnin məğzi bunda deyildir. Belə məlum olur ki, albanla- rın o vaxt öz əlifbası da var idi. Xüsusən M. Kalankatuklu Roma müəllifi İppolitə əsaslanaraq bildirir ki, albanlar ana dili və əlifbası olan xalqlar siyahısında xatırlanırdı. Matenadaranda saxlanılan əlyaz- maların içində alban dilindən edilən tərcümələrin olması da təsadüfi deyil. İnanılmaz olsa da faktdır: alban dilində olan əlyazmalar qədim erməni dilinə tərcümə olunur və onlar ermənilər tərəfindən Matena- daranda “aşkar edilir”. Albanların öz əlifbalarına malik olduğunu ta- nınmış tarixçi və albanşünas K. Trever də təsdiqləyir: “V əsrin əvvəl- lərində albanların öz əlifbası vardı”. O, eyni zamanda, eramızın I və III əsrlərində alban hökmdarlarının romalılara məktublarından xəbər verən antik müəlliflərə də istinad edirdi. Yüklə 4,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|