Microsoft Word siyaset II cild rtf
Yüklə 4,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yazılma tarixi 15 fevral 2010-cu il
185
-Ukrayna Rusiyanın Qara dənizdə güclənməsi və Rusiyanın “Cənub axın” layihəsinin təhlükəsizliyini təmin etmək, Qara dənizdə hərbi nəzarəti ələ keçirmək, Qara dənizdəki hərbi limanları vasitəsilə Abxaziyaya yardım etmək və Gürcüstanın təsirlərini tamamilə azaltmaq üçün lazımdır; -Moldovanın Dnestryanı ərazisi, eləcə də Moldovaya çıxış və təsirlər üçün Ukrayna Rusiyaya lazımdır; -Qara
dənizdə güclənmək siyasəti Rusiya-Bolqarıstan münasibətlərinin inkişafı üçün lazımdır; -Ukraynada siyasi üstünlük qazanmaq və Qara dənizdə hərbi donanmanın gücünün artırılması ABŞ-ın gələcəkdə Qara dənizdə güclənmə ehtimalını aşağı sala bilər. Bu baxımdan da Ukrayna Rusiyaya lazımdır; -Ehtimal edilə bilər ki, Qara dənizdə ABŞ-Ukrayna iqtisadi- siyasi yaxınlaşması Rusiyanın gələcəkdə region maraqlarına ciddi zərbələr vursun. Bu baxımdan da Ukrayna Rusiyaya lazımdır; -ABŞ-ın Rumıniyada yerləşdirə biləcəyi strateji təyinatlı silahlara qarşı Ukrayna Rusiyaya lazımdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, ABŞ Qara dənizdə daha çox Rumıniya ərazisindən istifadə etməklə hərbi-siyasi cəhətdən təsir imkanlarına malik ola bilər. Çünki rumınlar slavyanlar deyil, Gürcüstanda ümumiyyətlə, müvafiq siyasətin reallaşdırılması mümkün olmaz, Türkiyə isə öz milli və regional siyasətinə görə, Türkiyə-Rusiya münasibətlərinin korlanmaması naminə bu addımı atmaz; -Qara dənizdə Ukrayna-Gürcüstan hərbi yaxınlaşmasını məhdudlaşdırmaq üçün Ukrayna Rusiyaya lazımdır; -Ukrayna, Gürcüstan və Polşa arasında Rusiya əleyhinə mövcud olmuş yaxınlaşmanın bir daha olmaması, təkrar- lanmaması üçün Ukrayna Rusiyaya lazımdır; -Ukrayna-Türkiyə, Ukrayna- Rumıniya arasında yaxınlaşmaya nəzarət üçün Ukrayna Rusiyaya lazımdır; -Rusiyanın pravoslav dünyasında güclənməsi üçün ölkənin əhalisi Rusiyaya lazımdır; -Ukrayna Rusiya üçün Mərkəzi Avropaya əsas giriş qapısıdır. Rusiyanın enerji məhsullarının maneəsiz Avropaya çatdırılması üçün ölkə Rusiyaya lazımdır;
186
-Rusiya-Ukrayna-Belorus siyasi yaxınlaşması üçün Ukrayna lazımdır. Həmin ittifaq Şərqi və Qərbi Avropadan siyasi təsirləri məhdudlaşdırmaq baxımından sərfəlidir; -Mərkəzi Asiyanın Ukrayna üzərindən də enerjisinin Qərbə ixracına nəzarəti tam ələ keçirmək üçün Ukrayna Rusiyaya lazımdır; -Ukraynada rusların təsirlərini artırmaq və rus dilinə ikinci dil statusunun verilməsi üçün ölkə Rusiyaya lazımdır; -Qara dəniz-Azov akvatoriyasında siyasi və iqtisadi nəzarəti gücləndirmək üçün Ukrayna Rusiyaya lazımdır; -Ukrayna ilə Cənubi Qafqaz arasındakı siyasi yaxınlaşmaya müəyyən qədər nəzarəti ələ keçirmək üçün Ukrayna Rusiyaya lazımdır; -Ukrayna Rusiyanın birinci “çəpər zolağı” sisteminə keçmiş SSRİ dövlətlərini cəlb etmək üçün təsiredici səhnənin yaradılması üçün lazımdır. Ukraynanın ardınca Gürcüstan da öz xarici siyasət kursunda da dəyişiklik edə bilər. Ukraynada rusiyapərəst siyasətçi Yanukoviçin hakimiyytə gəlməsi və Rusiyanın xeyrinə siyasət yeridəcəyi Rusiyanın Şərqi Avropa, Qara dəniz, MDB, Slavyan dünyası və Avropa İttifaqı, eləcə də NATO ilə rəqabətdə üstünlüyünü artıracaqdır. Viktor Yanukoviçin hökumətə rəhbərliyi dövründə Rusiya hakimiy- yətinin Ukraynada nüfuzunun gücləndiriliməsi üçün müəyyən xidmətləri olubdur. Bu baxımdan NATO-ya daxil olmaq üçün referendumun keçirilməsi və V.Yuşenko hakimiyyəti dövründə Rusiyanın Qara dəniz limanı ilə bağlı müqaviləyə təzədən baxılması məsələsinin gündəlikdən çıxarılması üçün onun geniş fəaliyyəti olmuşdur. Türkmən qazının yalnız Rusiya vasitəsilə alınması məsələsi və digər enerji məsələlərinin həll olunmasında da Viktor Yanukoviçin böyük xidmətləri olmuşdur.
187
Beynəlxalq münasibətlər. Böyük dövlətlərin – “güc mərkəzləri”nin beynəlxalq münasibətlər sistemində tətbiq etdikləri “ikili standart” siyasətinin xüsusiyyətləri və Azərbaycan
Dünyanın siyasi xəritəsi öz çoxçalarlığı ilə diqqəti cəlb edir. Bütün dövlətlər eyni gücə malik deyillər və bu baxımdan da siyasi xəritə fərqli ölçülü ərazilərə malik olan dövlətlərin ərazilərini əks etdirir. Məlumdur ki, dünyada 200-dən artıq müstəqil dövlət vardır və bu dövlətlər beynəlxalq münasibətlərin üzvləri, əsas subyektləri olaraq qarşılıqlı münasibətlər və əlaqələr əsasında fəaliyyət göstərirlər. Dövlətlərin qarşılıqlı fəaliyyəti və mövcudluğu nəticəsində dünyanın ümumi siyasi mənzərəsi formalaşır. Münasibətlər beynəlxalq aləmdə dövlətlərin hərəkət (fəaliyyət) məzmununu müəyyən edir. Dövlətlər arasında dostluq və ya gərginlik münasibətləri meydana gəlir. Münasibətlər tərəfin başlanğıc və gələcək davranışı üçün niyyətlərin məzmununu müəyyən edir. Beynəlxalq münasibətlərdə dövlətlərin beynəlxalq müstəvidə hərəkət reaksiyalarını müəyyənləşdirir. Əlaqələrin tənzimlənməsi üçün yaradılan normalar beynəlxalq hüquq normalarıdır. Tərəflər norma qəbul edir (yaradır) və əməl edirlər. Lakin bir dövlətin digər dövlətə qarşı müharibə elan etməsi və bu istiqamətdə sənəd qəbul etməsi müasir beynəlxalq hüquq sənədi deyil, dövlətin birtərəfli qaydada mövqeyini və davranışını əks etdirir. Sənəd müasir beynəlxalq hüququ pozan aktdır. Dövlətin müharibə elan etməsi və müharibəyə başlaması həmin dövlətin xarici siyasət fəaliyyətinin tərkibidir. Lakin bu tərkib hücuma məruz qalmış dövlətlə hücum edən dövlət arasında əlaqə yaratmır, əksinə əlaqələri kəsir. Təbii ki, beynəlxalq münasibətlər sisteminin ümumi fəaliyyət xarakteri ayrı-ayrı dövlətlərin regional və qlobal səviyyədə həyata keçirdikləri xarici siyasətin xüsusiyyətlərindən formalaşır. Dövlətlərin bütün sahələrdə həyata keçirdikləri xarici siyasət fəaliyyəti sayəsində onların münasibətləri yaranır və münasibətlər əsasında da əlaqələri qurulur. Yaradılmış əlaqələrin meydana Yüklə 4,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|