O zbekiston respublikasi

201
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
qatorga saflaning!" buyruqlarini bajarish;
- umumrivojlantiruvchi mashqlarni buyumlar (gimnastik tayoqchalar,
arg`amchilar, kichik to`plar) va buyumsiz bajara olish;
- g`ujanak bo`lib o`tirish, oldinga o`mboloq oshish, kuraklarda tik
turish, yon tomonga o`mboloq oshish, "Ko`prik" turish, cxalqancha
yotgan holda ikki oyoq uchini qo`l bilan ushlash mashqlarini bajara
olish;
- bir oyoqda turib, qo`llarni yonga uzatib muvozanat saqlash
"Qaldirg`och" holatida turish mashq usullarini bajara olish;
- 30 metrga tez yugurish va  3x10 metrga mokisimon yugurish
mashqlarini bajara olish;
- kichik to`pni 6 metr masofadan baland to`siq orqali oshirib
uloqtirish, 6-8 metrdan to`pni nishonga uloqtirish mashq usullarini
bajara olish;
- yugurish, sakrash, to`pni aniq va uzoqqa uloqtirish bilan beriladigan
o`yin mashqlarini bajara olish;
- harakatli o`yinlarni qoidalari bilan aniq bajara olish;
- 25 metrga erkin usulda suzishni bajara olish.
3-sinf
Bilimlar:
-   asta va o`rta tezlikda yugurish, 200 metr masofali bo`limlarni
(100-200 metr yurib-yugurib)  2-3 marta bajarishni bilish;
-  sakrash chuqurchasiga yugurib kelib uzunlikka  depsinib  sakrash;
-  tepalikdan (50-60 sm) sakrab tushishlar;
-  to`pni uzoqqa va aniq nishonga joyidan turib uloqtirish;
-  arg`amchida 60-80 marta sakrash; harakatli o`yinlarda qatnashish;
-  o`yin qoidalarini bilish;
-  erkin holatda 25-30 metrga suzish;
- "Gulnoz", "Sho`x qizlar", "Lazgi", "Yalla" va "Paxtaoy" kabi milliy
raqslarning asosiy harakatlarini bilish;
- har-xil nojo`yaa harakatlardan shikastlanishning oldini olish
qoidalarini bilish;
- jismoniy mashqlarning inson salomatligini mustahkamlanishida va
qomatning to`g`ri shakllanishiga ijobiy ta`sirini bilish;
- saf mashqlari: keng qadamlab yurish, tez va sekin qadamlab yurish,
ikki qator bo`lib saflanish, ikki qatordan bir qatorga saflanish, "ilon

---

202
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
izi" bo`lib yurishlarni bilish, boshni chap va o`ng tomonlarga aylantirish,
gavdani (chapga, oldinga, orqaga, o`ngga) egish mashqlarini bajara
olish.
Ko`nikmalar:
- qomatni rostlaydigan ertalabki badantarbiya mashqlari majmuasini
bajarish, to`ldirma to`plar bilan  (1,5-2 kg) mashq bajarish;
- qiya joylashtirilgan gimnastika o`rindig`i ustidan qo`llarga tortilib
tirmashib chiqishni bajarish;
- gimnastik narvonda  orqa bilan qo`llarga osilib 30 soniya mobaynida
turish, shu holatda tizzalarni yuqoriga ko`tarib tushirishlarni bajarish;
- signal bo`yicha to`xtash bilan yurish, tizzani  baland ko`tarib
sekin yugurish, yuqori startdan yugurish usullarini bajarish;
- turgan joyidan to`pni uloqtirish (nishonga va uzoqqa) mashqlarini
bajarish;
- basketbol o`yinida turish, siljish, harakatlanish, ikki qo`l bilan
to`pni ko`krakdan sherigiga uzatish, joyida turib  to`pni o`ng va chap
qo`llarda polga (yerga) urib turish mashq usullarini bajarish;
- harakatli o`yinlarda, yugurish, sakrash, va turli to`siqlardan o`tishda
turli estafetalar o`tkazilishida shikastlanishning oldini olish qoidalariga
amal etib bajarish;
- futbolchilarning harakatlanishini (yugurish, sakrash, juftlama va
chalishtirma qadam tashlab yugurish) bajarish;
- futbolchilarning o`yinda o`zini tutishi va xavfsizlik qoidalariga rioya
etish, darvozobon harakatlarini bajarish.
Malakalar:
- dastlabki holat asosiy turish, ikki marta oldinga o`mboloq oshishni,
orqaga dumalash bilan kuraklarda tik turish, shu holatda oyoqlarni bukish,
birdaniga "Ko`prik" hosil qilish va bir qo`lda tayanib yondan orqaga
burilish,  cho`qqayib tayanishga o`tish hamda gavdani to`g`irlab yuqoriga
sakrab, yumshoq qo`nish mashqlarini bajara olish;
- baland turnikda tortilish (o`g`il bolalar), gimnastika o`rindig`ida
tayanib qo`llarni bukish va yozish (qiz bolalar) mashqlarini bajara
olish;
- balandligi 90 sm  "Xari"(kozyol) ustiga sakrab chiqish va yuqoriga
kerilib  oyoqlarni yozib yumshoq sakrab tushish (o`g`il bolalar);
- balandligi 80 sm "Ot" (kon) tutqichini ushlab ustiga chiqish va
yuqoriga kerilib sakrab tushish (qiz bolalar);

---

203
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
- yugurib kelib handak chetidan uzunlikka  sakrashni bajara olish;
- joyida turib va qadam tashlab to`p bilan to`g`riga harakatlanish,
to`p bilan ikki qadam yurib to`xtash, to`pni 2-3 metr masofadan
ikki qo`llab ko`krakdan  basketbol savatiga tashlash mashqlarini bajara
olish;
- "To`plarni qatordan uzatish", "Man etilgan mashq", "Doira bo`ylab
to`p uzatish", "Hamma o`z bayroqchasiga", "Bolalarda tartib qat`iy",
"Kun va tun", "Oq ayiqlar" kabi harakatli o`yinlarni bajara olish;
- turgan to`pni oyoq yuzasining ichki yoni bilan tepish, dumalab
kelayotgan to`pni oyoqning ichki yoni bilan to`xtatish mashqlarini
bajara olish.
4-sinf
Bilimlar:
- mashg`ulot vaqtida  birinchi tibbiy yordam ko`rsatishni bilish;
- guruh bilan birga 60 metr masofaga past startdan chiqib yugurish;
- asta-sekin yugurib 200 metr masofani 3-4 marta (dam olib) o`rta
tezlikda yugurish;
- to`pni uzoq masofaga aniq nishonga 3-4 qadam tashlab uloqtirish,
maksimal yugurishga berilgan topshiriqlarni bajarish;
- futbol va sport o`yinlari elementlarini almashtirib bajarish;
- harakatli o`yinlarni jamoa ishtirokida sardor sifatida bajarish.
Ko`nikmalar:
- buyumlarsiz umumrivojlantiruvchi mashqlarni bajarish;
- "Yarim shpagat" va "Shpagat" bajarish uchun maxsus mashqlarni
bajarish;
- tik turib qo`llar yonda, o`ng va chap oyoqlarda "Qaldirg`och"
hosil qilish, ikki marta kema-ket oldinga o`mboloq oshib, yuqoriga
kerilib sakrash mashqlarini bajarish;
- tik arqonga (2-3 metr) ko`rsatilgan usulda tirmashib chiqish
mashqlarini bajarish;
- yakka cho`p ustida oddiy yurish, oyoq uchida, yonlarga, oldinga va
orqaga juftlama qadam bilan harakatlanishlarni bajarish;
- 50-100 metr masofaga har xil tezlik bilan sportcha yurish, 30-40
metrga past startdan yugurish, 50 metrga yuqori startdan yugurish
mashqlarini bajarish;
- yuqori startdan chiqib har-xil tezlik bilan yugurishlarni bajarish;

---