O zbekiston respublikasi

213
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
-
100 metrga masofa bo`ylab yugurish, marraga yetib kelish texnik
usullarini bajara olish;
-
qo`l to`pida: to`pni darvozaga 3 qadamdan tayanch hosil qilib,
darvozaga zarb  bilan otish hamda chalg`itish mashqlarini bajara olish;
- futbolda: aldamchi harakat (fint), guruhli taktika bilan harakatlanish
texnik usullarini bajara olish;
- futbol bo`yicha o`yin mashqlarini va mezon talablarini bajarish;
-
milliy kurash usulida oyoqlar yordamida, oyoqlar ichidan
ko`tarib tashlash, himoyalanish, yonboshdan tashlash, texnik
tayyorgarlik mashqlarini bajara olish;
-
belbog`li kurash usulida sondan oshirib tashlash, himoyalanish,
qarshi usul, musobaqa qoidalari va taktik tayyorgarlik mashqlarini bajara
olish.
9-sinf
Bilimlar:
- maktab dasturi bo`yicha o`tkaziladigan musobaqa qoidalarini,
hakamlikni bilish;
- estafeta bosqichlarida bir tekis tezlikda yugurish, 60, 100 va 1000,
1500 metr  masofalarga yugurishni bilish;
- kurash bo`yicha o`quv-mashq bellashuvlarida ishtirok etish;
- basketbolda: himoyaning zona va shaxsiy harakatlanish turlarini
bilish (2x3, 3x2, 2x1x2  1x2x2);
- suzishda 50-100 metr masofaga qatnashib, o`quv me`yorlarining
natijasini topshirish;
- guruh bo`lib turnik va badiy gimnastikadan chiqishlar uyushtirish.
Ko`nikmalar:
-
saf mashqlarida: ketma-ket qatorda turgan joyida yurishdan oldinga
yurishga o`tish, shuning o`zini guruh bo`lib bajarish, bo`lib-bo`lib
(10 kishi) bajarish;
-
30-100 metrgacha bo`laklarda qisqa masofadan yugurish, burilib
turib yugurish usullarini bajarish;
-
to`g`riga harakatlanib va burilish bo`yicha yugurishda estafeta
tayoqchasini uzatish usullarini bajarish;
-
basketbolda: himoyada faol harakat qilish, to`pni yaqin va o`rta
masofadan sakrab savatga tashlash (o`g`il bolalar);
-
joyida turib hamda o`rta masofadan to`pni xalqaga tashlash

---

214
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
texnikasini bajarish (qiz bolalar);
-
qo`l to`pida: joyni almashtirib to`pni uzatish, "8" bo`lib hujumda
harakat qilish, zona bo`lib himoya qilish texnikalarini bajarish;
-
voleybolda: to`r ustida sakrab yon tomondan orqa bilan
uzatishlarni, to`rga tegib qaytgan to`pni qabul qilish va uzatish, to`pni
sakrab turib uzatish mashq usullarini bajarish;
-
kurashda: harakat sifatlarini rivojlantirish uchun beriladigan
mashqlarni bajarish;
-
suzishda: 200 metrli masofaga har xil tezlikda va turli usullarda
suzib o`tish.
Malakalar:
-
5 metrli arqonga qo`llar yordamida tirmashib chiqish (vaqtga
qarab), mashqni  90° burchak hosil qilib bajara olish;
-
muvozanat saqlash mashqlarini bajara olish;
-
qo`shpoyada (brus) tayanch holatda tebranishdan, orqaga tebranish
bilan o`ng va chap tomondan sakrab qo`nish (tushish) usullarini
bajara olish;
-
qo`shpoyada tayangan holatda qo`llarda siljish,  qo`llarni bukib-
yozish;
-
4x100 metrga bosqichli estafeta yugurishni, 600-800 metr masofaga
uch martadan (100 metr oralig`ida) yurish va yugurish bilan almashib
harakat mashqlarini bajara olish;
-
10 metr kenglikdagi yo`lakcha bo`ylab to`liq yugurib kelib,
to`pni uzoqqa uloqtira olish;
- yengil atletika bo`yicha mezonlarni topshirish;
-
basketbolda: o`yin elementlariga xos har xil mashq usullarini
bajara olish;
-
qo`l to`pida: aralash himoya, asta-sekin hujum qilish, o`yin
texnik va taktik usullarini bajara olish;
-
voleybolda: maydonning 4 va 2-zonasidan hujumga o`tib to`pni
zarb bilan urish, to`pni yuqoridan raqib tomonga uloqtirish, to`r yonida
tepadan kelayotgan to`pga to`siq qo`yish texnik usullarini bajara olish;
-
o`rganilgan mashqlarni o`yin davomida qo`llay olish va o`yinga
hakamlik qila olish;
- futbol bo`yicha o`yin mashqlarini va mezon talablarini bajarish;
-
kurashda: milliy kurash usulida qo`llar bilan qo`lidan ushlab
yelkadan tashlash, himoyalanish, qarshi usul, ikki oyog`ining oldidan

---

215
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
oyoq yordamida ko`tarib  tashlash, yenglaridan ushlab, yelkadan oshirib
tashlash texnik usullarini bajara olish;
-
belbog`li kurash usulida yonbosh, himoyalanish, qarshi harakat
va taktik tayyorgarlik usullarini bajara olish;
-
raqs elementlarida: tasma,  (uzunligi 5 metr) har xil yo`nalishda,
yuqoriga pastga, orqaga, chapga, o`ngga, ilon izi, tik va yonbosh, turli
balandlikda va burama (spiral) usullarni bajara  olish;
- 50-100 metr masofaga  suzish.

---

216
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
O‘quv dasturi
JISMONIY TARBIYA FANIDAN O`QUV
DASTURI
Uqtirish xati
Ushbu o`quv dasturi hozirgacha amalda qo`llanilib kelgan dasturlarga
tanqidiy yondashilib, ularning eng yaxshi jihatlari, ilg`or maktab
o`qituvchilarining va boshqa mutaxassislarning ijobiy ish tajribalari
e`tiborga olingan holda qayta ishlab chiqildi.
Maktabda haftasiga 2 soat o`tkaziladigan jismoniy tarbiya darsi bola
organizmiga to`laqonli jismoniy yuklama berish uchun yetarli emasligini
hamda ilmiy tadqiqotlarga ko`ra o`quvchilarning kundalik harakatga bo`lgan
fiziologik 45 daqiqali jismoniy tarbiya darsi faqatgina 11 % ni hisobga
olgan holda O`zbekiston Respublikasi Xalq ta`limi vazirligi 1-4 sinf
o`quvchilari bilan qo`shimcha mashg`ulot darslarni o`tkazish uchun
maktab ixtiyoridagi soatdan foydalanishga, haftasiga 3 soatgacha, agarda
imkoniyat bo`lsa, 4-5 soatli jismoniy tarbiya soatlarini o`tishga ruxsat
etildi.
Respublikamizning urf-odati va milliy an`analariga ko`ra, yosh
xususiyatlarini hisobga olgan holda, o`quvchilarning jinsiga qarab sinfni
ikki guruhga bo`lish masalasi hal etildi. Qiz bolalar bilan (8-9 sinflarda)
darsni ayol o`qituvchi olib borishi ma`qul deb topildi.
Jismoniy tarbiya darslarini o`tkazishdan maqsad - bolalarning
salomatligini saqlash, ularning jismonan yetuk bo`lib yetishishlari uchun
shart-sharoitlar yaratish va mashg`ulotlarda xavfsizlik qoidalariga rioya
qilish ko`nikmalarini shakllantirish. Qanday holatda bo`lmasin, barcha
imkoniyatlardan foydalanib, jismoniy tarbiya darslarini muntazam tashkil
etish, ularda o`quvchilarning faol qatnashishini ta`minlash, organizmiga
foydali yuklamalar berish juda muhim.
Shunday qilib, 1-sinfdan 4-sinfgacha maktab dasturidagi bo`limlar
bo`yicha o`quv yiliga tavsiya qilinadigan o`quv soatlari quyidagicha
bo`ladi.

---