Qulu məHƏRRƏMLİ

 

 

2) hər hansı bir sinfin, cəmiyyətin, ictimai 

təşkilatın əxlaq qaydalan; 

3) jurnalistin EE-də davranışı. 

      ETİKET (etiquette) -    hər hansı bir cəmiyyətdə,   

diplomatik 

dairələrdə, ictimai mühitdə, habelə EE-də qəbul 

olunmuş davranış 

və nəzakət qaydalan. 

      EVFEMİZM (euphemism) - yaxşı, incə, zərif 

danışmaq. Kobud, 

kəskin, yasaq söz və ya ifadələrin əvəzinə işlədilən 

mülayim söz və 

ifadələr. 

      EVRİSTİKA (heuristic) - nəyinsə kəşfində və 

təlimində istifadə 

olunan üsul; fəallığın, hazırcavabhğın inkişafına 

xidmət edən qədim 

təlim    metodu.    E.-nın vəzifəsi    hər    hansı    yeni   

məsələnin    həlli 

prosesinin modellərinin yaradılmasından ibarətdir. 

      EYFORİYA (euphoria) - yüksək, şən 

əhval-ruhiyyə. Bu və digər 

fəaliyyət növündə müvəffəqiyyət zamanı insanın 

yüksək sevinc halı. 

E. öz ifadəsini,    adətən, hərəkətlərin cəldliyində, 

nitqin canlılığında 

taprr. 

      EYNİVAXTLI YAYIM (simulcast) - 1) eyni 

anda həm AM, həm 

də FM tezlikləri ilə verilən radio yayımı; 2) bir 

hadisənin, reportajın, 

---

 

174 

verilişin həm radio, həm də TV ilə eyni vaxtda 

yayımlanması. 

      EZOP DİLİ (language of Aesop) - bizim eradan   

öncə VI    əsrdə 

yaşamış qədim yunan təmsilçisi Ezopun adından 

götürülüb. Bəlli bir 

düşüncənin, fikir və münasibətin dolayı yolla, 

üstüörtülü və eyhamla 

bildirilməsi deməkdir. Başqa sözlə, müəmmalı, 

rəmzi dil. E.d. TV və 

sənədli kinoda da tətbiq olunur. Adətən, jurnalist 

(aparıcı) həqiqəti 

tam söyləmək imkanından    məhrum olduqda, 

yaxud efirə nəzarət 

artdıqda E.d.-nə müraciət etmək məcburiyyətində 

qalır. 

---

 

 

      ƏDƏBİ DİL (literary language) - KİV-də tətbiq 

edilən, hammın 

qəbul etdiyi normativ dil. Ə.d.-in normalaşdınlması o 

deməkdir ki, 

onun lüğət tərkibi ümumxalq dilinin zəngin söz 

xəzinəsindən seçilir, 

ayrılır, sözlərin mənası və işlənmə məqamlan, 

tələffüz tərzi və yazılış 

qaydası müəyyən prinsipə tabe edilir, sözdüzəltmə 

ümumi ənənəvi 

qaydada aparılır. Ədəbi dil dialektlərə, loru dilə, 

jarqonlara qarşı 

qoyulur. Ünsiyyətin məqsəd və    şəraitindən    asılı   

olaraq    Ə.d.-də 

üslubi cəhətdən fərqlənmə gedir. Ə.d.-in iki qolu (y a 

z 111    və    ş i- 

f a h i) vardır. Son vaxtlar tədqiqatçılar Ə.d.-in daha 

bir qolu - TV 

və kinoda işlənən AVN ( y a z ı l ı     və    ş i f a h i  

d i l i n     s i n t e z i )  

haqqında da danışırlar. TVR    verilişləri   

hazırlanarkən    Ə.d.    nor- 

maları əsas götürülür. 

---

 

176 

      ƏDƏBİ SSENARİ (literary script) - gələcək 

ekran məhsulunun 

səs və görüntü həllini plastik dramaturji keçidlər, 

dialoqlar, montaj 

üsulları və digər ifadə vasitələrinin köməyi ilə    verən 

xüsusi ədəbi 

əsər.    Çəkiləcək ekran    əsərinin    tam dolğun   

təsəvvür edilməsi 

ssenaristin məharətindən və Ə.s.-nin 

mükəmməlliyindən çox asılıdır. 

Ekranda    nələrin    olacağı barədə    sözlə aydın 

təsəvvür yaratmaq, 

dramaturji qanunlara və əyaniliyə əməl edərək əsas 

elementlərin, 

kadrların uyğunluğunu dəqiq göstərmək Ə.s. üçün 

əsas şərtdir. 

      ƏHATƏ DAİRƏSİ (penetration)    - yayımlanan 

bu və ya digər 

proqramlara    nə qədər    tamaşaçı (dinləyici)   

baxmasını    müəyyən- 

ləşdirmək üçün    radio və teleqəbuledicisi olan 

evlərin sayının hesab- 

---

 

 

lanması yolu ilə auditoriyanm öyrənilməsi.   

Toplanan məlumatlar 

proqramlara    reklam informasiyasının da mümkün 

daxil edilməsi 

üçün    bu    proqramların    marketinq   

xarakteristikasmı    müəyyən- 

ləşdirməyə imkan verir. 

      ƏKSETDİRİCİ    (reflector) - açıq    rəngli, donuq, 

yaxud parlaq 

səth. Bəzən güzgüləndirici    də deyilir. Bunun köməyi 

ilə kinoçəkiliş 

zamanı çəkilən obyektə əlavə işıq yönəldilir. Ə. kimi 

ağ kağız, yaxud 

karton    vərəqlərindən, güzgüdən, boyadılmış 

fanerlərdən, yaxud 

üzərinə staniol    vərəqləri yapışdırılan    faner 

təbəqələrindən istifadə 

olunur. 

---

 

178 

      ƏKS XRONOMETRAJ (back timing) - 

xəbərlər buraxılışının 

sona yetməkdə olan hər hansı fraqmentinin dəqiq 

müddəti. Adətən, 

buraxılışın    cədvələ    uyğun olaraq    vaxtında   

qurtarması üçün    bu 

fraqmentlərin    hamısı əwəlcədən dəqiq    ölçülür 

və    xronometraj 

saniyəsinə qədər müəyyənləşdirilir. 

      ƏKS İŞIQ - KONTRAJUR (back light - 

counter light) - studi- 

yada (və ondan kənarda) incə və parlaq işıq xətti 

ilə insanın başını 

və çiyinlərini sezdirərək dərin kadrın alınmasına 

şərait yaradan işıq. 

Ə.i., həm də saç düzümünün, yaxud geyim 

biçiminin bildirilməsinə 

çox kömək edir, onları fonda əriməyə qoymur. 

Obyektiv əks işığın 

cüzi hissəsi düşdüyü üçün həmin işığı buraxan 

cihazın    parlaqlığı 

rəsmləyici işığın parlaqlığma ya bərabər, ya da 

ondan çox olur. Ə.i. 

qaynağı obyektin arxasında, həm də xeyli 

yüksəkdə yerləşdirilir.    Bu 

qaynağı    çəkilən    adamın başı    üzərindən son 

dərəcə    hündürdə 

quraşdıranda, həmin adamın saçları və burnu çox 

işıltılı almır.    Bir 

az    aşağıda yerləşdirəndə, cihazın    obyektə   

saldığı    işıq kameraya 

---