Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир
Yüklə 1,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ZEYTUNUN ӘHӘMİYYӘTİ BARӘDӘ
- Saç uzanması üçün maska
- Dodaqlar üçün maska
- Sızanaqlar üçün maska
- Maska ( üz dərisi üçün)
- ZEYTUNUN BOTANİKİ TӘSVİRİ VӘ BİOLOJİ XÜSUSİYYӘTLӘRİ
88 ELM DÜNYASI / Elmi‐kütləvi jurnal / 1 (05) 2014 Zeytun insanlar tərəfindən becərilən qədim meyvə bitkisidir. Qədim əfsanəyə görə, Həzrəti Nuh tufanı sakitləşdirəndən sonra ağ göyərçin zeytun ağacından balaca bir budağı Həzrəti Nuha bağışlamışdır. Ona görə də o za‐ mandan həm göyərçin, həm də zeytun bitkisi müqəddəslik rəmzi kimi tanınmışdır. Qədim yunanlar üçün zeytun milli bitki ol‐ maqla onların məişətinə və mifologiyasına dərindən daxil olmuşdur. Qədim yunanlar zeytun budaqlarından möhkəmlik və əyil ‐ məzlik rəmzi kimi qəhrəmanlara və olimpiya qaliblərinə çələng hörərdilər. İ.A.Jiqareviç (1955), İ.M.Axundzadə, Z.Hə sə novun yazdıq ‐ larına görə, zeytunun vətəni, onun ilk forma əmələgəlmə mərkəzi Aralıq dənizi hövzəsi re‐ gionunun şərq hissəsi: Suriya, Cənubi Türkiyə və Egey dənizi böl gəsində yerləşən adalardır. Qədim misirlilər eramızdan çox əsr əvvəl zeytunun becərilməsini bilirdilər. Zeytun Yunanıstandan İtaliyaya və oradan digər qərb ölkələrinə yayılmışdır. Zeytunun müasir yayılma arealı çox genişdir. Z.Həsənov yazır ki, zeytunun yayılması şərqdə İraqdan və Şimali İrandan başlayaraq Orta Asiya və Әfqanıstana qədər, qərbdə isə Amerika qitə ‐ sinə qədər yayılıb. Amerika qitəsində zeytun ən çox Meksika, ABŞ, Peru, Çili, Argentina, Afrika qitəsində, Cənubi Afrika ölkələrində, həmçinin Avstraliya qitəsində və Yaponiyada yayılmışdır. Zeytun bitkisi Aralıq dənizi hövzəsi dövlətlərində əhalinin əsas qida məhsulları sırasına daxil olaraq bu ölkələrdə sənaye əhəmiyyəti kəsb edir.
Allah‐taalanın insanlara yolladığı müqəd ‐ dəs «Qurani‐Kərim»in 8‐ci surəsində zeytu‐ nun xeyirli bitki olduğu göstərilir. Bu onu göstərir ki, insanlar bu bitkinin xeyirli olma ‐ sını çox qədim zamanlardan başa düşüblər. Zeytun meyvələrinin quru lətində 50–73% yağ var. Bitki yağları içərisində zeytun yağı ən yüksək kaloriyə malikdir. İ.A.Jiqareviçin yazdı ‐ ğına görə, bu yağda 930 kilokalori olduğu halda kərə və ərinmiş yağlarda 750–780, qoz yağında 350, şəkərdə isə cəmi 158 kilokalori var. Bundan başqa zeytun meyvəsinin tərkibində şəkər, «C» vitamini, A‐karotin‐pro ‐ vi tamini, B2 vitamin qrupu və insan orqaniz ‐ minə lazım olan çoxlu mineral duzlar var. Son illər Azərbaycan alimləri tərəfindən zeytun yarpaqlarında bir sıra bioloji maddələr: qlükozid, flavonoid, üzvi turşular olduğunu müəyyən etmişlər. Zeytun meyvəsinin ayrı‐ ayrı hissələrinin tərkibində kimyəvi maddə ‐ lərin miqdarı eyni olmur. Zeytun meyvə hissələrinin tərkibində kimyəvi maddələrin miqdarı faizlə paylanır (cədvəl 1). Meyvədə yağın əksəriyyəti meyvənin lət hissəsində toplanır. Deməli, meyvə nə qədər Meyvənin hissələri Su Yağ Yaş zülal
Sulu karbonlar Kül Lət hissəsində 20,64 60,0
6,8 9,9
2,66 Qabığında 4,2 5,2
15,6 70,3
4,16 Toxumunda 6,2 12,3
13,8 65,6
2,16 iri olarsa, toplanan yağın miqdarı da (mey ‐ vənin quru çəkisinə nisbətən) o qədər çox olur. Zeytun yarpaqları ürək xəstəliyinin müalicəsində çox faydalıdır. Yarpaqlardan hazırlanan cövhərdən qan təzyiqinin aşağı salınmasında, tənəffüs orqanlarının müali ‐ cəsində, ürək‐damar sisteminin fəaliyyətinin yaxşılaşdırılmasında istifadə edilir. Zeytun yarpağının dəmləməsi və ya şirəsi qız dır manı aşağı salır, qanaxma hallarında imalə şəklində istifadə edilir. Yetişməmiş meyvəsinin təpitməsi baş dərisinin kəpək verməsinin qarşısını alır. Zey‐ tun yağı mədəni yumşaldır, öd daşı və qaraciyər sancıları zamanı istifadə edilir. Böyrək və sidik kisəsinin xırda daşlarını tökmək üçün 14 misqal zeytun yağını isti su ilə qatıb qəbul edirlər. Әzələ ağrıları zamanı bədəni zeytun yağı ilə yağlamaq məsləhət görülür. Zeytun yağı komponent kimi yanıq məlhəmlərinin tərkibində sağaldıcı dərman kimi işlədilir. Zeytunun nazik zoğlarını saxsı qaba yığaraq kömürləşənə qədər yandırır, bundan sürmə kimi istifadə edirlər. Zoğları yandıran zaman ondan çıxan su dəri xəstəlikləri və başqa yaralar üçün xeyirlidir. Saç uzanması üçün maska: 2 muskat qozu, 2‐3 ədəd mixək, zeytun yağı. Muskat və mixəyi əzib toz halına gətiririk, sonra zeytun yağı ilə qarışdırırıq. Məhlulu qarışdırıb ağzı bağlı qabda 3 gün saxlayırıq. Həmin məhlulu saça sürtüb 5–6 saat gözlədikdən sonra yuyuruq. Belə etdikdə saçlar tökülmür, hə a saçlarda uzanma müşahidə olunur.
Bunun üçün 1 damcı zeytun yağı götürüb, asta‐asta masaj şəklində yuxarı‐aşağı dairəvi şəkildə dodaqlara sürtmək lazımdır. Çalışmaq lazımdır ki, yağ dodaqlara hopsun. Hamar və gözəl dodaqlara sahib olmaq üçün bahalı SPA salonlara getməyə ehtiyac yoxdur. Ev şə raitin ‐ də həmin masajı etməklə buna nail olmaq olar. Sızanaqlar üçün maska: 3 xörək qaşığı zeytun yağı ilə 4 xörək qaşığı xörək duzu qarışdırılıb məcun halına salınır. Sonra həmin məcun əllə üzə sürtülür. 2–3 dəqiqədən sonra ilıq sabunlu su ilə üz yuyu‐ lur. Bir həftə ərzində bunu hər gün tətbiq etmək lazımdır. Sonrakı həftə isə həmin məcun həftədə 2–3 dəfə təkrar üzə çəkilir. Üzün dəri ‐ sində yaxşılaşma hiss edilir, zeytun yağının köməyilə təbii nəmlik qorunur, duz isə məsamələri təmizləyir.
1 çay qaşığı bal, 1 çay qaşığı darçın, 1 çay qaşığı zeytun yağı qarışdırıb həftədə 2 dəfə üzə çəkilir. 10 dəqiqə sonra ilıq su ilə yumulur. Bu maska üz dərisinin parlaqlığını artırır, qırış ‐ ları götürür, dərinin elastikliyini yüksəldir. Mədə‐bağırsağın fəaliyyətini yaxşılaşdır ‐ maq, köpü aradan qaldırmaq üçün: 1 stəkan qatığa ½ çay qaşığı qırmızı istiot, 1 çay qaşığı nanə, 1 xörək qaşığı zeytun yağını qarışdırıb, yatmazdan əvvəl içmək lazımdır. Zeytun yağı qida üçün mühüm əhəmiy ‐ yətə malikdir. Ondan qiymətli konservlərin hazır lan masında istifadə edilir. Statistikadan məlum olur ki, zeytun yağı Türkiyədə bir ildə adambaşına 1 kq işləndiyi halda, Yunanıs ‐ tanda 21 kq, İtaliyada 11,5 kq, İspaniyada 10,4 kq, Azərbaycanda isə bu rəqəm 0,025 kq‐a bərabərdir.
Zeytun Olea cinsinə aiddir. Bu cinsin 80‐dən çox növü məlumdur. Bu növlər tropik və sub‐ tropik ölkələrdə geniş yayılmışdır. Azər bay ‐ canda zeytunun yalnız bir – Avropa (Olae europea L) növü becərilir. Zeytun 20 metrə qədər yüksələn, ucaboylu, sıx budaqlı, qışda yarpaqlarını tökməyən ağacdır. Yarpaqlar 3 ildən bir tökülür. Ağacın gövdəsi yoğundur. Cavan budaqların qabığı kül rəngindədir. Yaşlı hissələrinin qabığı qara‐ boz rəngdə olur və bir qədər cadarlanır. Çətiri 89 ELM DÜNYASI / Elmi‐kütləvi jurnal / 1 (05) 2014 Yüklə 1,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|