Tarixin göy qübbəsini işıqlandıranlar
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
146 öyrənməli idi. Lakin Roma diktatoru yarırəsmi elçini Roma ərazisindən qovmağı tələb etdi. Katalonun missiyasının belə uğursuzluğu Hannibal üçün ilk və yəqin ki, ən bəd simptom idi: Roma müharibəni uduzulmuş hesab etməkdən, Hannibalı qalib kimi görməkdən və ondan aman və sülh diləməkdən imtina edirdi. Hannibalın hesabı düz çıxmadı. Danışıqlar əvəzinə o, müharibənin yeni turuna hazırlaşmalı idi. Karfagenlilər Kann qələbəsi ilə bütün sahil zolağını və Böyük Yunanıstan adlanan ərazini ələ keçirdilər. Hamı nəzərlərini karfagenlilərə tutmuşdu və ümid edirdi ki, onlar asanlıqla Romanı da zəbt edəcəklər. Onlar Romaya xəyanət etmişdilərsə, taleyin dönüşündə Hannibala da xəyanət edəcəkdilər. Venesiyada Qay Terentsi Varron yanına Kapuyadan gəlmiş elçilərə mərdlik və cəsarət dərsi verdi: “Romalılar hər şeyi – ordunu, ərzağı, pulu itirmişlər, belə ki, müttəfiqlərə romalılara kömək etməkdənsə, onlarla birlikdə müharibəni aparmaq, ümumi vətəni düşməndən qorumaq lazımdır... Düşmən, puniyalı... heç bir qanunu bilməyən insan kimi yaşamağı bacarmayan, hətta insan dilinə də malik olmayan qoşuna başçılıq edir. Təbiəti və xarakteri etibarilə qəddar və vəhşi olan bu adamları sərkərdə insan bədənləri topasından körpülər və bəndlər tikməklə daha da qəddarlaşdırmışdır, demək də adama pis gəlir, onları insan əti yeməyə öyrətmişdir”. Bu sözlərlə o, kapuyalılarda Hannibala və onun ordusuna qarşı nifrəti qızışdırırdı. Hannibal isə romalılardansa, onunla dostluğa üstünlük verən kapuyalılara minnətdarlığını bildirib, vəd etdi ki, Kapuya tezliklə İtaliyaya başçılıq edəcək, başqa sözlə Romanın yerini tutacaqdır, romalılar öz qanunlarını indi Kapuyadan alacaqdır. Kapuya ilə ittifaqa baxmayaraq Hannibalın vəziyyəti ağırlaşırdı. Belə olan halda Hannibal qardaşı Maqonu vətəninə göndərdi. Maqon əvvəlcə hər şeyi çəhrayı rəngdə təsvir etdi, lakin sonra Hannibala əlavə kömək verilməsini, döyüşçülərə isə ərzaq və pul göndərilməsini xahiş etdi. Lakin Hannibalın əleyhdarı olan Qannon qəti olaraq müharibə əleyhinə çıxdı və Hannibalı romalılara verməyi təklif etdi. Ona etiraz edildikdə dedi ki, Hannibalın əldə etdiyi qələbələr bəhrəsizdir. Qalib yeni döyüşçülər, yenə ərzaq və pul tələb edir, elə bil ki, o, məğlub olmuşdur və heç də qənimət ələ keçirməmişdir. Kömək barədə Hannibalın ümidləri doğrulmadı. 4 147 min atlı və 40 fil ayrıldı, bunu dənizə çıxışı olmayan Hannibala çatdırmaq da çətin idi. Kann yaxınlığındakı məğlubiyyət xəbəri Romanı sarsıtmışdı. Keçmiş diktator Fabi şəhərdə sakitliyi bərpa etməyin, qadınlara ictimai yerlərə gəlməyi qadağan etməyi, qohumların yas saxlamağı kəsməyi, şəhərdən heç kəsi kənara buraxmamağı, vətəndaşlara evlərində oturub öz yaxınlarının taleyi barədə məlumat gözləməyi məsləhət gördü. Belə hərəkət etməyi qərara aldılar. Lakin Varronun məktubu fəlakətin miqyası barədə daha dürüst təsəvvür yaratdı. Romada hər cür bədbəxtliyin baş verəcəyi gözlənilirdi. Karfagen ordusunun Kapuyada qışı keçirməsi Hannibalın ən ciddi strateji səhvlərindən biri hesab olunur. Tarixçi Tit Livi Puniya ordusunun pozulmasını belə qələmə alır: “O adamları ki, heç bir məhrumiyyət məğlub etməmişdi, bol rahatlıq və həddən çox həzzlər məhv etdi və bu, onlar adət etmədiklərindən acgözlüklə bunların üstünə atıldıqca, artırdı. İş burasında idi ki, yuxu, şərab və qonaqlıqlar, fahişələr, hamamlar, bekarçılıq günbəgün daha cazibədar olurdu, bədəni və ruhu elə zəiflədirdi ki, onları sonralar mövcud gücdən daha çox keçmiş qələbələr müdafiə edirdi”. Kasinina şəhərində mühasirədə olan əhali və Roma ordusu isə bu vaxt aclıqdan taqətdən düşərək dəri, ot və siçovulları yeyirdi. Hannibal cənubdakı müharibə teatrında məqsədsiz yerdəyişmələrini edəndə kampaniyada şəraitin inkişafına mühüm təsir göstərən iki hadisə baş verdi. Konsul Fabi Maksim Kasininanı mühasirəyə aldı, karfagenli sərkərdə Qannon isə Beneventuya yaxınlaşdı. Döyüş az sonra Karfagen düşərgəsinə keçdi. Romalılar Qrakxın başçılığı altında qalib gəldilər. Ümumiyyətlə, bu müharibədə xəyanətkarlığa və barbar metodlarına tez-tez rast gəlinirdi və hər iki tərəf bu məsələdə bir-birindən geri qalmırdı. Sonrakı hadisələr içərisində mühüm məsələ bu idi ki, 212-ci ildəki İspaniya kampaniyasında Roma ordularından birinə Publi Korneli Stsipion, digərinə isə onun qardaşı Qney başçılıq edirdi. Publi Stsipionun vəziyyəti ağırlaşırdı. Karfagenlilərə döyüşdə ona iki tərəfdən Numidiya atlıları və karfagenlilər hücum etdilər. Döyüş vaxtı Publi Korneli Stsipion öldürüldü və onun ölümü nəticəni həll 148 etdi, komandanlıqdan məhrum olan romalılar qaçmağa başladılar. Sonra Qney Stsipion da döyüşdə öldü. İki qardaşın ölümü və Roma ordusunun darmadağın edilməsi karfagenlilərə Pireney yarımadasının şimalına yolu açdı və İberdən cənuba olan İspaniya yenidən karfagenlilərin əlinə keçdi. 211-ci il kampaniyasının başlanğıcında hərbi əməliyyatların mərkəzi Kapuya oldu. Hannibal romalıları Kapuya divarlarından qova bilmədi. Sonra Romaya yürüş etməyi qərara aldı. Dörd il keçdikdən sonra Hannibal nəhayət şərait dəyişəndə bu qərara gəldi. Kanndan sonra Roma o dərəcədə müdafiəsiz idi ki, öz legionlarını qullardan – könüllülərdən düzəltməyə məcbur olmuşdu. İndi Roma kifayət qədər qüvvə toplamışdı. Senatorlardan biri Romanın müdafiəsi üçün İtaliyada olan bütün sərkərdələri və qoşunları çağırmağı təklif etdi. Elə Hannibal da bunu istəyirdi. Kvint Fabi Maksim ona etiraz etdi. Kapuya şəhərinin mühasirəsini başlı-başına qoymağı o, cinayətkar hərəkət hesab edirdi. O, deyirdi: “Məgər Kanndan sonra qalib kimi o, Romaya getməyə cəsarət etmədisə, indi Kapuyadan kənara atıldıqda Romanı ələ keçirməyə ümid edə bilərmi? Romanın mühasirəsi üçün deyil, Kapuyanı mühasirədən azad etmək üçün o, Roma üzərinə gedir. Roma onda olan qoşunlar hesabına müdafiə ediləcəkdir”. Karfagen işğalçılarının yaxınlaşması yenidən şəhərdə böyük təşviş doğurdu. Konsullar bir- birinin ardınca legionlar təşkil edirdi. Hannibal Romaya lap yaxınlaşdı. O, şəhər divarlarını və küçələrin düzülüşünü müşahidə edirdi. “Hannibal qapının ağzındadır!” Elə bil ki, bütün İtaliya nəfəsini çəkib hadisələri gözləyirdi. Şəhərdə panika başlandı, adamlar küçə döyüşlərini gözləyirdi. Sabahısı günü dolu ilə birlikdə leysan yağış yağdı, hər iki tərəfin döyüşçüləri öz düşərgələrinə çəkildi. Ertəsi günü həmin vəziyyət təkrar olundu. Deyilənlərə görə Hannibal qışqırmışdı ki, Romanı ələ keçirmək üçün onun gah ağlı, gah da bəxti çatmır. Hannibal iki xoşagəlməyən xəbər aldı. Birincisi, o, şəhərin divarları yanında dayananda Roma hökuməti İspaniyaya əlavə döyüşçü qüvvəsi göndərmişdi. Kapuya şəhərinin mühasirəsi də davam edirdi. İkincisi, Hannibal öyrəndi ki, onun indi durduğu torpağın hüquqi mülkiyyətçisi Romada bu sahəni kiməsə adi qiymətə satmışdır, onun həmin vaxt bu torpağa sahib olmasını alıcı vecinə də almamışdı. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|