VəLİyev dünyamali əMİr oğLU
Yüklə 3,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
284 zəruri şərtləri təmin edilərək dəstəklənməli, mövcud olan disproporsiyaların daha da dərinləşməsinə yol verməmək və onları aradan qaldırmaq üçün tədbirlər görülməlidir. Milli iqtisadiyyat qloballaşma proseslərinə qoşulduqca, respublikada hal-hazırda mövcud olan bir sıra sosial-iqtisadi problemlərin sərbəst bazar iqtisadiyyatı prinsipləri əsasında deyil, genişmiqyaslı dövlət tənzimləmələrindən istifadə etməklə həll edilməsi tamamilə əsaslıdır. İntensiv qloballaşma prosesində beynəlxalq münasibətlər qeyri-bərabər qüvvələrin kəskin mübarizə meydanına çevrildiyi üçün milli (siyasi, iqtisadi, mədəni-mənəvi) təhlükəsizliyin təmin olunması ənənəvi dövlətlərin başlıca funksiyasıdır. Qloballaşma yalnız o halda səmərəlidir ki, o milli maraqlara cavab verir və milli təhlükəsizliyi təmin edir. Akademik Ramiz Mehdiyev Azərbaycanda Milli təhlükəsizliyin təmin edilməsinin əhəmiyyəti və strateji istiqamətlərini müəyyən etmişdir. “Yeni dünya nizamının təşəkkülü perspektivini nəzərə almağın zəruriliyi belə bir real faktı inkar etmir ki, bu gün formalaşmaqda olan Azərbaycan cəmiyyətinin mahiyyəti milli siyasətlə, milli təhlükəsizlik və milli inkişaf konsepsiyaları ilə müəyyənləşdirilir. Daha geniş səpkidə götürdükdə, milli təhlükəsizlik dövlətin öz yaxın və uzaq qonşuları ilə münasibətlərinin necə təşəkkül tapmasından asılıdır. Bu ölkələrlə iqtisadi, siyasi, mənəvi, mədəni münasibətlərin yaradılması və onların inkişaf etdirilməsi prinsipcə hər bir dövlətin uzunmüddətli milli mənafelərinə cavab verməlidir. Azərbaycan kimi gənc və müstəqil dövlət onun inkişaf strategiyasının bu proseslərə arzu edilən istiqamət və konfiqurasiya verən xüsusi dünyagörüşü paradiqmaları çərçivəsində həyata keçirilməsi xəttinə ciddi əməl etməlidir. ” [76, s 15] Çünki müasir vəziyyət tarixi, siyasi, iqtisadi və sosial baxımdan kəskin ziddiyətlər kompleksi ilə xarakterizə edilir. Həmin ziddiyətlərin yumşaldılması və həll edilməsi dərindən düşünülmüş və əsaslandırılmış yanaşma tərzini tələb edir. Terminoloji lüğətlərdə “təhlükəsizlik” anlayışı təhlükənin olmaması, etibarlılığın təmin olunması kimi izah edilir. İnkişaf və təhlükəsizlik anlayışları bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədədir və əslində cəmiyyətin həyat prosesinin iki tərəfidir. Milli təhlükəsizlik ölkənin davamlı inkişafını təmin etmək məqsədilə fərdlərin, cəmiyyətin və dövlətin müxtəlif fəaliyyət sahələrində daxili və xarici təhdidlərdən qorunması deməkdir. Təhlükəsizliyin təmin edilməsinin meyarı milli inkişafa müasir dövrdə və gələcəkdə aradan qaldırılması çətin olan siyasi, sosial, iqtisadi, texnogen və təbii hadisələrin ziyanlı nəticələrinin hüdudlarının və sərhədlərinin müəyyən edilməsidir. [225, s. 11-13]. Milli təhlükəsizliyin təmin olunması prinsipləri-milli məqsədlərin reallaşdırılmasına yönəldilmiş mühüm yol göstərici ideyalardır. Dövlət özünün milli təhlükəsizliyini təbii ehtiyatları, iqtisadi inkişaf səviyyəsi, əhalinin siyasi-mənəvi potensialı, hərbi gücünün vəziyyəti ilə müəyyən edilən məcmu qüdrəti ilə təmin edir. Ona görə də dövlət nə qədər qüdrətlidirsə, milli təhlükəsizlik bir o qədər etibarlı şəkildə qorunur. Ölkənin beynəlxalq təhlükəsizliyi onun beynəlxalq münasibətlər sisteminin qeyri-sabitlik, konfrantasiyalar, silahlı konflikt və müharibə təhdidlərindən qorunmasını tələb edir. 285 Milli “təhlükəsizlik” anlayışı milli “maraqlar” anlayışı ilə sıx əlaqədardır. Təhlükəsizlik milli maraqların törəməsidir. Milli təhlükəsizlik son nəticədə - dövlətin, cəmiyyətin və fərdin həyati əhəmiyyətli maraqlarının təmin olunmasına yönəldilmiş strategiyadır. [225, s. 15-18] Qloballaşma milli təhlükəsizliyin və milli maraqların təmin olunmasına geosiyasi yanaşma tərzini tələb edir. Belə yanaşma tərzi dövlətin məkan xarakteristikasının kompleksli dəyərləndirilməsini və cəmiyyətin həyat fəaliyyətinin bütün tərəfləri ilə əlaqəsinin aşkara çıxarılmasını zəruri edir. Milli təhlükəsizlik və milli maraqların qorunması strategiyasında iqtisadi təhlükəsizlik və iqtisadi maraqların qorunması strategiyası mühüm yer tutur. Azərbaycan Respublikasının Milli təhlükəsizliyi 23 may 2007-ci ildə Respublika Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Milli təhlükəsizlik” konsepsiyası ilə təmin edilir. Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizlik konsepsiyası (bundan sonra Konsepsiya) dövlətin müstəqilliyini, ərazi bütövlüyünü və demokratik inkişaf yolunu, strateji seçimi kimi Avratlantik məkana inteqrasiyasını, bununla yanaşı, tarazlaşdırılmış xarici siyasətin çoxşaxəliliyini vurğulayan, Azərbaycan Respublikasında şəxsiyyət, cəmiyyət və dövləti xarici və daxili təhdidlərdən qorunmağa yönəlmiş siyasət və tədbirlərin məqsəd, prinsip və yanaşmalarının məcmusudur. Konsepsiyada göstərilmişdir ki, Azərbaycan Respublikasının milli maraqları Azərbaycan xalqının fundamental dəyər və məqsədlərini, habelə insan, cəmiyyət və dövlətin tərəqqisini təmin edən siyasi, iqtisadi, sosial və digər tələbatların məcmusundan ibarət olmaqla, aşağıdakılardır: dövlətin müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunması, onun beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərinin toxunulmazlığının təmin edilməsi; Azərbaycan xalqının vahidliyinin qorunub saxlanılması, azərbaycançılıq ideyasının təşviqi; vətəndaş cəmiyyətinin formalaşdırılması, insan hüquq və əsas azadlıqlarının təmin olunması; demokratik və vətəndaş cəmiyyəti təsisatlarının inkişafı, qanunun aliliyi, asayişin təmin edilməsi yolu ilə dövlətin funksiyalarının yerinə yetiril- məsinin gücləndirilməsi, əhalinin təhlükəsizliyinin qorunması; beynəlxalq öhdəlikləri yerinə yetirmək, qlobal və regional təhlükəsizlik və sabitliyə töhfə vermək üçün dəyərlərini bölüşdüyü beynəlxalq təşkilatlarla inteqrasiyaya yönəlmiş əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi; bazar iqtisadiyyatının inkişafı, onun hüquqi əsaslarının təkmilləşdirilməsi, iqtisadi sabitliyin təmin olunması məqsədilə daxili və xarici sərmayələr üçün əlverişli şəraitin yaradılması; təbii sərvətlərdən tam səmərəli istifadə edilməsi, davamlı iqtisadi inkişafı, ətraf mühitin qorunması, tədris, elmi və texnoloji potensialın artırılması yolu ilə Azərbaycan xalqının gələcək inkişafının, əhalinin layiqli həyat səviyyəsinin və fiziki sağlamlığının təmin edilməsi; Yüklə 3,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|