Yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü m əsləhətçi redaktor
Yüklə 0,59 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aşağı Gəndov (yəni indiki Gəndov) kəndi haqqında topla dığım məlumatlardan
- Aşağı Gəndov kəndinin ilk sakinləri hələ XVIII əsrin sonu, XIX əsrin əvvəllərində “İpək yolu” nun üstü hesab edil
- Suazlı kəndi
199 salmışlar. Bu bağlar salınan ərazidə özləri üçün komalar qurmuşdular. Yığılmış alma-armudun qurudulması və onun uzun müdd ətə saxlanmasının təmin edilməsi üçün böyük qax t əndirləri düzəldilmişdi. Burada qurudulan dadlı alma-armud qaxı Şabran, Bakı və Dəvəçi bazarlarında yaxşı qiymətə satılırdı. Bu isə kənd sakinlərinin güzaranının yaxşılaşması dem ək idi. Rayonumuzun əksər dağlıq ərazilərində olan həmin qax bişirən nəhəng təndirləri keçən əsrin əllinci illərinin axırlarında kolxozların fəaliyyəti dövründə bir neçə dəfə mən d ə görmüşəm. Daha sonralar Baş Gəndov kəndində yaşayış evlərinin tikintisi il ə yanaşı məscid binası da inşa edilib başa çatıb. Çox keçm əyib ki, kənddə dini təhsil verən ikillik məktəb fəaliyyətə başlayıb. O dövrlərdə bu kəndin bağlarında əkilən ağaclar, el əcə də əkinəyararlı torpaq sahələrində əkilən taxıl, noxud, m ərcimək və diğər bitkilər yalnız dəmyə şəraitində becərilirdi. Zaman keçdikc ə, xüsusilə Sovet hakimiyyəti dövründə Baş Gəndov və Dərə Gəndov kəndləri xeyli genişlənmiş, orada yaşayan əhalinin sayı nəzərə çarpan dərəcədə artmışdı. Aşağı Gəndov (yəni indiki Gəndov) kəndi haqqında topla dığım məlumatlardan: İnddiki Gəndov kəndi Bakı-Quba magistral yolunun üstünd ə yerləşir. Bu məkan əlverişli coğrafi şəraitə, əkinə ya rarlı münbit və məhsuldar torpaqlara, bütün meyyar- lara cavab ver ən gözəl təbiətə malikdir. Sanki Allah-Taala k ənd adlı yaşayış yerinə aid olan hər cür şəraiti burada yaratmış, özünün zəhmətlə başa gələn min cür nemətlərini bu k əndin sakinləri üçün yetirmişdir. XVIII əsrə qədər hal-hazırdakı Şabran rayonun kənd ərazisilərində böyük yaşayış məskənlərindən biri olan indiki G əndov kəndinin yerləşdiyi sahə əvvəllər bağ-bağatlıq olub. Bu bağlarda Baş Gəndov, Dərə Gəndov və Köhnədi Gəndov k əndlərinin tək-tək əhalisi Aşagı Gəndov bağları adlandırdıq- 200 ları bu yerlərdə əvvəlcə komalar, daha sonra isə çiy saman k ərpicdən bir otaqdan ibarət alçaq evlər tikərək yaz, yay və payız aylarında bu evlərdə müvəqqəti (yəni mövsümü) yaşayırdılar. Bu evlərdə yaşamaqla yanaşı onlar həmin ərazi- l ərdəki bağlara yaxşı qulluq edib, çoxlu məhsuldar meyvə ağacları yetişdirilməsinə nail olmuşdular. Onlar bu meyvələr- d ən təkcə özlərinin ehtiyacını ödəyən ərzaq məhsulu kimi deyil, h əm də onlardan satmaq üçün də geniş istifadə etmişlər. Bu ərazinin qonşuluğunda keşmişdə Suazlı adlı kənd və ona aid olan bağlar da geniş sahələri əhatə etmişdi. Aşağı Gəndov kəndinin ilk sakinləri hələ XVIII əsrin sonu, XIX əsrin əvvəllərində “İpək yolu” nun üstü hesab edil ən bu ərazidə məskunlaşmağa başladı. Araşdırmalara gör ə bu kəndin ilk sakinlərinin əslən Qubalı Mürsəl bəy və onun qardaşı olduğu güman edilir. Aşağı Gəndov kəndi haqqında tarixi araşdırarkən vaxtilə indiki Gəndov kəndinin bir hiss əsində yerləşmiş və hal hazırda öz fəaliyyətini tamamilə itirmiş Suazlı kəndi haqqında oxuculara məlumat vermək ist əyirəm. Suazlı kəndi XVIII-XIX əsrlərdə Aşağı Gəndov (indiki G əndov) kəndinin şərq hissəsində yerləşirdi. Keçmiş zaman- larda h əmin kənddə yüz hektarlarla alma, armud, üzüm, qoz, fındıq, heyva, nar, əncil və s. meyvə ağacları yetişdirilən bağlar mövcud idi. Həmin kənddə XII-XV əsrin ortalarına aid olan m əscid binası (indi yararsız vəiyyətdədir) və qəbirəstanlıq indi d ə qalmaqdadır. 201 XIX əsrdə Gəndov kəndinə aid Suazlı yaşayış məskəni Lakin 1941-1945-ci ill ər ikinci dünya müharibəsi dövrün- d ə Suazlı kəndinin əhalisinin sayı xeyli azalmışdı. Müharibə- d ən sonra əhalinin bir hissəsi Dəvəçi, Xaçmaz, Sumqayıt və Bakı şəhərinə köçmüşdür. Bir hissəsi isə daha yaxşı şəraiti və yaxınlıqda olan indiki Gəndov kəndində məskunlaşmağı üstün tutmuşdur. 1947-ci ilə kimi Suazlı kəndində yaşayış davam etmişdir. Aşağı Gəndov (indiki Gəndov) kəndinin sürətli in- kişafı, bu kəndin gündən-günə gözəlləşməsi və genişlənməsi, orada h əyat səviyyəsinin yüksəlməsi və başqa səbəblər Suazlı k əndinin öz mövcudluğunu birdəfəlik itirməsinə səbəb olmuşdur. Yerli sakinl ərin söylədiyinə görə Suazlı kəndinin camaatı çox z əhmətkeş adamlar olub. Bu səbəbdən də bu kəndin olduqca çoxlu varı-halı heç vaxt tükənmək bilməyib. Demək olar ki, öz ərazisinin kənd təsərrüfatına yararlı sahələrindən əldə edilən məhsullarla bu kəndin əhalisini tam dolandırmağa qadir olub. 202 XIX əsrə aid Gəndov məscidi Quba xanlığı dövründə yuxarıda adını çəkdiyimiz Mürs əl bəy adlı həmin Qubalı Gəndov kəndinin indi yerl əşdiyi əraziyə köçüb gələrək burada məskunlaşmışdı. O, k ənddəki torpaqların çoxunu almış, köhnə bağ yerində isə b əylərə məxsus özünə yaraşıqlı imarət tikdirmişdi. Bina iki m ərtəbəli, 3 tərəfi balkonlu, 8 otaqdan ibarət idi.Otaqların qarşısında 10 metr uzunu, 4 metr eni olan geniş şüşəbənd vardı. Dam örtüyü ağ dəmirdən düzəldilmiş bu geniş imarətin üstünd ə iki möhtəşəm tağlı qüllə ucaldılmışdı. Sonralar Mürsəl b əy öz qardaşı üçün də həmin binaya bitişik ərazidə ciy k ərpicdən eyni layihə üzrə 8 otaqdan ibarət bina və şüşəbənd inşa etdirmişdi. İkinci binada Mürsəl bəyin qardaşı ailəsi, b əyin nökərləri və digər qulluqçuları qalırdılar. Bu kitabın müəllifinə 1967-2011-ci illərdə rayon Təhsil Şöbəsinin aparatında işlədiyi vaxtlarda Gəndov kəndində m əktəb binası kimi fəaliyyət göstərən həmin köhnə binanı d əfələrlə görmək qismət olub. Mürs əl bəyin indiki Gəndov kəndi yerləşən əraziyə köç etm əsi, burada ev tikdirməsi, əkin üçün çoxlu torpaqlar alması Yüklə 0,59 Mb. Dostları ilə paylaş:
|